به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش‌های خبری ایرنا، عملیات ترکیه در شمال سوریه به عنوان «چشمه صلح» چهارشنبه ۱۷ مهر آغاز شد. ترکیه مدعی است که بعد از پاکسازی این منطقه از شبه‌نظامیان کُرد، زمینه را برای اسکان بیش از دو میلیون آواره سوری فراهم خواهد کرد که هم اکنون در ترکیه مقیم هستند. هدف از این حمله، تلاش برای قطع ارتباط زمینی بین سوریه و عراق است. ترکیه شبه‌نظامیان «یگان‌های مدافع خلق» (شاخه نظامی حزب اتحاد دموکراتیک) و نیروهای دموکراتیک سوریه (اس. دی. اف) را شاخه سوری گروهک حزب کارگران کردستان (پ. ک. ک) و تروریست می‌داند.
عملیات ترکیه اندک زمانی پس از اعلام تصمیم رئیس جمهوری امریکا مبنی بر خروج نیروهای آمریکایی از این منطقه آغاز شد. واشنگتن تقویت داعش در سایه این حمله را از جمله خطوط قرمز خود اعلام کرده است. حمله ارتش ترکیه به مناطق کردنشین شمال شرقی سوریه موجی از نگرانی‌های منطقه‌ای و بین‌المللی را دامن زده است. یکی از این نگرانی‌ها، افزون بر احتمال کشته شدن غیرنظامیان و آوارگی مردم، خطر تقویت گروه تروریستی داعش در منطقه است.
با توجه به اهمیت موضوع پژوهشگر ایرنا با «سیامک کاکایی» کارشناس مسایل ترکیه به گفت و گو پرداخت.
ترکیه؛ با عملیات نظامی به دنبال باقی ماندن در شمال سوریه است
کاکایی در ابتدای این مصاحبه اظهار داشت: چند روز بعد از توافق آتش بس میان ترکیه و آمریکا که در مرز سوریه و ترکیه انجام گرفت گمانه زنیها مبنی بر احتمال ایجاد وضعیت جدید در شمال سوریه افزایش پیدا کرده است. آمریکاییها از یک سو مساله خروج نیروهای خود را نهایی میکنند، اما همچنان با توافق آتشبس که با ترکیه بستند به نظر میرسد فضای برای حضورشان در عرصه مسایل سوریه را باقی بگذارند. در مورد نقش روسیه در تحولات شمال سوریه بحثهای همراه با انتقادهای مطرح است. روسیه نوعی مماشات یا نوعی سهلانگاری در مورد مسایل سوریه میکند، اما در عین حال باید گفت روسیه نقش مهمی در توافق بین کردها و دولت سوریه ایفا میکند.
وی در ادامه افزود: بعد از اینکه نیروهای ارتش سوریه به طرف بخشی از شهرهای کرد نشین در شمال این کشورحرکت کرده و مستقر شدند همکاری متقابل بین کردها و سوریه شکل گرفت و مشکلی در این زمینه به وجود نیامد و عامل دیگر ایفای نقشی بود که دولت آمریکا در تحولات شمال سوریه انجام داد تا ترکیه را متقاعد به ایجاد یک آتش بس موقت کند، اما به نظر میرسد که روسیه در طرف دیگر به دنبال این سیاست است که بتواند نقش مهمتر و عینیتری را در تحولات سوریه ایفا کند.
این کارشناس مسایل ترکیه در مورد سفر اردوغان به روسیه اظهار داشت: اردوغان در سفر به روسیه دو هدف را دنبال کرد:اول اینکه ترکیه قصد دارد که عملیات خود در شمال سوریه را مشروع قلمداد کند و در قالب نوعی دفاع از مرزهای جنوبی خود نشان دهد که با تروریستها در حال مبارزه است. دولت آنکارا میخواهد از حمایت روسیه به عنوان بازیگر مهمی که نقش فعالی در سوریه دارد به شکلی برخوردار شود و زمینه باقی ماندن حضور نیروهای ترکیه در شمال سوریه را تضمین کند. اردوغان نیاز به حمایتهای بازیگران بیرونی همانند روسیه و آمریکا دارد.
کاکایی در ادامه اظهار داشت: روسیه نقش موثری در بحران سوریه دارد. با توجه به توافقاتی که بین کردها و سوریه انجام شد این کشور تلاش میکند با میانجی‌گری ترکیه را متقاعد به خروج نیروهایش از مرزهای سوریه نماید و زمینه را برای استقرار کامل نیروهای ارتش سوریه در شمال این کشور فراهم کند. دولت مسکو سعی میکند که همکاری متقابل بین کردها و دولت سوریه به وجود آورد، اما اهدافی که ترکیه در سوریه دنبال میکند چالش برانگیز است. به نظر میرسد که ترکیه در اهداف برنامهها و سیاستهای خود در شمال سوریه اهداف بلند مدتی را دنبال میکند. اگر روسیه بتواند ترکیه را متقاعد به آتش بس در شمال سوریه نماید جایگاه روسیه در سوریه قوی‌تر خواهد شد و تنزل موقعیت آمریکا در سوریه را به دنبال خواهد داشت.
این کارشناس مسایل خاورمیانه در مورد فرار زندانیان داعش در عملیات ترکیه اظهار داشت: با اجرای عملیات ترکیه در شمال سوریه عدهای از زندانیان داعشیها تحت کنترل کردها موفق به فرار شدند، اما با توجه به شرایط فعلی داعش آزادی زندانیان این گروه تروریستی به عنوان یک خطر جدی محسوب نمیشود، زیرا داعش در قامتی نیست که بتواند با فرار چندین نفر زندانی خود قدرتی را به دست آورد.
مواضع جمهوری اسلامی در مورد حملات ترکیه
کاکایی در مورد مواضع ایران، در حمله ترکیه به سوریه بیان داشت:ایران از جمله کشورهای بود که در ابتدا ازحمله ترکیه به سوریه انتقاد کرد و بر این عقیده بود که دغدغه امنیت ترکیه را به دلایل امنیتی و تهدیدی در مرزهای جنوبیاش درک میکند، اما رفع این دغدغهها با عملیات نظامی میسر نیست وایجاد مشکل خواهد کرد. ایران از استقرار حاکمیت دولت سوریه در کل خاک کشورش به عنوان یک عامل مهم و تاثیر گذار برای ثبات نگاه میکند و شبیه این رویکرد در سیاستهای روسیه نسبت به سوریه دیده میشود. بازگشت حاکمیت به مناطق شمالی میتواند به رفع مشکل مرزهای شمالی سوریه کمک کند.
این کارشناس مسایل ترکیه در پایان این گفت و گو اظهار داشت:دو کشور ایران و روسیه راه حل استقرار نیروهای سوریه در مرزهای جنوبی ترکیه مطرح میکنند. این ایده میتواند در رفع نگرانی ترکیه نسبت به بحث تروریسم در این منطقه کمک نماید و عملا با حضور نیروهای سوریه این دغدغهها امنیتی ترکیه نسبت به بحث تروریسم بر طرف شود.