سید کمال‌الدین میرجعفریان روز پنجشنبه در میزگرد تخصصی با موضوع راه‌آهن که در استانداری برگزار شد افزود: عملیات اجرایی ۳۲ کیلومتری راه‌آهن قطعه ۱۶ مسیر بیرجند به یونسی با ۲۵ میلیارد تومان اعتبار آغاز شده و مجموع اعتبار این پروژه ۹۰ میلیارد تومان است که اخیرا ۲۰ میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان اعتبار به این قطعه تخصیص یافت.
راه‌آهن یکی از موضوعات مهمی است که از حدود ۲۰ سال قبل برای اتصال شرق کشور به ترانزیت بین‌المللی مورد توجه قرار گرفته و با اتصال خراسان جنوبی به خط ریلی استان‌های سیستان و بلوچستان و خراسان رضوی، شاهراه توسعه در شرق کشور تکمیل می‌شود.
خراسان جنوبی یکی از استان‌های شرقی است که در خط مرزی، بار ۲ کریدور مهم کشور را به دوش می‌کشد و یکی از این کریدورهای با اهمیت محور شرق است که در اتصال شمال و جنوب نیز نقش به سزایی دارد.
از همین رو اتصال استان‌های سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و خراسان رضوی در نوار شرقی ایران به خط سراسری ریل مورد توجه دولت بوده و پیش از این پروژه‌هایی در ۲ استان سیستان و بلوچستان و خراسان رضوی شروع شده است.
تنها استانی که در این میان بهره‌ای از خط ریل سراسری در محور شرق نداشت، خراسان جنوبی بود و با پیگیری‌هایی که در سال‌های اخیر از سوی مسئولان استان به ویژه استاندار خراسان جنوبی صورت گرفت، طرح اتصال مرکز استان به راه‌آهن در دولت تدبیر و امید وارد فاز عملیاتی شد.
۱۵ مهر امسال همزمان با برگزاری همایش روز ملی روستا و عشایر در خراسان جنوبی و سفر معاون اول رئیس جمهوری به این استان، کلنگ قطعه ۱۶ راه‌آهن در بیرجند به زمین خورد.
در ادامه میزگردهای تخصصی که ابتکار نو استانداری خراسان جنوبی در ماه‌های اخیر است، میزگرد تخصصی با موضوع راه‌آهن امروز - پنجشنبه - با حضور معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار خراسان جنوبی، مدیرکل راه و شهرسازی استان، مشاور استاندار در امور آمایش سرزمین، محیط زیست و توسعه پایدار و مدیرکل راه‌آهن شرق کشور با حضور اصحاب رسانه برگزار شد.
روند تخصیص اعتبارات به این پروژه ملی، نحوه به‌کارگیری نیروهای محلی در این پروژه بزرگ و میزان اشتغالی که از محل آن ایجاد خواهد شد از محورهای سئوالاتی بود که توسط خبرنگاران مطرح شد و مسئولان نیز به آنها پاسخ دادند.
اهمیت راه‌آهن شرق از بعد اقتصادی و سیاسی
معاون استاندار خراسان جنوبی با اشاره به اهمیت پروژه راه‌آهن شرق کشور گفت: کریدور شمال - جنوب که نقطه اتصال بندر چابهار به کشورهای همسایه شمالی است، در پروژه راه‌آهن گنجانده شده و این مسیر یکی از کریدورهای اصلی ترانزیت و جا به جایی کالا محسوب می‌شود.
میرجعفریان با بیان اینکه راه‌آهن از مزایا و جایگاه بسیار بالایی برخوردار است اظهار داشت: با توجه به اهمیت این مسئله همه مسئولان به دنبال اجرای پروژه راه‌آهن در خراسان جنوبی هستند لذا باید این موضوع در اولویت کاری کشور قرار گیرد.
وی افزود: خراسان جنوبی در کریدور شمال - جنوب قطعا از مزایای اتصال به خط ریلی بهره‌مند می‌شود که این مزایا در ابعاد اقتصادی و سیاسی مورد توجه است.
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار خراسان جنوبی با یادآوری این نکته که کریدور شرق یکی از اولویت‌دارترین و راهبردی‌ترین کریدورهای کشور است گفت: جا به جایی کالا و مسافر، ایمنی، هزینه کمتر، صرفه‌جویی در مصرف سوخت و کاهش آلایندگی‌ها از مزایای راه‌اندازی راه‌آهن محسوب شده و جابه جایی بار توسط قطار حداقل ۲ برابر صرفه‌جویی افتصادی نسبت به کامیون دارد.
وی با اشاره به اهمیت این کریدور از بعد سیاسی اظهار داشت: راه‌آهن شرق که از چابهار شروع و در ایستگاه یونسی به بافق وصل می‌شود در امتداد مرز پاکستان، افغانستان و ترکمنستان بوده و در سه نقطه میرجاوه، میلک و سرخس باعث اتصال ایران به کشورهای همسایه می‌شود.
میرجعفریان طول کریدور شرق را برای اجرای پروژه راه‌آهن ۹۰۱ کیلومتر اعلام کرد و افزود: از این مقدار ۴۲۰ کیلومتر در خراسان جنوبی واقع شده است که نقش استراتژیک استان را در این مسیر نشان می‌دهد.
وی بیان کرد: طول مسیر بیرجند به ایستگاه یونسی نیز حدود ۲۷۱ کیلومتر است که ۱۸۳ کیلومتر آن در استان خراسان جنوبی قرار دارد.
معاون استاندار خراسان جنوبی گفت: علاوه بر این پروژه توسعه خط ریلی طبس و اجرای راه‌آهن آنتنی فردوس به جزین به طول ۷۱ کیلومتر از دیگر پروژه‌های ریلی خراسان جنوبی است که پروژه راه‌آهن فردوس تاکنون عملیات خاک‌ریزی به طول ۱۰ کیلومتر انجام و ۱۸ میلیارد تومان اعتبار امسال برای آن در نظر گرفته شده است.
وی با اشاره به چشم‌انداز راه اندازی خط ریل سراسری در خراسان جنوبی بیان کرد: از آنجا که معادن فراوانی در استان شناسایی شده این خط ریلی به توسعه معادن و افزایش استخراج آن کمک خواهد کرد.
میرجعفریان در پاسخ به سئوال یکی از خبرنگاران مبنی بر اینکه آیا اتصال مرزی برای راه‌آهن خراسان جنوبی نیز در نظر گرفته شده است گفت: بحث اتصال مرز ماهیرود به شبکه ریلی را نیز پیش بینی کرده‌ایم چرا که یکی از مهمترین اهدافی که راه‌آهن دنبال می‌کند توجیه اقتصادی است و از این نظر صادرات مرزی نقش مهمی دارد.
وی با یادآوری این نکته که راه‌آهن از هر جا عبور کند در شعاع ۲۰ کیلومتری اشتغال و آبادانی در پی خواهد داشت گفت: ۱۵۸ کیلومتر از پروژه راه‌آهن در خراسان جنوبی وارد فاز اجرایی شده و با توجه به ایستگاه‌هایی که پیش بینی شده می‌توان به آینده درخشان در حوزه اشتغال و آبادانی از این محل امیدوار بود.
معاون عمرانی استاندار خراسان جنوبی بیان کرد: برای ادامه قطعات راه‌آهن از زاهدان به بیرجند نیز در قالب فاینانس خارجی از جمله چینی‌ها وارد مذاکره شدند که براساس اولویت این قطعات به هم وصل خواهد شد.
وی توجه دولت به پروژه راه‌آهن خراسان جنوبی را مورد اشاره قرار داد و گفت: برای اجرای پروژه از بیرجند به یونسی دولت مصوبه‌ای را دنبال می‌کند تا در قالب شرکت‌های کنسرسیومی و از محل صندوق توسعه ملی با اختصاص سه هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان اعتبار این پروژه به سرانجام برسد.
میرجعفریان با اشاره به دغدغه‌های مطرح شده در این میزگرد از سوی رسانه‌ها مبنی بر استفاده نیروی بومی در اجرای پروژه‌های عمرانی مربوط به راه‌آهن اظهار داشت: موضوع انتخاب پیمانکار از آنجایی که توانمندی مدنظر است در سطح ملی پیگیری می‌شود اما برای برخی امور می‌توان از نیروهای بومی نیز استفاده کرد که قطعا در این بخش محدودیت به کارگیری نخواهد بود و باید از ظرفیت‌های حداکتری استان استفاده شود.
وی با اشاره به اینکه مسیر کریدور شرق به صورت یک خطه با سرعت جا به جایی مسافر ۱۶۰ کیلومتر بر ساعت و کالا ۱۲۰ کیلومتر بر ساعت طراحی شده است گفت: برای این مسیر قابلیت جا به جایی ۹.۵ تا ۱۰ میلیون تن بار و ۳ میلیون نفر مسافر ظرفیت پیش بینی شده است که قابلیت توسعه و گسترش را دارد.
معاون استاندار خراسان جنوبی تاکید کرد: کریدور شرق یک کریدور بین‌المللی است، لذا نگاه به آن باید کلان باشد پس مطمئنا امکان انحراف در مسیر این کریدور هرگز وجود ندارد و شبکه ریلی از خراسان جنوبی عبور خواهد کرد تا این استان به خصوص بیرجند را به شبکه ریلی کشور متصل کند.
وی با تاکید بر اینکه باید از ظرفیت بخش خصوصی در اجرای این نوع پروژه‌ها استفاده کنیم گفت: فضایی برای حضور سرمایه گذاران در استان باید فراهم کنیم تا با دلگرمی و اطمینان خاطر وارد فاز اجرایی پروژه‌هایی به این حجم شوند.
میرجعفریان با اشاره به اینکه عملیات اجرایی ۳۲ کیلومتری راه آهن قطعه ۱۶ مسیر بیرجند به یونسی با ۲۵ میلیارد تومان آغاز شده است ادامه داد: مجموع اعتبار این پروژه ۹۰ میلیارد تومان است که اخیرا ۲۰ میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان اعتبار به این قطعه تخصیص یافت.
وی به جزئیات فنی این پروژه اشاره کرد و گفت: در این مسیر برای رعایت شیب استاندارد خط ریلی نیاز است در برخی نقاط تونل و در برخی نقاط پل احداث شود که طبق طرح مطالعاتی اجرا خواهد شد.
چشم انداز راه‌آهن در سند آمایش سرزمین خراسان جنوبی
مشاور استاندار و مجری طرح سند آمایش سرزمین خراسان جنوبی نیز در این میزگرد با بیان اینکه یکی از بخش‌های این سند پیش بینی خط ریلی در کریدور شرق کشور است گفت: این مهم در سند آمایش سرزمینی تصویب شده است و مجموعه مدیریت استان نیز ملزم به اجرای آن هستند.
محمدمهدی خطیب با بیان اینکه سند آمایش سرزمین برای سال ۱۴۱۵ پیش بینی شده است و اگر شرایط کشور نرمال باشد قطعا اجرایی خواهد شد اظهار داشت: این مساله می‌تواند اطمینان دهد که برای داشتن راه‌آهن دارای برنامه هستیم و نگرانی از اجرایی نشدن آن نیست.
وی اضافه کرد: براساس بررسی‌های علمی نیز کریدور شمال - جنوب به عنوان بهترین خط انتخاب شده که مجریان سه استان در نحوه اجرای آن هماهنگ بوده لذا هیچ استانی نمی‌تواند قطعه مستقل داشته باشد و برای رسیدن به هدف مدنظر، باید هر سه استان به این خط سراسری وصل شود.
استاد دانشگاه بیرجند با اشاره به نقش رسانه‌ها در تکمیل پروژه ریلی گفت: رسانه‌ها باید مطالبه‌گر باشند و از مسئولان بپرسند که آیا در راستای سند آمایش سرزمینی این استان اقداماتی انجام داده‌اند.
وی یادآور شد: مطالبه‌گری راه‌آهن نیز باید در سطح ملی باشد زیرا تا زمانی که سیستان و بلوچستان راه‌آهن نداشته باشد خراسان جنوبی نیز از این خط ریلی نفعی نخواهد برد.
راه‌آهن شرق در تخلیه بنادر چابهار راهگشا خواهد بود
مدیرکل راه و شهرسازی خراسان جنوبی هم با بیان اینکه بخش حمل و نقل در استان نقش به سزایی در رونق اقتصادی و اشتغال منطقه دارد گفت: اجرای پروژه‌های بزرگ از جمله راه‌آهن در استان می‌تواند نیروهای بسیاری را به‌کار بگیرد و باعث رونق اشتغال در خراسان جنوبی شود.
مهدی جعفری اجرای همزمان پنج پروژه باند دوم در استان با اعتبار ۲۳۰ میلیارد تومان را یادآور شد و افزود: این پروژه‌ها تحول جدی را در بخش حمل و نقل استان ایجاد می‌کند و عملیات اجرایی ۲ پروژه راه‌آهن در استان با اعتبار ۱۹۰ میلیارد تومان نیز امسال آغاز شد که می‌تواند تحول چشمگیری را به دنبال داشته باشد.
وی با تاکید بر اینکه پروژه راه‌آهن شرق کشور جزو اولویت‌های اصلی وزارت راه و شهرسازی است اظهار داشت: زمانی که بندر چابهار به طور کامل راه اندازی شود بر اهمیت این کریدور افزوده خواهد شد زیرا در همین شرایط فعلی از نظر حمل بار، ظرفیت زمینی در کریدور شرق تکمیل شده است.
مدیرکل راه و شهرسازی خراسان جنوبی افزود: این راه‌آهن در تخلیه بنادر چابهار راهگشا خواهد بود و با توجه به هزینه بالای راه‌آهن قطعا موضوع منحرف شدن آن به سمت کرمان امکانپذیر نیست چرا که با صرفه‌ترین راه برای حمل و نقل ریلی در شرق کشور همین مسیر تعیین شده است که از خراسان جنوبی نیز عبور می‌کند.
وی بیان کرد: هزینه‌های احداث راه‌آهن بالا بوده و برای هر کیلومتر احداث راه‌آهن با احتساب زیرسازی تا ساخت ایستگاه ۱۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز است.
جعفری یادآور شد: استفاده از صندوق توسعه ملی در اولویت قرار دارد تا از منابع آن برای تکمیل راه‌آهن استان استفاده کنیم چرا که این پروژه تنها با اعتبارات دولتی به بهره‌برداری نمی‌رسد.
آموزش نیروهای موردنیاز راه‌آهن
سرپرست اداره کل راه‌آهن شرق نیز در میزگرد تخصصی استانداری گفت: راه‌آهن، بار انبوهی از کالا و مسافر را می‌تواند جابه جا کند و از طرفی با ورود قطارهای برنامه‌ای به استان کارخانه‌ها نیز انگیزه خاصی برای ادامه فعالیت اقتصادی خواهند داشت.
رضا شرقی افزود: اینکه بتوان با استفاده از شبکه ریلی، بار را در ساعت مشخص به مقصد رساند برای بسیاری از واحدهای تولیدی و صنعتی از اهمیت خاصی برخوردار است.
وی با اشاره به مزیت‌هایی که پروژه راه‌آهن در حوزه اشتغال منطقه دارد گفت: از زمانی که مسیر ریل میخ کوب می‌شود تا روسازی و بهره‌برداری از خط همواره به نیروی کار نیاز است که البته در برخی بخش‌ها نیاز به تخصص‌هایی نیز هست.
سرپرست اداره کل راه‌آهن شرق ادامه داد: اداره کل آموزش در شرکت راه‌آهن نیروهای مورد نیاز در تخصص‌های گوناگون را آموزش داده و آماده اشتغال می‌کند.
وی با اشاره به عملکرد راه‌آهن شرق کشور، این خط ریلی را جزو پنج راه‌آهن برتر کشور معرفی کرد و گفت: در حال حاضر ۲۱ منطقه راه‌آهن در کشور داریم که بسیاری از نقاط کشور را به یکدیگر متصل می‌کند.
شرقی با اشاره به اینکه راه‌آهن شرق از استان‌های یزد، خراسان جنوبی و خراسان رضوی گذر می‌کند افزود: ۳۶۰ کیلومتر از راه‌آهن شرق کشور در محدوده خراسان‌جنوبی (شهرستان طبس) است.
وی بیان‌کرد: هرچند از شبکه ریلی هم برای حمل و نقل بار و هم مسافر استفاده می‌شود، ولی در خراسان‌جنوبی بیشتر استفاده برای جابه جایی بار و کالا است که این مهم نیز در رونق اقتصادی و صادرات نقش بسیار ارزنده‌ای دارد.
سرپرست اداره کل راه‌آهن شرق گفت: در بخش مسافری نیز راه‌آهن شرق کشور اقدامات بسیار خوبی داشته است و هم استانی‌های خراسان‌جنوبی از شهرستان طبس می‌توانند با قطار به مشهد، تهران، خاف، بندرعباس، کرمان، یزد و شیراز سفر کنند.
وی ادامه داد: مراکز فروش بلیط را در شهرهای استان از جمله بیرجند و بشرویه مستقر کردیم و اگر متقاضی برای بلیط قطار زیاد باشد قطعا امکان افزایش این مراکز در سطح استان وجود دارد.
شرقی گفت: با اتصال به راه‌آهن غرب می‌توانیم به عراق هم صادرات کنیم که با توجه به احداث راه‌آهن کرمانشاه به دنبال استفاده از این ظرفیت نیز هستیم.
وی بیان کرد: سال گذشته ۶.۲ میلیون تن بار داخلی و هشت میلیون تن بار با احتساب کالای ترانزیت توسط شبکه حمل و نقل ریلی شرق کشور حمل شده است.
سرپرست اداره کل راه‌آهن شرق گفت: میزان جابه‌جایی بار توسط شبکه حمل و نقل ریلی شرق کشور در ۶ ماه نخست سال جاری نسبت به مدت مشابه قبل ۴.۴ درصد افزایش داشته که این مسئله با توجه به کاهش صادرات حائز اهمیت است.
وی اظهار داشت: همچنین سال گذشته ۱۵۰ هزار مسافر توسط شبکه حمل و نقل راه‌آهن شرق جا به‌جا شده‌اند.
شرقی یکی از مزیت‌های راه‌آهن شرق کشور را جابه جایی زغال سنگ دانست و گفت: در بحث اقتصاد مقاومتی حمل زغالسنگ با اهمیت بوده و نقش بسیار خوبی تاکنون داشته است.
وی با بیان اینکه راه‌آهن شرق توانایی صادرات منیزیت خراسان جنوبی را دارد افزود: برای صادرات منیزیت اگر مسئولان استان مساعدت کنند می‌توانیم با جذب چشمه‌های بار جدید این محصول را به مقاصد مصرف از طریق راه‌آهن شرق انتقال دهیم.
سرپرست اداره کل راه‌آهن شرق گفت: حدود ۱۵ سال از تاسیس راه‌آهن شرق کشور می‌گذرد و در این مدت هیچ مسافر فوتی در این منطقه ریلی نداشتیم که این موضوع نشان دهنده وجود ایمنی در راه آهن شرق کشور است و برای ما به عنوان افتخاری محسوب می‌شود.
وی با بیان اینکه راه‌اندازی کریدور شرق برای این استان مزایای بسیاری از جمله در زمینه‌های اقتصادی به دنبال خواهد داشت گفت: یک قطار می‌تواند چهار هزار تن بار را جا به جا کند که به اندازه بار ۲۰۰ تریلی است و این موضوع نشان دهنده صرفه‌جویی در مصرف سوخت و کاهش هزینه‌های جا به جایی کالاها است.