واژه هپاتیت به معنای التهاب کبد است، بسیاری از عوامل (از جمله داروها) می‌توانند این التهاب را ایجاد کنند اما به طور کلی، شایع‌ترین علت ایجاد هپاتیت در سراسر دنیا، «ویروس»ها هستند و اگر هپاتیت کمتر از ۶ ماه طول بکشد آن را «هپاتیت حاد» و اگر بیشتر از آن به طول بینجامد آن را «هپاتیت مزمن» می‌گویند.
اول تا هفتم آبان ماه هفته اطلاع رسانی بیماری هپاتیت در تقویم کشور نامگذاری شده و باید مردم با راه های بروز، درمان و ییشگیری از این بیماری آگاهی پیدا کنند. هپاتیت انواع A,B,C و غیره دارد که شایع ترین آن در مبتلایان ایرانیسی و بی ست.
برخی از متخصصان بیماریهای عفونی بر این باروند که هپاتیت، التهاب کبد است. التهاب باعث درد و تورم می شود، عوامل ایجاد کننده هپاتیت متعدد هستند. این بیماری توسط یکی از ۶ ویروس هپاتیتی ایجاد می شود و عامل ایجاد کننده آن هر چه که باشد باعث التهاب کبد شده و کارکرد آن را مختل خواهد کرد. فقدان خون رسانی به کبد، سم، اختلالات خودایمنی، مصرف الکل، آسیب به کبد و مصرف بعضی داروهای خاص نیز می تواند باعث هپاتیت شود.
به گفته آنان، هپاتیت به دو شکل هپاتیت حاد (کوتاه مدت) و هپاتیت مزمن (متجاوز از ۶ ماه) بروز می یابد، در هپاتیت حاد، ممکن است کبد، بصورت خیلی ناگهانی ملتهب شود و تهوع، استفراغ، تب و بدن درد عارض شود و یا اینکه هیچ یک از این علائم ظاهر نشود. هپاتیت حاد در طی چند روز تا چند هفته بهبود می یابد . چنانچه التهاب، در طی ۶ماه بهبود نیابد، هپاتیت، مزمن خواهد بود.
مهدی ساداتی متخصص بیماریهای عفونی در این زمینه به خبرنگار ایرنا می گوید: کبد، ضایعات موجود در خون را متلاشی می کند وقتی که کبد ملتهب می شود، وظیفه خود را در پاکسازی خون، بخوبی انجام نمی دهد، یکی از ضایعات خونی، بیلی روبین نام دارد که در صورتی که کبد به درستی کار نکند شروع به افزایش در خون و بافتها می کند، در نتیجه پوست فرد مبتلا به هپاتیت به رنگ زرد پرتقالی در می آید، این حالت، یرقان نامیده شده و بیلی روبین و مابقی ضایعات باعث خارش، تهوع، تب و بدن درد می شود.
وی ادامه می دهد: هپاتیت a، توسط یک ویروس ایجاد می شود که منجر به التهاب کبد شده و درد و تورم کبد را بدنبال خواهد داشت این نوع هپاتیت با بقیه انواع هپاتیت فرق می کند و معمولاً خطرناک نبوده و به هپاتیت مزمن و سیروز (مثل آنچه در هپاتیت B,C دیده می شود) تبدیل نمی شود.
این پزشک توضیح می دهد: هپاتیت a از طریق تماس با مدفوع آلوده گسترش می یابد، تماس نزدیک با فرد آلوده (برای مثال تعویض کهنه یا تماس جنسی) باعث ابتلا به عفونت می شود حتی اگر فرد آلوده هیچ علائمی نداشته باشد. در واقع این نوع هپاتیت قبل از ظهور علائم، خیلی مسری است و خوردن غذای آلوده یا نوشیدن آب آلوده نیز باعث ابتلا خواهد شد. ویروس، روی دستها، در آب و در خاک می تواند زنده بماند.
ساداتی ، تهوع، استفراغ، یرقان (زرد شدن پوست و سفیدی چشمها)، تب پایین، خستگی، درد شکم، ادرار تیره رنگ، از دست دادن اشتها و درد عضلانی را از علایم هپاتیت a بیان می کند و می افزاید: بعضی از بیماران هیچ گاه علامتی از خود بروز نمی دهند و علائم در کودکان ممکن است خیلی خفیف باشد. مراجعه به پزشک و انجام تست خونی، وجود بیماری و یا عدم وجود آن را مشخص خواهد کرد.
وی اضافه می کند: داروی مشخصی برای درمان هپاتیت a وجود ندارد، استراحت کافی، رژیم غذایی متعادل و پرهیز از مصرف الکل و داروهایی مثل استامینوفن مهم است و باید برای مصرف هر داروی غیر نسخه ای دیگری در این شرایط، با پزشک یا داروساز مشورت شود، چنانچه آب بدن بیمار از دست رفته است، درد شدید دارد و یا مشکلات خونی پیدا کرده، شاید لازم به بستری شدن کوتاه مدت باشد.
وی توصیه می کند: برای پیشگیری از هپاتیت a تزریق واکسن که برای افراد بالای ۲ سال ایمن بوده و تا ۲۰ سال، ایجاد مصونیت می کند، شستشوی دستها با صابون و آب گرم قبل و بعد از آشپزی، بعد از توالت ضوری بوده و شستشوی صحیح میوه و سبزیجات قبل از مصرف و نیز پختن کامل گوشت و ماهی لازم است.
این پزشک تصریح می کند: هپاتیت B، توسط یکی از انواع ویروس هپاتیت ایجاد می شود، این ویروس از طریق تماس جنسیی محافظت نشده انتقال می یابد و تزریق وریدی داروها با استفاده از سرنگ آلوده فرد مبتلا نیز باعث انتقال بیماری خواهد شد.
ساداتی خاطرنشان می کند: پرسنل بهداشتی (مثل پرستاران، کادر آزمایشگاهها و پزشکان) در صورت بریدگی ناگهانی توسط سرنگی که برای فرد آلوده استفاده شده است، خود نیز آلوده خواهند شد، این ویروس در حین زایمان از مادر آلوده به جنین انتقال می یابد، مسافرت به سرزمینی که هپاتیت B در آنجا شایع است نیز به احتمال زیاد می تواند باعث ابتلا به بیماری شود.
وی، از دست دادن اشتها، تهوع، استفراغ، ضعف و خستگی، درد شکم بخصوص اطراف ناحیه کبد، تیره شدن ادرار، یرقان و درد مفاصل را از علایم هپاتیت b بیان می کند و می گوید: در بعضی افراد، هپاتیت مزمن می تواند تبدیل به سیروز کبدی شود، در این حالت سلولهای کبدی از بین میرود و با بافت آسیب دیده و چرب، جایگزین می شود و فعالیت قسمتهای آسیب دیده متوقف شده و در نتیجه ضایعات بدن تصفیه نمیشوند. سیروز میتواند به نارسایی کبدی و حتی سرطان کبد، منجر شود.
ساداتی تاکید می کند: هپاتیت b می تواند زمینه را برای ابتلا به هپاتیت D مستعد کند و این نوع هپاتیت از طریق تماس با خون آلوده یا بقیه مایعات بدن فردد آلوده به این نوع هپاتیت، گسترش می یابد و تست خونی عملکرد کبد و شرایط بیمار را در طول درمان مشخص خواهد کرد.
این متخصص بیماریهای عفونی اظهار می دارد: بهترین راه پیشگیری، ارتباط جنسی محافظت شده (استفاده از کاندوم) و پرهیز از استفاده مشترک از سرنگ است و برای پیشگیری، واکسن نیز وجود دارد. امروزه، تزریق این واکسن به تمام نوزادان در طی یک سال اول زندگی صورت می گیرد. این واکسن، ایمن بوده و در طی ۶ ماه نیاز به ۳ تزریق است. واکسن به تمام افراد در معرض خطر مثل کارکنان بهداشتی، کودکان ، افرادی که به مناطق پر خطر از نظر شیوع این بیماری سفر می کنند، استفاده کننده های دارو و به افرادی که شرکای جنسی متعدد دارند تزریق می شود.
وی ادامه می دهد: هپاتیت c از طریق تماس با فرآورده های خونی آلوده صورت می گیرد، استفاده مشترک از سرنگ افرادی که آلوده به این نوع هپاتیت هستند نیز باعث انتقال بیماری خواهد شد. این هپاتیت انتقال نمی یابد مگر اینکه فرد، به نحوی با خون آلوده تماس داشته باشد به عبارتی دیگر ویروس ازطریق تماسهای اتفاقی مثل عطسه، سرفه، دست دادن، در آغوش گرفتن، بوسیدن، ظروف غذایی مشترک، شنا در استخر، توالتهای عمومی و تماس با دستگیره در قابل انتقال نیست.
ساداتی می افزاید: بسیاری از افراد آلوده به ویروس هپاتیت C، هیچ علامتی را برای سالها بروز نمی دهند می تواند منجر به سیروز و سرطان کبد شود.
این پزشک تصریح می کند: رویارویی با بیماری هپاتیت ، راحت نیست و بیمار ممکن است احساس غم ، وحشت کند و یا نپذیرد که بیمار است، این احساسات طبیعی بوده ولی نباید باعث شود که بیمار از زندگی روزمره خود، باز بماند. بهتر است به پزشک مراجعه شود، پزشک می تواند به بیمار، از طریق درمان دارویی و یا معرفی به انجمن های حمایتی، کمک کند.