رئیس جمهوری آمریکا روز یکشنبه در یک نطق رسانه ای اعلام کرد ابوبکر البغدادی سرکرده بزرگترین گروه تروریستی جهان کشته شده است. ترامپ به جزئیات این عملیات که با هشت فروند بالگرد آمریکایی و در تاریکی بعد از نیمه شب و بامداد شنبه انجام شد پرداخت و حتی به توصیف صحنه های تعقیب و گریز ابوبکر البغدادی و «فریادها و گریه» او اشاره کرد و اینکه نهایتا در تونلی بن بست، ضامن کمربند انفجاری خود را کشید تا همراه خود «سه کودک را کشت» و «جهان بدون او جای امن تری شد».
با همه جزئیاتی که دونالد ترامپ از آن سخن گفت همچنان چند سوال و ابهام و تناقض در این باره پابرجاست.
چه کسانی البغدادی را کشتند و چه کسانی کشته شدند؟
«هم اکنون اتفاق بزرگی افتاد»؛ این عبارت کوتاه بدون توضیح بیشتر در توییتر رئیس جمهوری آمریکا ابتدا چشم و گوش دنبال کنندگان توییتر رئیس جمهور امریکا را تیز کرد و کمی بعد رسانه های آمریکایی به صورت قطره چکانی شروع به انتشار اخباری از عملیات نظامی آمریکا علیه ابوبکر البغدادی سرکرده گروه تروریستی داعش کردند.
نیوزویک به نقل از منابع نظامی آمریکایی خبر داد که البغدادی در ادلب واقع در شمال غرب سوریه و طی «عملیاتی به کلی سری» کشته شد؛ عملیاتی که یک هفته پیش تر رئیس جمهور آمریکا دستورش را صادر کرده بود.
به محض انتشار خبر در رسانه های آمریکایی، طرف های مختلف منطقه ای از نقش خود در این عملیات گفتند.
تلویزیون عراق اعلام کرد که دستگاه اطلاعاتی این کشور در تعیین محل اقامت سرکرده داعش کمک کرده است.
وزارت دفاع ترکیه نیز اعلام کرد که دو ارتش آمریکا و ترکیه قبل از عملیات اقدام به هماهنگی و تبادل اطلاعات در این باره کرده اند.
مظلوم عبدی فرمانده تشکیلات موسوم به «نیروهای دموکراتیک سوریه» در توییتر خود نوشت که «عملیات تاریخی موفق (کشتن البغدادی) نتیجه همکاری اطلاعاتی این نیرو با آمریکا بوده است».
رویترز به نقل از دو مسئول امنیتی گزارش داد که البغدادی با محافظ شخصی خود در حین خارج کردن خانواده خود به سوی خاک ترکیه در ادلب کشته شد.
دونالد ترامپ در سخنان خود گفت: از آن مجتمع (محل اقامت البغدادی) ۱۱ کودک بیرون آمدند و سه کودک هم در تونل کشته شدند و تونل به طور کلی فروریخت. تعداد دیگری از افراد البغدادی هم دستگیر شدند.
او گفت که دو زن البغدادی هم کشته شدند و افزود: بسیاری از افراد البغدادی کشته شدند و در روزهای آینده تعداد آنها اعلام می شود.
این اظهارات در حالی است که منابع محلی در روستای «باریشا»؛ جایی که البغدادی کشته شد ابهاماتی را درباره تعداد افراد حاضر در محل مطرح می کنند.
تعدادی از افراد محلی به شبکه فرانس۲۴ گفتند که گمان نمی کردند در این منزل (محل اقامت البغدادی) غیر از یک نفر کسی ساکن باشد این در حالی است که ترامپ به ۱۱ کودک و چند زن در سخنانش اشاره کرد و اینکه تعداد زیادی از طرفداران البغدادی هم در همین مکان کشته شدند.
عبدالحمید ۲۳ ساله می گوید: در خانه مورد هدف قرار گرفته فردی ساکن بود که خود را «ابومحمد الحلبی» معرفی می کرد و توزیع کننده مواد غذایی بود. او می گفت از استان حلب به اینجا کوچ کرده است اما همسایه ها هیچ وقت کودک یا زنی را اینجا همراه او ندیده اند. الحلبی دو سال پیش این منزل را خریده بود.
او می گوید صبح شب عملیات که به اینجا آمدم ۶ جسد با هویت نامعلوم دیدم و دو جسد نیز در خودرویی غیر نظامی که سوخته بود و ظاهرا از اینجا عبور می کرد که مورد هدف قرار گرفت.
چرا روستای باریشا؟
سوال دیگر این است که چگونه ابوبکر البغدادی به روستای باریشا در ادلب رفته و چرا؟
باور غالب این بود که ابوبکر البغدادی یا در بیابان های عراق پنهان شده یا در منطقه مرزی عراق و سوریه و کسی انتظار نداشت که سرکرده داعش در منطقه ای پنهان شود که دقیقا دشمن او یعنی گروه «تحریر الشام» یا همان «النصره» سابق بر آن مسلط باشد.
هر چند این فرض مطرح است که تحریر الشام از حضور او در این منطقه بی اطلاع بوده یا به گفته یکی از منابع ترکیه به خبرگزاری رویترز، البغدادی تنها ۴۸ ساعت پیش از عملیات آمریکایی ها به این منطقه رسیده و در حال عبور از آن بوده است اما در همان ادلب، حدود یک ماه پیش دو تن از فرماندهان داعش به دست تحریر الشام کشته شدند. چند ماه پیش نیز محافظ ابوبکر البغدادی در ای منطقه کشته شد و در شهر «سراقب» ادلب شرقی نیز گروه تحریر الشام مسئول بمب گذاری داعش موسوم به «ابودعاء الایرانی» را به همراه تیمش کشته بود.
از این گذشته البغدادی باید از محدوده ای در مسیر خود عبور می کرد که ارتش سوریه و نیروهای روسیه بر آن اشراف دارند.
روس ها می دانستند یا نه؟
دونالد ترامپ در سخنان خود درباره نحوه کشتن ابوبکر البغدادی گفت: ممکن بود که گلوله باران شویم، روسیه با ما بسیار خوب همکاری کرد و مسیرهایی را فراهم کرد.
از سوی دیگر وزارت دفاع روسیه در واکنش به قدردانی ترامپ در همیاری با عملیات، هرگونه اطلاع از این موضوع را تکذیب کرد.
به گزارش خبرگزاری رسمی روسیه، سرلشکر «ایگور کوناشنکوف» گفت: ما از هرگونه کمک ادعا شده درباره پرواز نیروی هوایی ارتش آمریکا در محدوده هوایی ادلب در این عملیات بی‌اطلاع هستیم.
سخنگوی وزارت دفاع روسیه همچنین در «اعتبار» موفقیت این عملیات تردید کرده و گفت: با افزایش شمار مشارکت‌کنندگان مستقیم و کشورهایی که مدعی شرکت در این عملیات هستند و هر کدام جزئیاتی کاملا متناقض را عنوان می‌کنند، سوال‌هایی موجه پیش می‌آید و درباره اعتبار و بویژه موفقیت این عملیات تردیدهایی مطرح می‌شود.
کوناشنکوف این را هم افزود: هیچ حمله هوایی جنگنده‌های آمریکایی یا به اصلاح ائتلاف بین‌المللی روز شنبه یا روزهای اخیر در ادلب ثبت نشده است.
سخنگوی وزارت دفاع روسیه افزود: «پس از اینکه دولت اسلامی در اوایل سال ۲۰۱۸ با پشتیبانی نیروهای هوایی روسیه توسط ارتش سوریه شکست خورد، دیگر «مرگ دوباره» ابوبکر البغدادی هیچ تاثیری در وضعیت سوریه یا اقدام‌های تروریست‌هایی که در ادلب مانده‌اند، نخواهد داشت.»
تکلیف جنازه البغدادی مشخص شد؛ یک عکس و دیگر هیچ
رئیس جمهوری آمریکا پیش از آنکه حرف و حدیث ها درباره جسد ابوبکر البغدادی پیش بیاید و این سوال مطرح شود که آیا ترامپ هم مثل اوباما که ادعا کرد جسد بن لادن را به دریا انداخته، عمل خواهد کرد یا نه، تکلیف جسد را با این روایت مشخص کرد که البغدادی کمربند انفجاری خود را منفجر کرد، خودش را تکه تکه کرد و تونل بر سرش آوار شد. البته فکر بقیه کار هم شده و ترامپ گفت: همان جا فورا از جسد البغدادی آزمایش دی ان ای گرفتیم... «خودش بود». این را اما رئیس جمهور آمریکا نگفت که نمونه دی ان ای البغدادی از کجا به دست آمریکایی ها رسیده است؟
آیا معنای این جملات این است که دیگر کسی انتظار نمایش جسد سرکرده داعش را نداشته باشد؟
مساله این است که حتی عکس دسته جمعی تیم ترامپ در کاخ سفید در حال تماشای عملیات نیروهای آمریکایی هم جنجال برانگیز شده است.
«پت سوزا» عکاس سابق کاخ سفید در صحت جزئیات عکسی که از دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا و تیم همراهش در ارتباط با عملیات کشته شدن «ابوبکر البغدادی» سرکرده داعش منتشر شد، ابراز تردید کرد.
عکس کاخ سفید، علاوه بر ترامپ «رابرت اوبرایان» مشاور امنیت ملی، «مایک پنس» معاون رئیس جمهوری، «مارک اسپر» وزیر دفاع، «مارک مایلی» رئیس ستاد مشترک ارتش و «مارکوس اوانز» معاون مدیر بخش عملیات ویژه ستاد مشترک ارتش را در «اتاق وضعیت» کاخ سفید نشان می‌دهد و همه به دوربین خیره شده اند و گویا در عکس از هیجان یک عملیات فوق سری و تعیین کننده علیه دشمن شماره یک امنیت ملی آمریکا خبری نیست.
کاربران توئیتر این عکس را با عکسی مقایسه کردند که کاخ سفید در سال ۲۰۱۱ از عملیات کشتن «اسامه بن لادن» سرکرده القاعده منتشر کرد.
سوزا در توئیتر درباره عکس ترامپ و تیمش نوشت: گزارش شده که حمله ساعت ۱۵ و ۳۰ دقیقه بعدازظهر به وقت واشنگتن انجام شده است. اطلاعاتی که روی عکس ذخیره شده، نشان می‌دهد که ساعت ۱۷ و پنج دقیقه و ۲۴ ثانیه گرفته شده است.
«جنیفر هایدن» از مسؤولان نشریه «دیلی کاس» نوشت: تحقیقات نشان می‌دهد که ترامپ ساعت ۱۵ و ۳۳ دقیقه بعدازظهر به وقت واشنگتن مشغول بازی گلف بوده است.
آیا بازی گلف برای دونالد ترامپ تا این حد مهم بوده است؟ مهمتر از شکار البغدادی؟
ساعت صفر و پایان تاریخ مصرف البغدادی؛ چرا حالا؟
این عملیات چند روز بعد از اعلام آمریکا برای خروج نیروهای ایالات متحده از شمال سوریه چه پیامی دارد؟ آیا زمان آن رسیده که آمریکایی ها با پرچم برافراشته یک پیروزی از سوریه خارج شوند و مقابل انتقادها درباره خروج از سوریه پاسخی داشته باشند؟ آیا ترامپ می خواهد بگوید که نیروهای آمریکایی تا آخرین لحظات با داعش جنگیده اند و حالا با بهترین نتیجه از صحنه نبرد خارج می شوند؟
سوال دیگر این است که چه ارتباطی بین انتخابات ریاست جمهوری پیش روی آمریکا و کارکرد انتخاباتی عملیات شکار البغدادی وجود دارد؟
در قضیه کشته شدن اسامه بن لادن نیز شرایطی مشابه وجود داشت. بن لادن در ماه می ۲۰۱۱ حدود یک سال و ۵ ماه پیش از دور دوم ریاست جمهوری باراک اوباما کشته شد و به انتخابات ریاست جمهوری پیش رو نیز حدود یک سال باقی مانده است. ترامپ روی دستاورد کشته شدن البغدادی برای پیروزی در دوره دوم انتخابات ریاست جمهوری خود حساب کرده است.
سوالی دیگر؛ آیا تبدیل خبر شکار البغدادی به تیتر یک رسانه های جهان و اشغال ستون های مطبوعات جهان در بحبوحه طرح استیضاح ترامپ و دعوت از جان بولتون مشاور برکنار شده ترامپ برای گواهی دادن در پرونده اعمال فشار مخفیانه دولت آمریکا بر اوکراین، تصادفی و بی ارتباط به مساله استیضاح است؟ آیا انتشار اخبار شکار ابوبکر البغدادی می تواند فرصت تنفسی به دولت ترامپ در ماراتن نفسگیر با رقبای داخلی بدهد یا اذهان و افکار عمومی را به سوی دیگری معطوف کند؟