به گزارش گروه نشریات خبری ایرنا؛ فیلم سینمایی خانه پدری به کارگردانی کیانوش عیاری که از روز چهارشنبه یکم آبان ۱۳۹۸ با گذشت ۹ سال از ساخت، برای بار دوم در سینماهای سراسر کشور روی پرده رفت، پس از چند روز اکران در روز دوشنبه ششم آبان توقیف شد.
بررسی امروز چهارشنبه (هشتم آبان) روزنامه ها، تارنماها و خبرگزاری های داخلی نشان می دهد که توقیف مجدد این فیلم و چرایی این اقدام بازتاب گسترده ای در فضای رسانه ای کشور داشته است به طوریکه رسانه های نزدیک به جریان اصلاح طلب در مطالب خود به واکاوی نقش اختلاف سلیقه های سیاسی در توقیف این فیلم پرداخته و آن را اقدامی بی سابقه در سینما دانستند.
نقش خانه سینما؛ لزوم تعامل قوه قضاییه و سازمان سینمایی؛ واکنش ها به توقیف این فیلم؛ مخالفت ها با اکران این فیلم و گمانه زنی ها درباره آینده اکران آن از دیگر محورهای مورد توجه این طیف از رسانه ها است.
رسانه های منتسب به جریان اصولگرا نیز در مطالب خود به محورهایی چون سایه سیاست بر سینما؛ درخواست مجازات سخت برای عاملان نمایش خانه پدری؛ نقش مسوولان وزارت ارشاد در اکران خانه پدری و حذف نشدن سکانسهای خشونت آمیز در این فیلم پرداخته اند.
رسانه های اصلاح طلب
نقش اختلاف سلیقه های سیاسی در توقیف این فیلم
روزنامه اعتماد: از همان زمانی که پوستر فیلم خانه پدری در سامانههای فروش بلیت آنلاین منتشر شد، عواقب اکران این فیلم قابل حدس بود و تقریبا اکثر منتقدان و اهالی سینما پیشبینی میکردند که نمایش این فیلم به دلیل حواشی گستردهای که چند سال پیش تجربه کرده، استمرار نخواهد یافت. قطعا به همین دلیل مهم بود که اکران این فیلم در سینماها بیسروصدا آغاز شد.عیاری، عدالت، قانون عنوان یادداشتی است که به قلم ابوالحسن داوودی، در روزنامه اعتماد منتشر شده است. در این یادداشت می خوانیم:جمعی از وابستگان به سیاست و تفکر سنتی و گروهی از اهالی حاکمیت هم اگرچه خود را اهل معرفت می دانند اما در مواردی انگار گاهی مرحله عقل استدلالی را کنار می گذارند و به همان دوران عقل بدیلی پناه میبرند چراکه اینگونه برخوردهای شلاقی به خاطر اختلاف سلیقههای سیاسی یا عقیدتی با پدیدهای که همه مسیرهای قانونی خود را پیموده و با مجوز بالاسری و باز هم به حکم قانون به نمایش درآمده است، فقط اعلام امری قضایی نیست که نسبت به عادلانه یا غیرعادلانه بودن آن قضاوت کنیم، بلکه بیشتر به نظر میرسد غیرمستقیم میتواند به بیاجر کردن روال قانونی و خود قانون بینجامد، مرجع رسمی نمایش فیلمها وزارت ارشاد و شورای پروانه ساخت است. اینکه اگر تسامح یا حتی خطایی در این رابطه صورت گرفته باشد، برخورد با معلول به جای علت حداقل ظاهرش با بنیان عدالت همخوانی ندارد. ما سینماگران در طول این چند دهه آموختهایم که مطیع قانون باشیم؛ حتی اگر جایی با عقاید و منافعمان نخواند، اما زمانی دیگر سنگ روی سنگ بند نمیشود که همه اهل فرهنگ ندانند که با چه قانون و چه مرجعی سر و کار دارند و چگونه باید نسبت به آن تمکین کنند. مسوولان فرهنگی اگرچه ممکن است هم سلیقه با بعضی دیگر از مسوولان و حاکمان در مراجع دیگر نباشند، اما طبعا نفس مسوولیت اگر قرار باشد خدشه ببیند همه سلایق سیاسی و عقیدتی را مورد هجمه قرار میدهد.لطفا اجازه دهید که ما اهل سینما و فرهنگ مرجع مستقیم قانونی خود را بشناسیم و به آن پاسخگو باشیم.
توقیف مجدد خانه پدری، اقدامی بی سابقه در سینما
روزنامه اعتماد در بخشی از گزارش خود با استفاده از میان تیتر اقدامی بیسابقه در سینما آورده است: روز دوشنبه ۶ آبان خبر رسمی توقیف مجدد خانه پدری با ابلاغ دستور قضایی بازپرس شعبه ۱۶ دادسرای فرهنگ و رسانه تهران در سایتها دست به دست میچرخید. تجربهای بیسابقه برای سینمای ایران که فیلمی برای دو بار از پرده پایین کشیده شود. دلیل عمدهای هم که برای ضبط فیلم مطرح میشد، بازتاب بسیار منفی و گسترده خانه پدری بر اذهان جامعه، به خطر انداختن سلامت روحی و روانی جامعه و تداوم صحنههای خشونتآمیز بود. پایین کشیدن این فیلم از پرده که با عصبانیت برخی از منتقدان همراه بود، نگاهها را به سمت سیدمهدی طباطبایینژاد معاون نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی متوجه کرد که در صحبتهایش تاکید کرده بود، پای مجوز صادر شده برای این فیلم میایستد و از قانون عقبنشنی نخواهد کرد.
نقش خانه سینما
روزنامه اعتماد در بخشی از گزارش خود به طرح سوال مبنی بر نقش خانه سینما چیست؟، پرداخت و نوشت: بعداز حواشی به وجود آمده همچنین صحبتهای انتظامی این پرسش به وجود آمد که در وضعیت بغرنج و اسفباری که فیلم عیاری پیدا کرده، نقش خانه سینما چیست؟ مطابق با بند ۳ فصل یکم اساسنامه خانه سینما، هدف از تشکیل این خانه کمک به پیشرفت فرهنگ و هنر کشور از طریق تلاش در جهت حفظ و صیانت حقوق مادی و معنوی دستاندرکاران حرفهای در امر تولید، توزیع و نمایش هنرصنعت سینماست. حالا در شرایط به وجود آمده، این نهاد صنفی برای حفظ و صیانت از اثری که برای دومین بار به محاق توقیف میرود چه واکنشی نشان خواهد داد؟ بدیهی است خانهای که قرار است مسیر دشوار تولید و توزیع فیلم را از طریق حمایت از اعضای خود هموار کند در چنین بزنگاههایی بیش از هر وقت دیگری در کانون توجه مردم قرار میگیرد حال در این شرایط چه کارکردی میتواند داشته باشد؟ تاکنون مهمترین واکنش خانه سینما درباره اتفاقات تلخ قاچاق فیلم رستاخیز سکوت بوده کمااینکه برای اکران فیلم «آشغالهای دوستداشتنی» هم خانه سینما تلاشی نکرد. آیا این سکوت برای فیلم خانه پدری خواهد شکست یا اینکه خانه سینما همچنان منفعل و خنثی به روند کاری خود ادامه میدهد؟
لزوم تعامل قوه قضاییه و سازمان سینمایی
روزنامه ایران نوشت: بنابر اظهارات حسین انتظامی، سازمان سینمایی، تهیهکننده، کارگردان و پخشکننده این فیلم، قانونمندی خود را با اجرای فوری حکم دادستانی تهران نشان دادهاند اما در عین حال از ریاست محترم قوه قضائیه تقاضا دارند که با ورود به این موضوع موجبات دلگرمی و همدلی و انسجام اصحاب فرهنگ و هنر فراهم شود.
کیانوش عیاری که بعد از خبر حکم توقیف دادستانی ترجیح داده در سکوت منتظر گشایشهای تازه در سایه تعامل و گفتوگو باشد به روزنامه ایران میگوید: آقای حسین انتظامی رئیس سازمان سینمایی عاقلانهترین مسیر را طی میکنند و آن طرح مسأله با ریاست قوه قضائیه است. کارگردان خانه پدری با اشاره ضمنی به تصمیمات ابراهیم رئیسی در دوره ریاستش بر قوه قضائیه ابراز امیدواری میکند: در شرایطی که آقای رئیسی برخوردهای غافلگیرکننده در دوره چند ماهه ریاستشان بر قوه قضائیه داشتهاند میتوانم امیدوار باشم که چه بسا نگاهی منصفانه نه صرفاً نسبت به این فیلم بلکه به مقوله سانسور در کشور داشته باشند. او در پایان بر همکاری با سازمان سینمایی برای رفع مشکل فیلم خانه پدری تأکید میکند: منتظر اقدامهای بعدی حسین انتظامی هستم و بهعنوان سازنده فیلم اگر کاری از من بربیاید که ایشان بخواهند دریغ نمیکنم.
واکنش ها به توقیف این فیلم
روزنامه شرق در مطلبی با عنوان فقط ۶ روز پس از ۱۰ سال، نوشت: حمایت بسیاری از اهالی سینما و رضایتمندی بسیاری از مخاطبان این فیلم باعث شد تا واکنشها به چرایی توقیف این فیلم نیز گستردگی بسیاری در فضای مجازی داشته باشد.در این میان، حسین انتظامی در واکنشی نسبت به توقیف این فیلم و انتقاد به مجوزهای وزارت ارشاد نوشت: بر اساس قانون، شورای پروانه ساخت و نمایش، مراجع قانونی برای تصمیمگیری درباره ساخت یا نمایش یک فیلم هستند. مگر میشود اعضای شورایی که تکتک آنها افرادی صاحبنظر هستند و از سوی مقامات کشور مورد مشورت قرار میگیرند، ضدایرانی، ضدخانواده، ضددین باشند و بعضی از این نوع هجمهها را متوجه نشوند؟ اعضای شورای پروانه نمایش، منتقدان و جامعهشناسان، «خانه پدری» را فیلمی در ترویج خشونت نمیدانند. هرگونه نمایش جرم، جنایت، خشونت و یا امثال آن، به معنای ترویج این موضوعات نیست؛ به ویژه وقتی با ردهبندی سنی ۱۵+ هشدارهای لازم به خانوادهها داده شده باشد.
به گزارش روزنامه آفتاب یزد، مهران رجبی بازیگر پیشکسوت سینما و تلویزیون که در اکثر فیلمهای کیانوش عیاری از جمله خانه پدری ایفای نقش کرده نیز با انتشار پستی در صفحه شخصی خود نسبت به توقیف مجدد فیلم خانه پدری واکنش نشان داد. این بازیگر در متن خود نوشت: نمیدانم از کجا شروع کنم ولی بعنوان بازیگر فیلم سینمایی خانه پدری میدانم که از دادستانی محترم تقاضای رفع توقیف خانه پدری را دارم زیرا درست است که خانه پدری فیلم تلخی ست ولی به صنف خاصی اشاره ندارد که موجب دلخوری آن صنف بشود و میماند تلخ بودن آن که قرار نیست همه فیلمها شیرین باشد و بسیاری از فیلمها و حتی در سریالهای ایرانی این تلخیها روایت میشود و همین الان که مشغول نوشتن این متن هستم قسمتی از مجموعه ستایش از شبکه سه در حال پخش است که به نمایش قمه و غلاف کشی و شلیک میپردازد که البته متناسب با داستان و کاملا بجاست. مطلب دیگر اینکه خانه پدری را علاوه بر سینما دوستان و مردم عادی، عده کثیری که سینما را مطالعه میکنند بعنوان کلاس درس فیلمسازی مینگرند که به نظرم نباید این فرصت را از آنان سلب کرد و نکته دیگر بنا بر رفاقت دیرینه و ارادت و شناختی که از شخص استاد عیاری دارم خدای را گواه میگیرم که یکی از ایران دوست ترین و بیگانه ستیزترین افراد این حرفه هسنتد و اظهار این مطلب را وظیفه خود دانسته و متعاقبا از مسئولین گرامیقضایی کشور تقاضامند است که با تجدید نظر در این رای دل هنر دوستان را شاد نمایند.
به گزارش روزنامه ایران، حسین انتظامی رییس سازمان سینمایی، گفت: نظر قاطبه مخاطبان با برداشت بازپرس دادستانی متفاوت است.
در بخشی از گزارش منتشر شده روزنامه ایران آمده است: تمام نگاهها به ساختمان خیابان کمالالملک و دفتر حسین انتظامی دوخته شده. ایستادن سازمان سینمایی و وزارت ارشاد بر سر مجوزهایش همانطور که سید محمد طباطبایینژاد معاون نظارت و ارزشیابی سازمان در زمان خبر رفع توقیف خانه پدری وعده داده، بدیهیترین انتظاری است که اهالی فرهنگ و هنر دارند. اولین واکنش رئیس سازمان سینمایی مذاکره و تعامل با مراجع ذیصلاح برای حل مشکل توقیف اکران فیلم است. حسین انتظامی طبق قانون بر مرجعیت قانونی تصمیمگیری شورای پروانه ساخت و نمایش تأکید دارد. او به ایرنا میگوید: اعضای شورای پروانه نمایش و قاطبه منتقدان و جامعهشناسان، خانه پدری را فیلمی در ترویج خشونت نمیدانند.انتظامی به معترضانی که معتقدند اصلاحی در فیلم صورت نگرفته پاسخ میدهد: با مذاکره مسئولان سازمان سینمایی با کارگردان فیلم، بار تصویری خشن صحنههای ابتدایی آن، کاسته و با تمهیدات تصویری و صوتی، اصلاح شد. جای تعجب است که عدهای میگویند هیچ اصلاحی در این فیلم صورت نگرفته است. او در بخش دیگر صحبتهایش در دفاع از فیلم خانه پدری تأکید میکند:نظر قاطبه مخاطبانی که این فیلم را در چهار روز نمایش آن دیدهاند، با برداشت بازپرس مربوط در دادستانی تهران متفاوت است. اکثر مخاطبان و کارشناسان، این فیلم را ترویج خشونت علیه زنان نمیدانند، بلکه متقابلاً آن را روایتی در تخطئه تحجر و اثرگذار نسبت به قتلهای ناموسی یافتهاند. این فیلم وقتی با بافتار جامعه امروز تحلیل میشود، یکی از برکات انقلاب اسلامی را بیان میکند؛ چرا که بیننده، وضعیت امروز زنان در جامعه را با آن چیزی که در ابتدای قرن حاضر یعنی دوره پهلوی اول بوده است مقایسه میکند. حتی در اپیزود پایانی فیلم که در عصر جمهوری اسلامی میگذرد، چهرهای که از زن تصویر میشود بانویی فعال و تحصیلکرده است.»
مخالفت ها با اکران فیلم خانه پدری
- در بخشی از گزارش منتشر شده در روزنامه ایران می خوانیم: خانه پدری درباره یک قتل خانوادگی است و بازتاب یک جنایت کهنه در خانواده را بررسی میکند. زهر صحنه مناقشهبرانگیز فیلم با اعمال اصلاحاتی گرفته شده اما نه مثبت ۱۵ روی پوستر مخالفان را متقاعد میکند و نه اصلاحاتی که با تعامل سازمان سینمایی و سازنده فیلم اعمال شده. در چند روز گذشته دلواپسان آنچنان به فیلم تازه از بند توقیف رها شده عیاری تاختهاند که حالا مجوزی که سازمان سینمایی برای اکران فیلم صادر کرده زیر سایه حکم دادسرای فرهنگ و رسانه قرار گرفته است.
- مصائب تمام نشده خانه پدری، عنوان مطلبی است که در روزنامه اعتماد منتشر شده است. در این مطلب می خوانیم: از همان زمانی که (۲۸ مهر) پوستر فیلم «خانه پدری» در سامانههای فروش بلیت آنلاین منتشر شد، عواقب اکران این فیلم قابل حدس بود و تقریبا اکثر منتقدان و اهالی سینما پیشبینی میکردند که نمایش این فیلم به دلیل حواشی گستردهای که چند سال پیش تجربه کرده، استمرار نخواهد یافت. قطعا به همین دلیل مهم بود که اکران این فیلم در سینماها بیسروصدا آغاز شد ولی با اجرای دستورالعمل درجهبندی سنی فیلمها همچنین حذف بعضی صحنهها، خانه پدری برای دومین بار در سینماها نمایش داده شد و اتفاقا بر عکس بعضی فرافکنیها، فروش نسبتا خوبی هم در سینما داشت. با این حال از همان روز نخست اکران مخالفان این فیلم بیکار ننشستند و هجمه علیه فیلم آغاز شد. این گروه برای به کرسی نشاندن حرف خود مبنی بر اینکه خانه پدری لبالب از خشونت و اهانت نسبت به فرهنگ و هویت ملی و دینی است، خواستار توقیف مجدد این فیلم شدند. زمینهچینی برای پایین کشیدن فیلمی که یک روز از نمایش آن میگذشت به بخشهای مختلف تلویزیون هم کشیده شد.
آینده اکران فیلم خانه پدری
در بخشی از گزارش منتشر شده در روزنامه آفتاب یزد می خوانیم: با توجه به تمام حاشیههایی که برای فیلم خانه پدری رخ داده میتوان با دو دیدگاه درباره این فیلم نتیجه گیری کرد. اول اینکه این آخرین باری بود که فیلم پرحاشیه کارگردان بی حاشیه سینمای ایران رنگ پرده را به خود دید و دیگر هرگز نه در سینما به روی پرده خواهد رفت و نه امکان راهیابی آن به شبکه نمایش خانگی وجود دارد و این فیلم علیرغم اینکه چند روزی رنگ پرده را به خود دید برای همیشه در کمد توقیف باقی خواهد ماند. اما دیدگاه دوم هم این است که میتوان به گفتمانی که هم حسین انتظامیو هم مهران رجبی در این گزارش به آن اشاره کرده اند امیدوار بود. گفتمانی که میتواند راه رفع توقیف خانه پدری و ادامه اکران آن را هموارتر کند. آنچه مسلم است اینکه در شرایط فعلی باید منتظر ماند و دید که بالاخره سرنوشت فیلم خانه پدری به بن بست خواهد رسید یا این فیلم باز هم به سینماها راه خواهد یافت.
رسانه های اصولگرا
سایه سیاست بر سینما
روزنامه فرهیختگان: حواشی به وجود آمده پیرامون اکران و توقیف فیلم سینمایی خانه پدری نشان از سایه سنگین سیاست بر فرهنگ دارد، شواهد نشان میدهد کارگردانی یک پروژه سیاسی در جایی فراتر از معاونت سینمایی و حتی وزارت ارشاد انجام میشود.روزنامه فرهیختگان در گزارشی نوشت: حواشی به وجود آمده پیرامون اکران و توقیف فیلم سینمایی خانه پدری نشان از سایه سنگین سیاست بر فرهنگ دارد، شواهد نشان میدهد کارگردانی یک پروژه سیاسی در جایی فراتر از معاونت سینمایی و حتی وزارت ارشاد انجام میشود.عمده انتقادات به فیلم از ناحیه افرادی وارد میشد که متکی بر همان نمادگرایی افراطی در فیلم، کل فیلم را تعمیم به جامعه مذهبی ایران میداد و از این منظر قضاوت میکرد. موضوعی که روابطعمومی دادسرای عمومی و انقلاب تهران درخصوص علت توقیف فیلم خانه پدری هم به آن اشاره کرد که این فیلم بهنحوی توهین به اعتقادات مذهبی جامعه ایران و ترویج خشونت علیه زنان و زیر سوال بردن سنن، رسوم و فرهنگ ناب ایرانی-اسلامی است.
البته این ادعا با آن چیزی که در فیلم دیده میشود تناقضی آشکار داشت و نشان میدهد حکم توقیف فیلم بیش از آنکه معطوف به محتوای فیلم باشد به فضایی فرامتن این اثر باز میگشت. مسالهای که این روزها دوباره برای توقیف فیلم در حال رخ دادن است، بیشتر جنبه سیاسی دارد. همان جهت سیاسی ای که هوشنگ گلمکانی، منتقد سینما به آن اشاره کرد و نوشت: سابقه این سالها هم نشان داده که نمایش هیچ فیلم توقیفی تاثیر سوئی بر جایی نگذاشته، مگر اینکه مراد از این برخوردها، فقط هدفی سیاسی و جناحی باشد. متاسفانه امکان محاسبه هزینه و ضایعات این برخوردها و جنجالها وجود ندارد وگرنه میتوانست تلنگری باشد بر ذهن همه. نتیجه اینگونه استفاده ابزاری اهل سیاست از آثار سینمایی چیزی نیست جز اینکه سینمای اجتماعی ایران، گرفتار محافظهکاری و البته ابتذال در پرداخت به موضوعات شود.
درخواست مجازات سخت برای عاملان نمایش خانه پدری
روزنامه کیهان نوشت: عاملان نمایش خانه پدری باید به سختی مجازات شوند. فیلم سینمایی ضد دینی و ضدایرانی خانه پدری پس از شش روز نمایش عمومی، با حکم دادستان تهران توقیف شد.اهانت به باورهای اسلامی و فرهنگ ملی و دینی، ترویج خشونت علیه زنان و عرضه تصویری وارونه و سیاه از خانواده اصیل ایرانی در این فیلم و بازتابهای عمومی و رسانهای منفی نمایش آن، دادسرای عمومی و انقلاب تهران را وادار به واکنش کرد.چهارم و پنجم دی ماه سال ۹۳ بود که فیلم یاد شده در گروه موسوم به هنر و تجربه و در پردیس سینمایی کوروش به نمایش درآمد اما به دلیل وجود صحنه خشونتآمیز، یک روز پس از نمایش عمومی، با توقیف روبرو شد.پس از ادعای انجام اصلاحات و اعلام دریافت رده نمایش ویژه افراد بالای ۱۵ سال، یکم آبان امسال، خانه پدری مجال نمایش یافت اما ششم آبان، حکم توقیف دوباره این کار، صادر گردید.بیشک سازمان سینمایی باید پاسخگوی چرایی اعطای مجوز به فیلمی باشد که اثری هتاکانه به شمار میآید. در نظر بگیریم؛ فیلمی که در نسخه اصلی آن، شمشیر تعزیه به بدن یک دختر نشانده میشود و باورهای دینی و فرهنگ ملی و دینی هدف هجمه قرار میگیرد؛ درست چند روز پس از برگزاری راهپیمایی باشکوه اربعین مجوز نمایش عمومی دریافت میکند. چرا؟ این نسبت زمانی چگونه توجیه میشود؟...با توجه بدان چه گفته شد، باید پشت صحنه اعطای مجوز اکران به خانه پدری در سایه تعقیب قضایی قرار گیرند. همانانی که دادستانی در اطلاعیه خود از آنها به عنوان مقصران اکران یاد کرده است!
نقش مسوولان وزارت ارشاد در اکران خانه پدری
اعمال نفوذ مسؤولان وزارت ارشاد در اکران خانه پدری، عنوان گزارشی است که در روزنامه جوان منتشر شده است. به گزارش این روزنامه، بر اساس اطلاعات به دست آمده، صدور پروانه نمایش برای فیلم خانه پدری علیرغم مخالفت اعضای شورای نمایش، با اعمال نفوذ مسؤولان وزارت ارشاد صورت گرفته است.صدور پروانه نمایش برای فیلم خانه پدری با اعمال نفوذ مسئولین وزارت ارشاد صورت گرفته و اکثریت اعضای شورای نمایش با اکران عمومی این فیلم مخالف بوده اند، که نهایتا با اعمال نفوذ مسئولین وزارت ارشاد و سازمان سینمایی مجوز نمایش این فیلم صادر شده است.حسین انتظامی معاون سینمایی وزارت ارشاد پیش از این اعلام کرده بود که مجوز اکران خانه پدری توسط شورای نمایش صادر شده و وزارت ارشاد دخالتی در صدور مجوز نداشته است.
حذف نشدن سکانسهای خشونت آمیز
به گزارش تارنمای مشرق، محمد گبرلو منتقد سینما، پیرامون توقیف فیلم سینمایی خانه پدری ساخته کیانوش عیاری گفت: من هر دو نسخه فیلم یعنی نسخه اول که در جشنواره فیلم فجر اکران شد و نسخه ای که به تازگی اکران شده را دیده ام، اما در نسخه جدید سکانسها و صحنه های خشونت در فیلم به آن شکل حذف نشده بود.