چه کسانی نمی‌آیند این روزها به مهم ترین تیترهای انتخاباتی رسانه‌ها تبدیل شده و جذابیت حضور و عدم حضور برخی اشخاص در انتخابات آینده مجلس همچنان محل تحلیل است. تعامل اصلاح طلبان با شورای نگهبان با نگاه متفاوتی دنبال می‌شود اما دغدغه حضور مردم در پای صندوق‌های رای همچنان وجود دارد. اصولگرایان هم میان تمایل و عدم تمایل جبهه پایداری برای حضور در ائتلاف وحدت سردرگم هستند.
رهبری اصولگرایان در پنجمین سالگرد درگذشت آیت الله کنی
چالش رهبری و لیدری در جریان اصولگرا در پنجمین سالگرد درگذشت آیت الله «محمدرضا مهدوی‌کنی» همچنان وجود دارد حتی اگر انکار شود یا همان‌گونه که «محمدرضا باهنر» دبیرکل جامعه مهندسین می‌گوید؛ نیازی به آن نباشد. باهنر معتقد است: «الان دیگر دوره چهره‌های حقیقی کاریزما در کشور به سر آمده است. به غیر از مقام معظم رهبری که قانونا و شرعا باید محور وحدت جامعه باشند و مقام عظما را داشته باشند، دیگر نباید دنبال چهره‌های کاریزما بگردیم بلکه باید دنبال ساختار و سازمان‌های کاریزما باشیم که بتوانند این مشکلات را حل کنند. برای مثال مجلس اول پر بود از چهره‌های کاریزما اما الان در مجلس شاید یک چهره کاریزما هم پیدا نشود چون این دوران به سر آمده است.»
چهره کاریزماتیک اما از دیدگاه «اسدالله بادامچیان» دبیرکل حزب موتلفه اسلامی همچنان جای خالی را میان اصولگرایان دارد. وی در این زمینه گفته است: «مرحوم آقای عسگراولادی و آیت الله مهدوی‌کنی شخصیت‌های ملی بودند، شاید فراتر از تاریخ تعریف شوند، چرا که فردی مانند مرحوم عسگراولادی در انقلاب اسلامی، حمایت از محرومین و... آثار زیادی باقی گذاشته است. مرحوم آیت الله مهدوی‌کنی هم این‌گونه بودند؛ از رفتن عزیزان آسیب وارد می‌شود و تا خلاء وجودی این افراد پر شود، زمان می‌برد.»
حجت الاسلام «حسین ابراهیمی» عضو شورای مرکزی جامعه روحانیت مبارز درباره نقش و جایگاه آیت الله مهدوی‌کنی گفته است: «آیت‌الله مهدوی‌کنی وجود موثری داشت و رفتن او ثلمه‌ای وارد کرد؛ پس از وفات آیت‌الله مهدوی‌کنی خلاء به وجود آمد؛ اما جامعه روحانیت مبارز تلاش کرد تا این خلأ را از بین ببرد.»
اصلاح‌طلبان و حضور حداکثری مردم پای صندوق‌های رای
چهار ماه باقی مانده تا انتخابات فرصت کوتاه اما مهمی است که اصلاح طلبان باید برای اقناع مردم برای حضور در پای صندوق های رای بهره بگیرند. در این زمینه «اشرف بروجردی» فعال اصلاح‌طلب با تاکید بر اینکه تلاش برای افزایش مشارکت مردم در انتخابات برای جریان اصلاحات اوجب واجبات است، گفت: «جریان اصلاحات در ایران ریشه دارد و به همین دلیل هیچ شرایطی نمی‌تواند باعث متوقف شدن فعالیت اصلاح‌طلبان شود و اصلاح‌طلبان در هر شرایطی در انتخابات شرکت خواهند کرد.»
«احمد خرم» وزیر دولت اصلاحات هم در این زمینه گفته است: «اگر مردم احساس کنند که وضعیت بهتر می‌شود، وعده‌های توخالی به مردم گفته نشود، واقعیت‌ها عیان شوند و راهکارهای عملیاتی مطرح شوند مردم به پای صندوق‌ها می‌آیند. موضوع دیگر آن است که مردم نسبت به روی کار آمدن یک جریان تندرو احساس خطر کنند. نماینده‌ها به مردم وعده‌هایی می‌دهند که قابل اجرا نیست و مردم از این وضع خسته شده‌اند. این در حالی است که بعد از انقلاب، دولت اصلاح‌طلب بهترین عملکرد را داشته است.»
«ابراهیم اصغرزاده» فعال سیاسی اصلاح طلب هم درباره نوع تعامل اصلاح طلبان و مردم معتقد است: «اکثر نیروهای اصلاح طلب معتقد هستند که انتظار مردم این است که اصلاح‌طلبان، اصلاح طلب بمانند و به اصول و منشور خودشان وفادار باشند و به مردم بگویند چه چیزی را می‌خواهند اصلاح بکنند. اینکه ما مدام از مردم رای بگیریم و ریش گرو بگذاریم و بگوییم حالا شما بیایید و به کاندیداهایی که گاهی ناشناس هستند رای بدهید و بعد وقتی آنها به مجلس می‌روند نتوانند کاری را انجام بدهند، مردم نه تنها به جریان اصلاح طلبی بلکه به مجلس و انتخابات نیز بی اعتماد می‌شوند.»
«مصطفی هاشمی‌طبا» فعال سیاسی اصلاح‌طلب با بیان اینکه اصلاح طلبان نتوانستند از سرمایه اجتماعی خود مراقبت کنند؛ گفت: «اصلاح‌طلبان و اصولگرایان هیچ کدام نمایندگی عموم مردم را بر عهده ندارند. درون هریک از این دو جبهه اختلاف نظرهایی وجود دارد اما اکثریت مردم به چنین اختلاف‌هایی توجه نمی‌کنند و اصلا به آنها گرایش سیاسی ندارند. انتخابات پیش رو به هیچ‌وجه قابل پیش‌بینی نیست و طرفین چندان نمی‌توانند کاری کنند تا مردم مجاب شوند که به آنها رأی دهند.»
پایداری؛ پیش کشیدن با دست و پس زدن با پا
داستان حضور و غیبت جبهه پایداری در شورای وحدت و ائتلاف اصولگرایان هر روز با اظهارنظری وارد فاز تازه‌ای می‌شود و به نظر می‌رسد این طیف از اصولگرایان هم برای حضور در این جریان مشتاق‌اند و هم تمایلی به اعلام این اشتیاق ندارند.
حجت الاسلام «قاسم روانبخش» عضو شورای مرکزی جبهه پایداری درباره آینده حضور این جبهه در ائتلاف اصولگرایان گفته است: «این ائتلاف نیازی به نشست و برخاست زیادی ندارد و همه می‌توانند بر اساس خط‌کش شاخص‌های انقلابی بودن نامزدهای احتمالی را ارزیابی کنند. بی‌تردید اگر گرایش‌ها و تعلقات حزبی و گروهی و سهم خواهی‌ها کنار گذاشته شود، ائتلاف نیروهای انقلابی بسیار راحت و سریع انجام می‌شود. جبهه پایداری چنانچه مشاهده کند در لیست سایر دوستان انقلابی اهدافش تامین می‌شود، آن لیست را به طور کامل تایید می‌کند حتی اگر یک عضو رسمی جبهه در آن نباشد.»
با این حال حجت الاسلام «محمدناصر سقای بی‌ریا» دیگر عضو جبهه پایداری به اصطلاح آب پاکی بر آتش گمانه زنی‌ها درباره حضور این جریان در شورای ائتلاف ریخته و گفته است: «هیچ نماینده‌ای از جبهه پایداری در جلسات «شورای ائتلاف» شرکت نکرده است. تعامل ما با دوستان اصولگرا به معنای اینکه ما عضو و جزئی از شورای ائتلاف اصولگرایان یا هر تشکل دیگری باشیم، نیست و هیچ روندی فعلا از سوی ما (جبهه پایداری) به عنوان رویکرد مجموعه اصولگرایی تأیید نشده است.»
«محمدرضا میرتاج‌الدینی» فعال سیاسی اصولگرا در این زمینه گفته است: «جبهه پایداری یا با هماهنگی دیگر نیروهای انقلاب لیست می‌دهد یا لیستشان نزدیک به لیست آنها خواهد بود اما به نظر می‌رسد که نیروهای پایداری در نهایت دیگر اصولگرایان را همراهی کنند.»
حضور و غیاب قالیباف در انتخابات
تعدد اظهارنظرها درباره حضور «محمدباقر قالیباف» در انتخابات مجلس یازدهم؛ بر ابهامات این حضور افزوده است؛ مشاور شهردار اسبق تهران او را از شانس‌های انتخابات ریاست جمهوری آینده می‌داند اما در اظهارنظر دیگری گفته می‌شود که اگر لازم باشد او در انتخابات مجلس هم حضور خواهد یافت. بنابراین نمی‌توان با قاطعیت از عدم حضور او در انتخابات مجلس سخن گفت.
«حسین قربان زاده» در این زمینه گفته است: «نمی‌توان گفت چون کسی در گذشته چند مرتبه نامزد انتخابات ریاست جمهوری بود، نسخه‌اش پیچیده شده است. آقای قالیباف با وجود سه مرتبه نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری، درنظرسنجی‌ها محبوبیت و بین رقبای انتخاباتی‌اش ظرفیت دارد.»
«حمیدرضا ترقی» عضو شورای مرکزی حزب موتلفه اما با قاطعیت از عدم ارائه لیست از سوی قالبیاف خبر داده و گفته است: «همه احزاب، گروه‌ها و دسته‌جات در حال فعالیت‌اند و هرکسی با شعار و گفتمانی کارش را پیش می‌برد و همه اینها در نهایت، در مجموعه وحدت به تصویب نهایی خواهند رسید. برنامه‌های آقای قالیباف، منافاتی با رویه شورای وحدت و جبهه اصولگرایی ندارد و به هیچ وجه قرار نیست آقای قالیباف در انتخابات آینده لیست مستقلی برای انتخابات ارائه بدهند.»
با این وجود «محمد دامادی» نماینده مردم ساری مجلس در این‌باره گفته است: چنانچه شرایط به گونه‌ای پیش رود که حضورشان در مجلس لازم باشد حتما این اتفاق می افتد و نظر دوستان درباره حضور یا عدم حضور ایشان، صرفا برآورد شخصی آنان است. قطعا آنان تا زمان ثبت نام کاندیداها شرایط را رصد می کنند تا بر اساس اولویت ها تصمیم درست را اتخاذ کنند.»
حضور و غیاب عارف در انتخابات
سرلیستی «محمدرضا عارف» یا حضور و عدم حضورش به عنوان کاندیدای اصلاح طلبان در انتخابات مجلس هم مانند قالیباف محل ابهام است. «اشرف بروجردی» فعال سیاسی اصلاح‌طلب، با اشاره به حرف و حدیث‌هایی که درباره شرکت یا شرکت نکردن عارف در انتخابات به وجود آمده، اظهار داشت: آقای عارف یکی از چهره‌های شناخته شده و تاثیرگذار است که می‌تواند سرلیست اصلاح‌طلبان در انتخابات مجلس یازدهم باشد. به همین دلیل فعالان این جریان درباره ارزش حضور او در لیست انتخابات متفق‌القول هستند. اگر خود آقای عارف به جمع‌بندی برسد که به هر دلیلی در انتخابات نباشد، بحث دیگری است. البته در این حالت هم جبهه اصلاحات باید از او بهره‌مند شود و در فعالیت‌های انتخاباتی از آقای عارف کمک بخواهد. با این حال بر این باور هستم که نیامدن عارف اتفاق خوبی برای اصلاحات نخواهد بود.
«احمد خرم» وزیر دولت اصلاحات درباره موضوع سرلیستی عارف گفته است: ممکن است شرایط به گونه‌ای پیش رود که فرد دیگری که تایید شده است، سرلیست شود. اکنون نمی‌شود اظهارنظر درستی انجام داد. در رابطه با اینکه آقای عارف سرلیست بماند یا اینکه فردی بهتر از او در دسترس باشد، یک تصمیم جمعی است که باید با توجه به شرایط روزهای آتی انجام شود.
آیا مشکل اصلاح طلبان شورای نگهبان است؟
موضوع تعامل شورای نگهبان و جریان اصلاح طلب گرچه موضوع تازه‌ای نیست اما این روزها چهره‌های سیاسی از زوایای متفاوتی به آن می‌نگرند. «حسین کمالی» فعال سیاسی اصلاح طلب در این‌باره گفته است: «شورای نگهبان باید اداره و نظارت بر انتخابات را عهده‌دار شود که اگر قوه مجریه به کاندیداها ظلم کرد، مانع شود نه اینکه شورای نگهبان مستقیما در انتخابات دخالت کند؛ شورای نگهبان در نقش پدر خانواده است نه برادر. بنابراین نظارتی که برای شورای نگهبان تعیین شده آن است تا اجازه ندهند دولت یا وزارت کشور به حقوق کاندیداها تعدی کنند.»
صادق زیباکلام استاد دانشگاه اما مشکل اصلاح طلبان را شورای نگهبان نمی‌داند و معتقد است: اصلاح‌طلبان حاضر نیستند ریزش پایگاه اجتماعی‌شان را ببینند. تاکتیک‌های فعلی اصلاح‌طلبان برای رایزنی با مقام‌ها و شورای نگهبان مردود است و از خطاب قرار دادن و تعامل با نهادهای مربوطه آبی برای اصلاح‌طلبان گرم نخواهد شد، چون اول باید مردمی را که بدنه اجتماعی ما را تشکیل داده‌اند و امروز از عملکرد ما دلسرد شده‌اند برای مشارکت به‌نفع اصلاح‌طلبان قانع و با آنها چانه‌زنی کنیم. مادامی‌که آن بدنه نباشد، حتی تایید صلاحیت همه اصلاح‌طلبان هم توفیقی در بر نخواهد داشت.»
شنیده‌های انتخاباتی
برخی خبرهای تایید نشده از آغاز لیست نویسی در استان های مهم برای حضور در انتخابات می دهند و بر اساس همین شنیده‌ها «محمدعلی افشانی» گزینه مورد توجه استان فارس و اصلاح طلبان شیراز است و شهردار پیشین تهران و استاندار اسبق شیراز قصد کاندیداتوری از شیراز را دارد.