نویسندگان و مولفان همواره در تاریخ بشریت و اعتلای تمدن و فرهنگ جوامع نقش بسزایی داشتند و از سال ۱۹۲۸ میلادی در امریکا با هدف تشویق مولفان کتاب، یکم نوامبر مصادف با دهم آبان به عنوان روز مولف نامگذاری شده است.
بدین ترتیب بود که به تدریج کشورهای مختلف برای بزرگداشت مولفان و نویسندگان خود اقدام به تعریف و اعطای جایزه و تدوین روش‌ها و سیاست‌هایی برای حمایت و پشتیبانی از آنها کردند.
در کشورمان از صدها سال گذشته اهمیت بسیاری به این موضوع داده می‌شد به طوری که در زمان خسرو انوشیروان، مشوق هایی برای امر تالیف وجود دارد و بسیاری دیگر از پادشاهان و امیران مشوق تالیف بودند و در زمان حاضر این دولت‌ها هستند که طبق قانون، عهده‌دار این وظیفه شدند.
از جایزه‌های معتبر و ارزشمند فرهنگی و ادبی کشورمان که در سال‌های گذشته به مولفان و نویسندگان اعطا می‌شود می‌توان به جایزه ادبی پروین اعتصامی، جایزه منتقدان و نویسندگان مطبوعات، جایزه کتاب سال دفاع مقدس، کتاب سال ایران، جایزه ادبی سعدی، جایزه ادبی مهرگان و جایزه ادبی جلال آل‌احمد اشاره کرد.
در استان اصفهان با توجه به ظرفیت عظیمی که در بخش ادبیات و فرهنگ فارسی وجود دارد، اعطای جوایز فاخر و معتبر به نویسندگان و مولفان برجسته در دستور کار مسئولان و فعالان بخش دولتی و غیر دولتی قرار دارد که از جمله آنها می‌توان به جایزه ادبی اصفهان و جایزه کتاب سال اشاره کرد.
نخستین دوره جایزه ادبی اصفهان آذر ۱۳۸۱ توسط اداره کل فرهنگ و ارشاد استان اصفهان در سه بخش اصلی «داستان‌های برگزیده اصفهان»، «بهترین رمان» و «داستان کوتاه» برگزار شد و پس از آن تا سال ۱۳۸۸ هفت دوره آن برگزار شد.
در هفت دوره برگزاری جایزه ادبی اصفهان، جوانان مستعد بسیاری در عرصه ادبیات فارسی شناخته و مشغول کار شدند و کارشناسان، نظر مساعدی نسبت به این رویداد داشتند تا اینکه سرانجام هشتمین دوره جایزه ادبی اصفهان پس از هشت سال توقف در اسفند ۹۶ برگزار شد.
هشتمین جایزه ادبی اصفهان در بخش‌های داستان (مجموعه داستان و رمان)، شعر (کلاسیک، آزاد، ترانه)، ادبیات کودک و نوجوان، ادبیات خلاق، ترجمه و پژوهش‌های ادبی برگزار شد و هدف اصلی آن پشتیبانی از جوانان و استعدادهای درخشان در حوزه ادبیات منثور و منظوم، بود.
کتاب سال اصفهان نیز یکی دیگر از جایزه‌های عرصه فرهنگ و ادب این استان است که تا کنون بیست و چهار دوره آن توسط اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی با هدف ارج نهادن به تلاش پدیدآورندگان کتاب، ارتقای سطح کیفی نشر استان، ایجاد انگیزه برای مولفان و مترجمان و ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی در میان اقشار مختلف جامعه برگزار شده است.
برگزیدگان این رویداد در چهار بخش تالیف، ترجمه، کودک و نوجوان و تولید و در گروه‌های کلیات، دین و فلسفه، روانشناسی و علوم‌تربیتی، حقوق، علوم سیاسی، علوم اجتماعی و اقتصاد زبان و زبان‌شناسی، علوم خاص، علوم عملی و هنر و معماری و ادبیات، تاریخ و جغرافیا معرفی می‌شوند.
شاخص‌های ارزیابی و داوری آثار در این رویداد اثرگذاری در خواننده، تازه و نو بودن مطالب، ساختار ویژه، تاثیرگذاری و گسترش مرزهای دانش، همدلی با ارزش‌های دینی، ملی و انسانی، شیوایی و رعایت قواعد دستوری، صفحه‌آرایی، طراحی جلد، قطع و نوع کاغذ، چاپ و صحافی و شهرت و اعتبار علمی نویسنده و ناشر است.
در بیست و چهارمین جایزه کتاب سال اصفهان که سال ۹۷ برگزار شد، از بین ۸۲۵ عنوان کتاب رسیده به دبیرخانه، ۱۱ عنوان کتاب، برگزیده و ۱۴ عنوان کتاب شایسته تقدیر شناخته شدند.
علاوه بر این ۲ جایزه که توسط اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی به مولفان و نویسندگان برگزیده اعطا می‌شود، جایزه‌های دیگری نیز توسط ارگان‌های دولتی و غیر دولتی در استان اصفهان برای قدردانی از فعالان عرصه فرهنگ و ادبیات در نظر گرفته شده است.
از جمله این جوایز می‌توان به جایزه ادبی یوسف، جایزه ادبی جمالزاده و همچنین جایزه جشنواره مطبوعات و رسانههای الکترونیک استان اصفهان اشاره کرد.
جایزه ادبی "یوسف" در زمینه داستان کوتاه دفاع مقدس و توسط بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس در اصفهان برگزار می‌شود که هشتمین دوره آن مهر سال ۹۷ برگزار شد.
در هشتمین دوره جایزه ادبی یوسف ۱۰۲ اثر از ۷۲ نویسنده اصفهانی مورد ارزیابی قرار گرفت که پنج نفر از بین آنها برگزیده شدند.
جایزه ادبی جمالزاده نیز توسط سازمان فرهنگی اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان و با همکاری برخی از موسسه‌های ادبی با هدف توجه ویژه به هنر داستان به‌عنوان یکی از مولفه‌های رشد، بهره‌گیری از نام و شخصیت جمالزاده به‌عنوان آغازگر ادبیات نوین ایران، فراهم کردن زمینه شناخت و بازتاباندن ابعاد گوناگون تاریخ و زیست‌بوم اصفهان و توجه ویژه به پدیدآوردندگان آثار ماندگار درباره اصفهان برگزار می‌شود.
نخستین دوره این جایزه بهمن سال ۹۷ در اصفهان برگزار و از میان یک هزار و ۵۴۷ اثر در سه بخش داستان کوتاه آزاد، اصفهان و زندگی‌نگاره در هر بخش سه اثر به عنوان برگزیده نهایی شناخته شد.
سید محمدعلی موسوی جمالزاده ( متولد سال ۱۲۷۰ در اصفهان) نویسنده و مترجم معاصر ایرانی بود. او را پدر داستان کوتاه زبان فارسی و آغازگر سبک واقع‌گرایی در ادبیات فارسی می‌دانند. وی در سال ۱۳۷۶ در ژنو سوئیس درگذشت.
با توجه به اینکه اصفهان از دیرباز و از نخستین سال‌هایی که مطبوعات در کشورمان پا به عرصه وجود گذاشت نامی مطرح در این حوزه داشت، جشنواره مطبوعات در این خطه از اهمیت ویژه‌ای برای پاسداشت نویسندگان در عرصه رسانه برخوردارست.
جشنواره مطبوعات و رسانههای الکترونیک اصفهان نیز با هدف تحول و توسعه کیفی، ایجاد فرصت برای شناخت استعدادهای رسانه‌ای استان، ترویج هم‌افزایی و همدلی بین اصحاب رسانه، تجلیل از تلاشگران حوزه خبر و ایجاد انگیزه بین نویسندگان و فعالان رسانه‌ای برگزار می‌شود.
یازدهمین دوره این جشنواره ۱۲ آبان امسال برگزار می‌شود و امسال بر خلاف سال‌های گذشته کل جشنواره به بخش خصوصی واگذار و برنامه‌ها توسط خانه مطبوعات اصفهان برنامه‌ریزی شد.
شعار این دوره جشنواره، "رسانه در گام دوم انقلاب" و رقابت‌های آن در چهار بخش حرفه‌ای، ویژه، جنبی و موضوعی بود که در مجموع ۸۰۰ اثر به دبیرخانه جشنواره رسید.
استان اصفهان ۲۲۰ عنوان نشریه چاپی از جمله ۱۰ روزنامه، ۳۸ هفته نامه، ۱۶ دوهفته نامه، ۵۳ ماهنامه، ۱۳ دوماهنامه، ۷۶ فصلنامه و ۱۴ دوفصلنامه دارد و تعداد نمایندگی خبرگزاری‌های فعال در آن ۱۸ مرکز است.
معاون فرهنگی و رسانه‌ای اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان اصفهان با اشاره به جایزه‌های ادبی و کتاب سال گفت: مقرر است این رویداد به‌صورت دو سالانه برگزار شود تا در هر سال در یکی از آنها، آثار منتشر شده مولفان، بررسی و برگزیدگان آنها مشخص شود.
اصغر مختاری در گفت‌وگو با ایرنا افزود: جایزه کتاب سال در بخش‌های مختلف مانند کودک، علوم اجتماعی و دینی و مذهبی برگزار و در آن بهترین مولفان، ناشران، ویراستاران و صحافان به تعداد ۵۰ تا ۶۰ نفر انتخاب می‌شوند.
وی با بیان اینکه جایزه ادبی اصفهان در مباحث شعر و ادبیات برگزار می‌شود، خاطرنشان کرد: برنامه‌هایی نیز در قالب رونمایی از کتاب‌های جدید به مناسبت‌های مختلف و همزمان با نمایشگاه‌ها و رویدادهای فرهنگی و هنری به‌منظور تشویق مولفان در اصفهان برگزار می‌شود.
مختاری با تاکید بر ظرفیت بالای اصفهان در زمینه ادبی و فرهنگی و انتشار ۲ هزار و ۶۶ عنوان کتاب در سال گذشته در این استان، تصریح کرد: اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان همه تلاش خود را برای گرامیداشت فاخران ادبی و تالیف اصفهان انجام داده است اما با توجه به برخی از محدودیت ها از جمله در بخش مالی شاید آنطور که باید نتوانسته است اصل مسئله را ادا کند.
معاون فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اصفهان، اضافه کرد: برخی نهادها و موسسه‌های دولتی و غیر دولتی دیگر مانند شهرداری نیز به این موضوع ورود پیدا کردند و با اعطای جوایز معتبری به جامعه ادبی استان از آنها قدردانی می‌کنند.
وی با بیان اینکه اصفهان در این زمینه از استان‌های برجسته کشور است، اظهار داشت: برنامه‌های متنوعی نیز برای نکوداشت فاخران و فرهیختگان استان برگزار می‌شود از جمله نکوداشت آیت الله حسین مظاهری که سال ۹۵ برگزار شد و نکوداشت آیت الله مبارکه ای و آیت الله نمازی که مقرر است امسال برگزار شود.