تهران- ایرنا- آندره مالرو نخستین وزیر فرهنگ فرانسه بود که به دموکراسی فرهنگی، مردمی کردن هنر و تمرکز زدایی پرداخت؛ سیاست های فرهنگی که در دوره های دیگر سکانداران فرهنگ فرانسه در دستور کار همه دولت قرار گرفت تا به پاسداری از تنوع و تمایز فرهنگی این کشور بپردازند.

به گزارش گروه اطلاع رسانی ایرنا؛ غنای فرهنگ فرانسه برآمده از تنوع آن، بازتاب فرهنگ بخش‌های گوناگون و تاثیراتش بر دیگر ملت‌ها به آن امکان این را داده است که در طول زمان رشد کند. این کشور در ۱۹۵۹ میلادی وزارت فرهنگ را تاسیس کرد و آندره مالرو یکی از مهمترین نویسندگان و سیاستمداران این کشور به عنوان نخستین وزیر فرهنگ انتخاب شد. این وزارتخانه در پله رویل پاریس واقع شده است.

وزیر فرهنگ در فرانسه مسوول موزه‌ها و مکان‌های باستانی، پشتیبانی و تشویق هنرها (تجسمی، تئاتر، موسیقی، رقص، معماری، ادبی، تلویزیون و رسانه، عکاسی) در فرانسه و بیرون از آن، مدیریت آرشیوهای ملی و خانه‌های فرهنگ است.

پژوهشگرگروه اطلاع رسانی به مناسبت سالروز تولد آندره مالرو به معرفی چند تَن از وزرای فرهنگ فرانسه پرداخته است.  

آندره مالرو

آندره مالرو نویسنده ای که در جوانی به شدت مخالف با سیاست های استعمارگرایانه فرانسه در هند و چین بود و در ۱۹۲۵ میلادی به تاسیس اتحادیه ای سیاسی و استقلال طلب کمک کرد و روزنامه ای به نام هند و چین در زنجیر تاسیس و در ۱۹۲۶ میلادی نخستین رمان خود با نام وسوسه غرب را منتشر کرد و به فاصله ۲ سال کتابی دیگر با نام کشورگشایان را به چاپ رساند.

وی در ۱۹۲۹ میلادی به همراه یک گروه باستان شناس به ایران سفر می کند و سخت مجذوب اصفهان و بناهای تاریخی آن می شود. ۲ سال بعد بار دیگر به ایران می آید و مدت زیادی در ایران می ماند و با روحیات ایرانیان آشنا می شود.

مالرو به همراه لوئیس آراگون، انجمن بین المللی نویسندگان مدافع فرهنگ را بنیانگذاری می کنند. او در خلال جنگ های داخلی اسپانیا به عنوان خلبان در خدمت نیروهای جمهوریخواه در می آید و در جریان تلاش برای متوقف کردن نیروهای فالانژ برای تصرف شهر مادرید مجروح می شود. او همچنین سفری طولانی به سراسر ایالات متحده انجام داد و به جمع آوری اعتبارات مالی برای جمهوریخواهان اقدام کرد. تا اینکه با شروع جنگ جهانی دوم به ارتش فرانسه پیوست و در واحد زرهی در قسمت تانک مشغول به خدمت شد اما در ۱۹۴۰ میلادی طی نبرد در جبهه های غربی به اسارت درآمد اما خیلی زود موفق به فرار شد و به نیروهای مقاومت فرانسه پیوست تا اینکه در ۱۹۴۴ میلادی برای بار دوم این بار به اسارت گشتاپو درآمد و با وجود تحمل شکنجه های وحشتناک تا زمان آزادی به وسیله نیروهای مقاومت توانست زنده بماند. او دوران جنگ آوری خود را با فرماندهی تیپ آلیس لورن در دفاع از استراسبورگ و همچنین بازپس گیری اشتوتگارت به پایان رساند و موفق به دریافت مدال های مقاومت و افتخار از فرانسه و همچنین نشان افتخار از دولت بریتانیا شد.

مالرو در دوران جنگ دست از قلم برنداشت و بر روی رمانی با عنوان جدال علیه فرشته کار می کرد که متن آن به وسیله نیروهای گشتاپو سوزانده شد و تنها مقدمه ای از آن باقی ماند که در ابتدای رمان درختان گردوی آلتن برگ پس از جنگ به چاپ رسید.

مالرو نخست به عنوان وزیر اطلاعات فرانسه و سپس با تشکیل نخستین وزارت فرهنگ در سال های ۱۹۵۹ تا ۱۹۶۹ میلادی به عنوان وزیر فرهنگ مشغول به خدمت شد. دموکراسی فرهنگی و مردمی کردن هنر و تمرکز زدایی را یکی از اصول سیاست فرهنگی خود اعلام کرد و با اجرای سیاست های مختلف کوشید در این راه گام هایی اساسی بردارد. مالرو مرد عمل بود و بر این باور بود که باید ارتباط میان آثار فاخر هنری و مردم را از بین ببرد. نخستین وزیر فرهنگ فرانسه معتقد بود باید با برگزاری نمایشگاه های مختلف و برنامه ها و جشنواره های پیوسته پیوند مستقیمی میان مردم و هنر ایجاد کرد. از نگاه مالرو، این ارتباط موجب علاقه مندی و شناخت هرچه بیشتر مردم در نهایت ایجاد خلاقیت و آفرینش های هنری می شد. مالرو خانه های فرهنگ را به همین منظور تاسیس کرد و کوشید با تدوام در برنامه ها، روز به روز پای جمع بیشتری را به این عرصه باز کند. فرهنگسراهای معروف فرانسه در دوران وزارت او برپا شد و تلاش مدام برای حفاظت از بناهای تاریخی فرانسه از افتخارات دیگر او است.

موریس دروئون

موریس دروئون متولد ۲۳ آوریل ۱۹۱۸ بود که یکی از نویسندگان پرکار فرانسه محسوب می‌شد. وی در ۱۹۶۶ میلادی به عضویت آکادمی فرانسه درآمد. این نویسنده در ۱۹۴۸ میلادی برای کتاب خانواده‌های بزرگ موفق به دریافت جایزه‌ گنکور یعنی معتبرترین جایزه‌ ادبی فرانسه شد. دروئون در اوایل دهه‌ ۷۰ میلادی به عنوان وزیر فرهنگ فرانسه فعالیت می‌کرد.

ژاک لانگ

ژاک لانگ در دوره نخست از ۱۹۸۱ تا ۱۹۸۶ میلادی و در دوره بعد در سال های ۱۹۹۱ تا ۱۹۹۳ میلادی عهده دار وزارت فرهنگ فرانسه بود. با روی کار آمدن لانگ این اندیشه رواج یافت که مردمی کردن فرهنگ یا دموکراسی فرهنگی تنها به معنای دسترسی همگانی به آفرینش ها کلاسیک و فاخر هنری نیست، بلکه دموکراسی فرهنگی از این دیدگاه، فرآیندی محسوب می شود که فرصت برابری را برای همه رشته های هنری شامل کلاسیک و معاصر فراهم می کند. به همین دلیل پس از روی کار آمدن او نوآموزان، تازه کاران و هنرمندان رشته های مختلف در عرصه موسیقی و نمایشی از حمایت های دولتی برخوردار شدند.

در دوره لانگ جشن موسیقی در شب نخست تابستان و جشنواره ها در سراسر کشور راه اندازی شد تا همگان بتوانند به موسیقی دسترسی داشته باشند و هم به ایجاد فرصت برابر برای تمام سبک های موسیقی شامل کلاسیک، مدرن و معاصر بیانجامد.

در همین دوره اندیشه مردمی کردن تئاتر با رویکرد چپ گرایانه شکل گرفت. راه اندازی سالن های سیار، اعزام کاروان های نمایشی به شهرستان ها و تاسیس تئاتر ملی سیار ریشه در اندیشه های دست چپی این دوران داشت. همچنین در زمان وزارت لانگ نگاه به هنرهای تجسمی نیز دگرگون شد. لانگ با گفتمان دموکراسی فرهنگی، نهاد های سنّتی تجسمی، مانند آکادمی هنر فرانسه را به چالش کشید. او با تاکید برخلاقیت و نوآوری راه را برای نقاشی معاصر فراهم کرد و فضای تازه ای برای جوانان و نقاشان مدرن بوجود آورد. او اهتمام ویژه ای به هنر پیشگام و راه اندازی مراکز متعدد هنر های مدرن در سراسر کشور با چنین رویکردی داشت.

فردریک میتران

فردریک میتران برادرزاده فرانسوامیتران رییس جمهوری پیشین فرانسه بود که عهده دار وزارت فرهنگ این کشور شد. میتران همواره مورد حمایت احزاب راستگرای فرانسه بوده است. میتران قرارداد خرید نسخه‌ خطی داستان زندگی من نوشته‌ جاکومو کازانووا را امضا کرد و این اثر به طور رسمی به کتابخانه‌ ملی فرانسه تعلق گرفت. میتران خاطرات کازانووا را یک شاهکار ادبی سرشار از زندگی خواند.

میتران به دلیل فساد اخلاقی که داشت آنچنان محبوب نبود و حتی در مراسمی که از طرف روزنامه فرانسوی اومانیته نزدیک پاریس برگزار شد، مورد تمسخر و توهین قرار گرفت. به این صورت که دهها هزار تَن به محض ورود میتران به مراسمی که به مناسبت سالروز ورود حزب کمونیست فرانسه به عرصه سیاست برگزار شده بود، فریاد زدند: میتران برو بیرون تا اینکه وزیر فرهنگ پس از یک ساعت این محل را ترک کرد و در میان جمعیتی متشکل از پلیس غیر نظامی، خبرنگاران و تظاهرکنندگان خشمگین سوار خودرو شد.

آدره آزولِه

دانش آموخته ارشناسی ارشد در مدیریت کسب و کار را از دانشگاه لنکستر و دختر آندره ازولای مشاور محمد ششم پادشاه مراکش است. او در ۲۰۱۴ میلادی مشاور فرهنگی فرانسوا اولاند رییس جمهوری پیشین فرانسه بود و در ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۷ میلادی به عنوان وزیر فرهنگ در فرانسه مشغول به خدمت بود. او خود را شهروند جهان با پیوندهای خانوادگی با مراکش می‌نامد. آزوله در ۱۵ نوامبر ۲۰۱۷ میلادی برای یک دوره پنج ساله دبیرکل یونسکو شد.

فرانسواز نیسن

فرانسواز نیسن رییس پیشین انتشارات اکتسود بود که امانوئل ماکرون او را به عنوان وزیر فرهنگ خود انتخاب کرد؛ وزیری که اعلام کرد بیش از ۶۰۰ هزار یورو املاک و مستغلات دارد و صاحب شرکتی به ارزش چهار میلیون یورو است. وی همچنین گفت وسیله نقلیه ندارد. این وزیر با انتقادهایی مواجه بود تا آنجا که روزنامه فرانسوی لزاکو مقاله‌ای به قلم مارتین روبر با موضوع علل ناکارآمدی سیاست‌های فرهنگی فرانسه منتشر کرد و او را مورد نقد قرار داد. این روزنامه نوشت: وزیر فرهنگ با بازیگران متعدد فرهنگی در بخش‌های رسمی مواجه است که مدام مطالبات خود را از وزیر مطرح می‌کنند و از او حساب می‌خواهند؛ بیش از یک سوم بودجه فرهنگی کشور؛ یعنی معادل ۱.۲ میلیارد یورو در سال ۲۰۱۷ میلادی در قالب انواع کمک‌ها به بیش از ۷۰ مرکز مختلف پرداخت شده است. این هزینه‌ها قدرت مانور برای تامین هزینه طرح‌های جدید را کاهش می‌دهد.

فرانک ریستر

فرانک ریستر وزیر فرهنگ فرانسه است که اعتقاد دارد، این وزارتخانه چهار اولویت دارد. اولویت نخست در بخش هنر و فرهنگ و استفاده از آنها برای کمک به شکوفایی شهروندان است. در این بخش فرزندان سه تا ۱۸ ساله باید تجربه هنر و فرهنگ را کسب کرده و از آموزش‌های هنری و فرهنگی در مدارس برخوردار شوند. این سیاست حساس سازی به هنر باید در دیگر مقاطع زندگی در شرایط مساوی و رعایت تنوع و توجه به افراد معلول و ناتوان نیز دنبال شود.

اولویت دوم توجه به هنرمندان و خلاقان هنری است که به گفته وی در کانون سیاست‌های این وزارتخانه جای دارد. وی معتقد است که برای آن که فرانسه مهد هنرمندان بماند باید در کنار آنها باشد. باید آموزش آنها را عهده دار شود و زمینه فعالیت‌های حرفه‌ای آنها را مهیا سازد و امکان جابجایی آنها در نقاط مختلف فرانسه همچنین خارج از این کشور را تسهیل کند و از پذیرش هنرمندان استقبال  و وضعیت معاش آنها و شرایط زندگی‌شان را بهبود بخشد.

نقش این وزارتخانه به عنوان عامل انسجام اجتماعی و مولفه اصلی در جذابیت این کشور اولویت سوم ریستر در وزارت فرهنگ است. بخشی از اقدامات این وزارتخانه حضور بیشتر و نزدیکتر به مردم است به گونه‌ای که هم اکنون این وزارتخانه ۳۰ هزار مکان فرهنگی در سراسر فرانسه و بیش از ۴۴ هزار ابنیه تاریخی را که مردم با آن در ارتباطند، زیر پوشش دارد.

تاکید بر ضرورت حاکمیت فرهنگ فرانسه هم اولویت چهارم این وزیر فرهنگ محسوب می شود. ریستر با اشاره به تحولات در حوزه فناوری‌های جدید و فضای‌های مجازی معتقد است که در عصر دیجیتال و اینترنت، مدل موجود برای تامین و حمایت از تولیدات سمعی، بصری و سینمایی باید با شرایط جدید رقابتی منطبق و قوانین متوازنی برای هنرمندان فرانسوی وضع شود.