وحید قبادی دانا رئیس سازمان بهزیستی کشور طی هفته های گذشته بخشنامه ای را به تمام مدیران، معاونین و کارکنان ستادی و استانی این سازمان ابلاغ کرد و در آن موارد تعارض منافع در این سازمان، پرهیز از قرار گرفتن در این موقعیت‌ها و خودداری از تصمیم و اقدام در این گونه موارد را مورد تاکید قرار داد.
بخشنامه اجرایی منع پذیرش یا قبول منافع متعارض در بهزیستی در حقیقت به منظور تاکید بر ارتقای سلامت اداری و از بین بردن موقعیت هایی که ممکن است موجب تقدم دادن منافع شخصی یا گروهی بر منافع عمومی شود، ابلاغ شده است. این بخشنامه با توجه به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت و به استناد قانون سلامت اداری مصوب سال ۱۳۹۰ مجلس شورای اسلامی، تنظیم شد.
چه اشخاصی حق ندارند مرکز بهزیستی داشته باشند؟
رئیس و معاونین، مشاوران رئیس و مشاوران معاونین، مدیران کل ستادی و استانی، معاونین و مشاورین مدیران کل ستادی و استانی، روسای بهزیستی شهرستان‌ها و معاونین آنها، کارشناسان ناظر و کارشناسان مسئول، مدیرکل حراست، معاون و کارشناسان مربوطه، مـدیرکل مـدیریت عملکرد، معاون و کارشـناسان مربوطه، روسای واحـد های اداری مالی و اشـتغال، مسئولان و کارشـناسان مدیریت عملکرد، مسئولان و کارشناسان حراست، مدیرکل حقوقی و کارشناسان مربوطه و مسئولان امور حقوقی و کارشناسان آنها در بهزیستی سراسر کشور مشمول بخشنامه اجرایی منع پذیرش یا قبول منافع متعارض در بهزیستی می شوند و از این بعد از صدور هرگونه موافقت اصولی، پروانه فعالیت و پروانه تأسـیس مراکز بهزیستی برای این اشخاص خودداری خواهد شد.
در صورتی که این افراد مجوز فعالیت از بهزیستی اسـتان مربوطه یا بهزیستی کشور را دارند، باید نسـبت به واگذاری امتیاز مرکز در حال فعالیت خود، حداکثر ظرف مدت سه ماه، به مؤسسات خیریه ای که قبل از تاریخ ابلاغ این بخشنامه به ثبت رسیده اند، اقدام کنند.
بر این اساس، عضویت این افراد در مؤسسات خیریه در قالب هیأت امنا، هیأت مدیره و مدیرعامل ممنوع است و چنانچه در هیات امنا، هیات مدیره یا مدیرعامل مؤسسه یا مؤسسات خیریه عضویت دارند، باید از عضویت، کناره گیری کنند. افراد بـاید از هرگونه فعـالیت تخصصـی، اداری و خـدماتی در مراکز غیردولتی حقیقی یا حقوقی، سازمان بهزیستی تحت عنوان مسئول فنی، به صورت تمام وقت یا پاره‌وقت خودداری کنند و صدور مجوز برای بستگان درجه یک افراد ذکرشده، شامل پدر، مادر، خواهر، برادر، پسر، دختر و همسر ممنوع است.
۱۲۹۸ مرکز در تملک مسئولان و کارکنان بهزیستی
مدیرکل دفتر عملکرد سازمان بهزیستی کشور گفت: بخشنامه اجرایی منع پذیرش یا قبول منافع متعارض در بهزیستی به نوعی در راستای شفاف سازی و سالم سازی فعالیت های این سازمان صورت گرفته است.
کاظم نظم ده در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: اجرایی منع پذیرش یا قبول منافع متعارض در بهزیستی در ارتباط با مراکز غیردولتی است که همواره صدور مجوز آنها برای کارمندان بهزیستی مورد بحث بوده است چراکه تا قبل از این، سه بخش نامه در این زمینه در دوره های محمدرضا راه چمنی، ابوالحسن فقیه و همایون هاشمی روسای پیشین بهزیستی صادر شده بود و این چهارمین بخشنامه است که در این زمینه صادر می شود.
وی اضافه کرد: شاکله بخشنامه های اول، دوم و چهارم شبیه هم بوده و بر اساس آنها به نوعی به افرادی که در بهزیستی مسئولیت داشتند، مجوز مرکزی اعطا نمی شد اما در مقطعی بر اساس بخشنامه دیگری، این اتفاق افتاد و از ۴۲ هزار مرکز بهزیستی که در سراسر کشور فعالیت دارند، مجوز هزار و ۲۹۸ مرکز فعال در حوزه توانبخشی، اجتماعی و پیشگیری برای افرادی صادر شده که به نوعی در بهزیستی کارمند بودند.
فوتبالیست نباید داور باشد
مدیرکل دفتر عملکرد سازمان بهزیستی کشور گفت: بخشنامه اجرایی منع پذیرش یا قبول منافع متعارض در بهزیستی بر این مساله تاکید دارد که افراد در جایگاه هایی قرار نگیرند که منافع شخصی را بر منافع عمومی ترجیح بدهند و انتخاب کنند؛ جایگاه این افراد نباید به گونه ای باشد که آنها را در وضعیتی قرار دهد که تعارض منافع صورت بگیرد.
نظم ده تاکید کرد: تعارض منافع می تواند ریشه های اصلی فساد باشد؛ در تعارض منافع بر این مساله تاکید می شود کسی که نظارت می کند با کسی که اجرا می کند، یکی نباشد؛ این به آن معناست که کسی که فوتبال بازی می کند، خودش داور نباشد.
انتخاب سخت برای ۶۰۰ مسئول و کارمند بهزیستی
مدیرکل دفتر عملکرد سازمان بهزیستی کشور با اشاره به اینکه هزار و ۲۹۸ مرکز دارای مجوز بهزیستی در تملک مسئولان و کارمندان بهزیستی است، گفت: ۳۰ تا ۳۵ درصد از این مجوزها برای بازنشستگان و فامیل مسئولان و کارمندان بهزیستی است که کماکان می توانند مجوز خود را داشته باشند اما از این به بعد مجوزی برای بستگان کارمندان بهزیستی صادر نخواهد شد یعنی نمی توانند برای پسر یا دخترشان مجوزی صادر کنند.
نظم ده افزود: بر اساس بخشنامه اجرایی منع پذیرش یا قبول منافع متعارض در بهزیستی، ۶۰۰ مدیرکل، کارشناس مسئول و مسئولان ادارات نظارتی از این به بعد باید انتخاب کنند که یا مسئولیت داشته باشند یا اینکه مالک مرکز باشند.
مهلت سه ماهه
مدیرکل دفتر عملکرد سازمان بهزیستی کشور گفت: اگر کارمندی در بهزیستی خودشان مسئولیتی داشته باشد باید مرکز را رها یا اینکه مرکز تحت تملک خود را انتخاب کند؛ برای این انتخاب سه ماه مهلت تعیین شده است.
نظم ده افزود: کمیته ای در سازمان بهزیستی کشور تشکیل شده است تا ابهامات و سئوالات پرسنل بهزیستی در شهرستان ها در این زمینه را بررسی کند.
وی یادآور شد: البته کارشناسان معمولی سازمان بهزیستی کشور می توانند مرکز داشته باشند چون در جایگاه و مسئولیتی نیستند که تعارض منافع پیش بیاید.
پیشگیری از رانت خواری با بخشنامه منافع متعارض
بر اساس بخشنامه اجرایی منع پذیرش یا قبول منافع متعارض در بهزیستی صدور هرگونه موافقت اصولی، پروانه فعالیت و پروانه تاسیس مراکز بهزیستی برای رده های مدیریتی ممنوع شده و گفته شده است که نادیده گرفتن تاکیدات و الزامات این بخشنامه توسط مدیرانی که خطاب قرار گرفته اند، منجر به برخوردهای تابع قوانین و مقررات مربوط به آنها خواهد شد.
البته باید به این نکته توجه داشت که در حال حاضر اینکه مسئول یا کارمند بهزیستی، مرکزی با مجوز این سازمان داشته باشد، غیرقانونی نیست و وحید قبادی دانا رئیس سازمان بهزیستی کشور نیز در این زمینه گفته است که «این بخشنامه به پیشگیری از فساد کمک می کند وگرنه تملک مراکز توسط مدیران بهزیستی خلاف قانون و مقررات کشور نیست.»
حقیقت این است که لایحه تعارض منافع از ابتدای امسال (سال ۹۸) با عنوان «لایحه مدیریت تعارض منافع در خدمات عمومی» به طور جدی در دستورکار دولت قرار گرفت. این لایحه زمستان سال گذشته در کمیسیون لوایح دولت مطرح شده بود و تابستان امسال هم، مرکز پژوهش های مجلس از این لایحه حمایت کرد و تصویب نهایی و اجرای آن را گامی در جهت توقف رانت خواری دانست. در حقیقت سازمان بهزیستی کشور در اجرای مفاد این لایحه به نوعی پیشقدم شده است.
گزارش از سادات حسینی خواه