عنوان طنز واژهای است که طی یک قرن اخیر در ایران رایج شده و پیش از آن برای و در ادبیات کلاسیک برای این نوع اشعار از واژههای هزل و هجو استفاده میشد. اوج شعر طنز در قرن هفتم و هشتم و در شعر عبید زاکانی است و تاریخچه طنز نوین به مطبوعات دوره مشروطه میرسد. مطبوعات طنز در سالهای اخیر فراز و فرودهای زیادی را طی کردهاند و نشریه گل آقا (۱۳۶۹ تا ۱۳۸۱) به مدیر مسئولی کیومرث صابر فومنی نقطه اوج این نشریات بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به شمار میآید.
امروز هم که مانند همیشه میزان اخبار بد و ناگوار و در پی آن گزارشهای پیگیری و مصاحبههای مرتبط با این اخبار کم نیست؛ انتشار مجلهای طنز که هر شماره به یک معضل اجتماعی آنهم با زبان طنز بپردازد جرئتی وصفنشدنی میخواهد هم از جهت تهیه محتوای مناسب، هم به دلیل کاهش تعداد خوانندگان مجلات و هم گرانی کاغذ که داستان پرغصه این روزهای اهالی نشر است.
اما مجله طنز سهنقطه به صاحبامتیازی و مدیرمسئولی امید مهدینژاد نویسنده و شاعر طنزپرداز از شمار مجلاتی است که توانسته مشکلات را فعلا تاب آورد. مجلهای که پیشتر با حمایت حوزه هنری منتشر میشد و با وقفهای دوساله از اسفند ۹۶ در قالب تحریریه مستقل روانه پیشخان مطبوعات و کتابفروشیهای بزرگ شد.
طراحی جلد سهنقطه در دوره بازانتشار که تقریبا به صورت ماهانه برگزار میشود، شکل هماهنگی دارد، جلد آن با یک رنگ پسزمینه غالب منتشر میشود و عناوین مطالب داخل نشریه با قلمهایی درشت در فضای جلد پخش شده است. شماره هشت مجله سهنقطه (مهر ۱۳۹۸) به موضوع ناسیونالیسم و آریایی بودن میپردازد و روی جلد آن نوشته: آریایی نیستی اگر این سهنقطه را نخوانی.
اولین مطلب از این شماره به گفتوگوی رضا امیرخانی با صادق زیباکلام اختصاص دارد. این مطلب با نام «دوچرخه را رها کنیم»...با مقدمه سارا زیباکلام در جستوجوی چرایی نظرهای گاه عجیب و غریب صادق زیباکلام است که مثلا از باختن یکی از تیمهای ملی ورزشی ایران در رقابتی بینالمللی خوشحال میشود.
وی در بخشی از این گفت وگو میگوید: بخاطر پوشاندن عقبماندگیِ الانمان است که اینقدر سعی میکنیم بگوییم ما بزرگیم، ما غولیم، تمدن ما یکی از بزرگترینها بوده، ما آن بالاها بودهایم. اینقدر میگوییم ایرانی فلان است و بهمان است، برای اینکه نیست. برای اینکه نیستیم. برای اینکه درمانده و عقبماندهایم.
دستورالعمل های مجید خسروانجم، گرافیست نامآشنا برای آریایی تراز بودن یکی دیگر از مطالب این شماره است؛ وی در بخشی از این مطلب مینویسد: ما آریاییها هرگز به جایی حمله نکردیم. ما صلحطلب بودهایم، به هند شوهر عمه من حمله کرد. او آریایی نبود. (ص .۶۳)
مطالبی از افشار مقدم، سیدمحمد صاحبی، مریم حسننژاد، تصویرگر و شاهرخ بایرامی نویسنده طنز از دیگر مطالب این شماره سهنقطه است. تحلیل بیگانهپرستی و بیگانهستیزی در دو غزل حافظ (یادداشت) طنز مهمان این شماره را نیز محمود فرجامی، نویسنده، روزنامهنگار و طنزنویس در پاسخ امید مهدینژاد در مورد نژادپرست بودن یا نبودن ایرانیها نوشته است. نقدی بر کتاب چنین کنند بزرگان به ترجمه نجف دریابندری و نوشته ویل کاپی که در واقع داستان این ترجمه و دلیل تغییر عنوان آن است مطلب دیگر این شماره از سه نقطه است. یادداشتی بر فیلم اجارهنشینهای داریوش مهرجویی نیز آخرین مطلب این شماره است.
سهنقطه شماره هفت (مرداد و شهریور ۱۳۹۸)، در مورد تهران، تهرانی، معضلات شهر تهران یادداشتی از محسن رضوانی، طنزنویس، شاعر و نویسنده کتاب گچپژ به نام «جایی که تویی خوب جاییست حکما» را دربر می گیرد. دومین مطلب را امرالله احمدجو، سینماگر و کارگردان سریال پربیننده روزی روزگاری نوشته که قبلا نیز با سه نقطه همکاری می کرده است. احسان عبدیپور، کارگردان سینما و تلویزیون به شیوه ای روایی یک فیلم سینمایی را در لاس وگاس آمریکا با لهجه جنوبی خود برای خوانندگان سه نقطه تعریف می کند.
در بخشی از نوشته عبدیپور میخوانیم؛ فقط گُریو قمار نمیکرد، توی لاس وگاس به آن بزرگی که گربه و سگهای توی کوچه خیابان هم سرشان را میگرفتی تهشان توی یک کازینو یا قمارخونهای بود، فقط گریو قمار نمیکرد. چون مکزیکی بود؟ نمیدانم. چون تهته قلبش کمی مذهبی بود و سالی چندبار کلیسا میرفت؟ شاید...
کوروش علیانی، احسان محمدی، رضا علیپور، مریم حسننژاد، میلاد ملاعبدالوهاب، عطیه کشتکاران، عماد رضایی نیک، محمد صمدی، نصرالله حدادی، سیدامیر موسوی، رضا سعیدی ورنوسفادرانی، کورش علیانی، احسان محمدی، هادی مقدمدوست و مهدی مذهبی از دیگر نویسندگان طنز شماره هفت سهنقطه هستند.
ریویوطور آخرین مطلب این شماره از مجله، به سه پدیده طنزآمیز از افراد، برنامههای تلویزیونی، کتاب و مانند آنها میپردازد. اولی در مورد جواد خواجوی، هنرمند نمایشی طنز است که توانسته در فضای مجازی با انتشار تصاویر و دوبلههایی از خود اخیرا توجه مخاطبان را جلب کند، دومی در مورد اولین دورهمی در حلقه رندان با حضور مرحوم ابوالفضل زرویی نصرآباد مرداد ۱۳۸۰ در حوزه هنری است که در ادامه به مهم ترین نشست طنز در کشور تبدیل شد و طنزنویسان فراوانی را از جمله بعضی نویسندگان همین مجله سهنقطه از آن سربرآوردند و سومین مطلب در مورد یک عروسک؛ فامیل دور است که از مجموعه عروسکهای نسبتا جدید برنامه تلویزیونی و قدیمی کلاهقرمزی است که از جنبه محبوبیت و طنزآمیزی بازهم مورد توجه است.
مجله سهنقطه با کاغذ گرم پایین و کاغذی شبیه کاغذهای کاهی چاپ میشود که باعث شده تورق این نشریه برای مخاطب آسان باشد. با وجود این، به نظر میرسد صفحهبندی داخلی صفحات تا حدی شلوغ است و استفاده از قلمهای مختلف رنگی در اندازههای متفاوت باعث خستگی چشم خواننده میشود. همچنین شاید استفاده از عناصر بصری بیشتر مانند کاریکاتور یا تصاویر مناسب به فراخور حال هر شماره می توانست جذابیت بیشتری برای خوانندگان داشته باشد.