محسن روحی‌صفت در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی ایرنا، با اشاره به آخرین وضعیت گفت و گوهای صلح در افغانستان گفت: موضوع صلح در افغانستان دارای سه لایه داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی است؛ یعنی برای دستیابی به صلح، این سه لایه باید با یکدیگر به تفاهم و توافق برسند و تا زمانی که تفاهمات در این سه لایه با یکدیگر منطبق نشود، امکان دستیابی به صلح هم دشوار است.
وی ادامه داد: در هر لایه بازیگران مختلفی کنشگری می‌کنند که هر کدام از آنها، منافع جداگانه و گاه متضادی با یکدیگر دارند و همین مسئله امکان انطباق تفاهمات با یکدیگر را دشوار ساخته و موجب شده گفت‌وگو برای صلح در سال‌های گذشته چندان موفقیت‌آمیز نباشد.
این کارشناس مسائل افغانستان با اشاره به اظهارات وزیر امور خارجه روسیه مبنی بر ضرورت حضور ایران در مذاکرات صلح افغانستان اظهار داشت: صحبت‌های سرگئی لاوروف درباره ضرورت حضور ایران در مذاکرات صلح افغانستان با توجه به در نظر گرفتن سه سطح گفته شده در موضوع افغانستان است و نشان می‌دهد نمی‌توان ایران را از صحنه معادلات افغانستان حذف کرد؛ چرا که ایران بازیگر موثری است که در سال‌های گذشته برای ایجاد ثبات و صلح در افغانستان تلاش کرده است.
رویکرد آمریکا بر مشکلات مردم افغانستان و منطقه افزوده است
وی با بیان اینکه گفت‌وگو و مذاکره برای رسیدن به درک مشترک است، تصریح کرد: تا زمانی که درک مشترکی میان بازیگران و کنشگران موثر در مسئله افغانستان در مورد صلح به وجود نیاید، هیچ راه حلی برای حل و فصل منازعات وجود نخواهد داشت. در گذشته نیز شاهد همین شکاف بوده‌ایم به گونه‌ای که آمریکایی‌ها فکر می‌کردند می‌توانند با تفسیر خود در افغانستان صلح ایجاد کنند.
این دیپلمات پیشین با بیان اینکه آمریکایی‌ها در افغانستان خود هم تصمیم‌گیرنده و هم عمل‌کننده بودند و به هیچ بازیگری اعتنا نمی‌کردند، خاطرنشان کرد: این روش در ۱۷ سال گذشته نه تنها هیچ مشکلی را در افغانستان حل نکرده است بلکه بر مشکلات مردم افغانستان، منطقه و همسایگان و حتی خود آمریکایی‌ها هم افزود بنابراین باید این رویه متوقف شود.
ایران با متدولوژی ایجاد صلح در افغانستان از سوی آمریکا مخالف است
روحی‌صفت افزود: آمریکا باید متوجه شود بدون مشارکت بازیگران موثر بین‌المللی و منطقه‌ای مسئله افغانستان حل نخواهد شد؛ در این چارچوب، مشارکت بازیگرانی همچون پاکستان، چین، روسیه و ایران می‌تواند در حل و فصل بحران افغانستان تاثیرگذار باشد.
وی با اشاره به مذاکرات آمریکا با طالبان ابراز داشت: مذاکرات آمریکایی‌ها با طالبان مجدداً در حال آغاز شدن است و در این چارچوب، زلمای خلیل‌زاد هفته گذشته به بروکسل سفر کرد و سپس در روسیه در نشست چهار جانبه مسکو شرکت کرد. او در این چارچوب مجدداً ارتباطاتی را با طالبان آغاز کرده است. با این وجود، ایران با متدولوژی ایجاد صلح در افغانستان از سوی آمریکا مخالف است؛ چرا که این روش در سال‌های گذشته نتوانسته نتیجه ای در ایجاد صلح در افغانستان داشته باشد.
ارتباطات ایران با طالبان بیشتر تماس بوده است تا گفت‌وگو
این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی با بیان اینکه دور نگهداشتن دولت افغانستان از مذاکرات و تصمیم‌گیری به جای آن مهمترین ایراد ایران به روش آمریکا برای صلح‌سازی در افغانستان است، عنوان کرد: قرار نیست در مذاکراتی که برای صلح انجام می‌شود وزن یک طرف را کاهش داده و به وزن طرف مقابل افزود؛ چرا که این عدم توازن موجب می‌شود طرفین به توافق صلح پایبند نباشند. از سوی دیگر، در هر مذاکره‌ای دولت مرکزی که نمایندگی مردم را برعهده دارد، باید حضور داشته باشد و از دیگر جریان‌های موثر داخلی هم نظرخواهی شده و مشارکت داده شوند.
روحی‌صفت درباره گفت‌وگوهای تهران و طالبان هم یادآور شد: این ارتباطات بیشتر تماس بوده‌اند تا گفت‌وگو. ایران به دنبال تصمیم‌گیری به جای دولت مرکزی افغانستان نیست، اما در عین حال طالبان را یک جریان غیرقابل حذف می‌داند که باید با آن ارتباط داشته تا بتوان درک درستی از بحران و مسائل افغانستان داشت.
کابل به تهران حسن نظر دارد
وی درباره همکاری ایران و روسیه در مسئله افغانستان بیان کرد: ایران و روسیه جلسات مشورتی متعددی در رابطه با افغانستان با یکدیگر داشته‌اند و در نشست‌های منطقه‌ای و بین‌المللی و همچنین دیدارهای دوجانبه یکی از مسائل مورد رایزنی افغانستان بوده است. در این چارچوب تفاوت آشکار و زیادی با روس‌ها نداریم و اظهارات اخیر لاوروف هم مبتنی بر این دیدگاه است که روسیه می‌داند ایران را نمی‌توان از صحنه معادلات افغانستان حذف کرد.
معاون پیشین مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه با اشاره به رویکرد کابل به نقش‌آفرینی ایران برای صلح در افغانستان هم گفت: کابل نسبت به تهران همیشه حسن نظر داشته و علاقه‌مند بوده است؛ ایران در پروسه صلح در افغانستان نقش مثبتی ایفا کند.