لیز چنی عضو مجلس نمایندگان و تد کروز و لیندسی گراهام عضو مجلس سنای آمریکا در بیانیه‌ای به دونالد ترامپ، در واکنش به تصمیم جمهوری اسلامی در برداشتن گام چهارم کاهش محدودیت های هسته ای، خواستند به معافیت های بخش هسته ای ایران پایان دهد.
این بیانیه که خبر آن در تارنمای سی ان اس منتشر شد، پس از آن صادر شده است که دولت ترامپ معافیت های بخش هسته ای ایران را تمدید کرد اما پیش از آن، بنیاد صهیونیستی دفاع از دموکراسی در تحلیل هایی مدعی شده بود، دولت ترامپ دیگر این معافیت ها را تمدید نخواهد کرد.
این بنیاد به دلیل رفتارهای مخرب و خصمانه علیه مردم ایران و تشویق کارگزاران آمریکایی برای اعمال سیاست تروریسم اقتصادی علیه ملت ایران، در فهرست تحریم شدگان وزارت امور خارجه قرار گرفت.
در این بیانیه سه نفره آمده است: گزارش های خبری امروز، آنچه را که ما از دیرباز می دانستیم تایید کرد که ایران از معافیت‌های هسته‌ای غیر نظامی توافق فاجعه بار اوباما-ایران که دولت ترامپ هم به آن ادامه داده است، برای خرید زمان و برپایی تاسیسات هسته‌ای پیش از بازگشت آشکار به فعالیت‌های غیرقانونی در بسیاری از آن تاسیسات، بهره‌برداری می کرده است.
سه عضو کنگره آمریکا افزوده اند: به طور کامل پیش بینی شدنی بود که سرانجام ایران به غنی سازی اورانیوم در پناهگاه هسته‌ای فردو که با کوه استتار شده اند، بازگردد تا بتوانند سلاح هسته‌ای بسازند.
در این بیانیه ادامه داده شده است: این معافیت‌ها خطر گسترش سلاح‌های هسته‌ای را افزایش می‌دهد و هر کسی غیر از این به رئیس جمهوری ترامپ مشاوره می‌دهد، به او و کشور خدمت نمی‌کند.
چنی، کروز و گراهام اضافه کرده‌‍‌اند: ترامپ باید دو گام بردارد؛ با پایان دادن به معافیت‌ها، یک بار و برای همیشه توافق هسته ای را پاره کند و برای بازگرداندن تحریم های شورای امنیت و احیای فشار بین المللی بر تهران به خاطر نقض برجام، تلاش کند.
دونالد ترامپ در هجدهم اردیبهشت ماه 1397 از توافق بین المللی برجام خارج شد و دستور داد تحریم هایی که به موجب برجام اسقاط شده بودند را بازگرداند. پس از یکسال صبر استراتژیک جمهوری اسلامی ایران و ناتوانی سه عضو اروپایی برجام برای عمل به تعهدات خود، تهران تصمیم گرفت تا تعهدات خود تحت توافق هسته ای را کاهش دهد.
از این رو، ۱۹ اردیبهشت‌ماه امسال، نخستین گام جمهوری اسلامی ایران در قالب افزایش میزان تولید اورانیوم در سطح ۳.۶۷ درصد کلید خورد . براین اساس تهران اعلام کرد که به محدودیت‌های برجام در زمینه میزان ذخایر اورانیوم ۳.۶۷ درصد و ۱۳۰ تن آب سنگین پایبند نخواهد بود.
تهران در این زمینه مهلت ۶۰ روزه داده بود که در صورت برآورده نشدن مطالبات ایران و تداوم بی‌توجهی طرف‌های برجام به تعهداتشان، بویژه در تسهیل فروش نفت و انتقال مالی، گام‌های بعدی را برمی‌دارد.
برهمین اساس، به دنبال پایبند نبودن گروه ۱+۴ به تعهداتشان و برآورده نشدن مطالبات تهران در این توافق، گام دوم کاهش تعهدات خود در توافق هسته‌ای از ۱۶ تیرماه اجرایی شد. براساس این برنامه، ایران دیگر محدودیت سطح غنی‌سازی تا سقف ۳.۶۷ را رعایت نخواهد کرد و این میزان به ۴.۵ درصد افزایش یافت.
همان زمان جمهوری اسلامی ایران با تاکید بر ادامه کاهش تعهدات برجامی خود تاکید کرد که این گام‌ها در چهارچوب برجام و طبق بندهای ۲۶ و ۳۶ این توافق است؛ ضمن آنکه این اقدامات در کاهش تعهدات هسته‌ای برگشت‌پذیر است و هر گاه شرکای اروپایی اقدام به اجرای تعهدات خود در برجام کرده و منافع ایران در توافق هسته‌ای تأمین شود تهران نیز به سرعت می‌تواند کاهش تعهدات خود را متوقف کند.
گام سوم را رئیس جمهوری اسلامی ایران ۱۳ شهریورماه بعد از پایان جلسه سران قوا اعلام کرد و گفت، از ۱۵ شهریور این مرحله کلید می‌خورد. وی تاکید کرد، هر آنچه کشور در زمینه تحقیق و توسعه فناوری هسته‌ای نیاز دارد، سازمان انرژی اتمی اقدام کند.
روحانی افزود: اقدام‌های ایران در چارچوب مقررات آژانس خواهد بود، البته مهلت ۶۰ روزه دیگری پیش روی اروپاست، هر زمان به تعهدات خود برگردند ما نیز به تعهدات برجامی بر می‌گردیم.
درباره جزئیات گام سوم کاهش تعهدات برجامی «بهروز کمالوندی» سخنگوی سازمان انرژی اتمی، ۱۶ شهریورماه در نشست خبری گفت: قرار بود از ابتدای سال یازدهم برجام، گازدهی ماشین آی.آر۶ (IR۶) انجام شود که ما آن را در گام سوم شروع کردیم.