لندن – ایرنا – موسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک مستقر در لندن در گزارشی اذعان کرد که ایران بازیگر قدرتمندی در منطقه خاورمیانه است که دکترین و استراتژی آن به شدت با واقعیت‌ها و ملزومات درگیری‌های معاصر انطباق دارد.

در این گزارش که به صورت مجلد ۲۱۷ صفحه ای منتشر شده به نقش "گروه‌های ثالث" در پیشبرد نفوذ منطقه‌ای ایران اشاره و آمده است که ایران توانسته نوعی "توان حاکمیتی" را برای اجرای عملیات جنگی در مناطق مورد منازعه در خاورمیانه بدست بیاورد. این نفوذ همچنین به ایران در برابر قدرت نظامی متعارف رقبایش در منطقه برتری استراتژیک داده است.

این گزارش می‌افزاید ایران در مقام دسترسی به تسلیحات متعارف امکان برابری با عربستان سعودی را ندارد، اما به همین دلیل به سمت جنگ افزارها و تاکتیک های نامتقارن روی آورده است. در واقع می‌توان این‌طور نتیجه گرفت که ایران در برابر رقبای منطقه‌ای از جمله عربستان سعودی، موفق شده است با صرف هزینه کمتری به اولویت گ‌های استراتژیک خود دست یابد.

این گزارش همچنین می افزاید، ارزش استراتژیک این قابلیت ، یعنی استفاده از نیروهای ثالث، از توانایی های متعارف ایران مانند موشک‌های بالستیک و حای برنامه اتمی بیشتر است. این توانایی ریشه در تجربه ایران از جنگ هشت ساله دفاع مقدس و ایدئولوژی انقلابی آن دارد. این نفوذی است که شیعه‌های علاقه‌مند به ایران را جذب کرده و حتی می‌تواند سنی‌هایی که اهداف مشترکی را با تهران دارند تحت تاثیر قرار دهد.

بر اساس این گزارش، ایران همواره از فرصت‌ها به بهترین نحو استفاده کرده است. " ایران وقتی وارد درگیری می‌شود شیوه خود را چنان با دقت و از روی محاسبه انتخاب می‌کند که بتواند جلوی وخیم‌تر شدن اوضاع را گرفته و از به خطر افتادن کشور جلوگیری کند."

همواره در بین تحلیل‌گران غربی این ادعا وجود داشته که ایران از جنگ‌های نیابتی حمایت می‌کند. این گزارش نیز مدعی است توانایی نفوذ ایران از طریق گروه‌های ثالث این اجازه را داده است که قدرت خود را با هزینه کم در کشورهای دیگر اعمال کند. شبکه نیروهای تحت نفوذ ایران بر اساس این گزارش در بسیاری از موارد به طور مستقل از تهران ولی در هماهنگی با اهداف استراتژیک آن عمل می‌کنند. به عنوان مثال حزب الله لبنان از طریق حضورش در سوریه به یک بازیگر مستقل حتی در صحنه های پیچیده جنگی تبدیل شده است.

این گزارش تصریح کرد که ایران به طور روز افزون در حال بهره‌برداری از فرصت‌ها برای افزایش نفوذ خود در گروه های ثالث است؛ اما باید این کار را با دقت انجام دهد تا به عنوان مداخله‌گر توسط جوامع میزبان طرد نشود. نویسندگان گزارش همچنین عنوان کردند که ایران از چنین خطری آگاه است و می‌تواند آن را با توجه به آستانه درد خود طراحی کند.

این تحقیق که بر اساس داده‌های جمع‌آوری شده میدانی، اطلاعات آزاد و مصاحبه با افراد گوناگون تنظیم شده در ادامه به نقش ایران در عراق، سوریه، لبنان، یمن و عربستان سعودی و کویت می‌پردازد.

نویسندگان این گزارش تاکید کرده‌اند هیچ کشوری به اندازه ایران در درگیری‌های منطقه‌ای تاریخ معاصر تاثیرگذار نبوده است. آنها همچنین مدعی شده‌اند احتمال دارد کسانی که استراتژی ایران را طراحی کرده‌اند، جنگ پشت پرده آمریکا علیه شوروی در داخل افغانستان را مطالعه کرده باشند.

طبق این تحقیق، یکی از عوامل موفقیت ایران در این زمینه، پیوستگی رهبری سیاسی و نظامی در این کشور است. رهبر ایران طبق این گزارش از سال ۱۹۸۹ به طور پیوسته نگهبان استراتژی و راهبرد این کشور بوده است. علاوه بر ایشان فرماندهان نظامی نیز برای مدت‌های طولانی در پست خود باقی می‌مانند که بنابر نظر نویسندگان هیچ‌یک از رقبای منطقه‌ای ایران چنین پیوستگی در سیستم رهبری ندارند.

در این گزارش همچنین به نقش ایران در منطقه از جمله عراق، سوریه، لبنان و از جمله در بهار عربی پرداخته شده است. این گزارش با اشاره به برنامه موشکی ایران یادآور می شود که ۶ موشک شلیک شده به مواضع داعش در ۳۰ سپتامبر ۲۰۱۸ پیام روشنی به رژیم صهیونیستی و شیوخ عرب خلیج فارس بود.

نویسندگان این گزارش نتیجه گرفته‌اند که ایران به نیرویی در منطقه تبدیل شده که جامعه جهانی باید روی آن حساب باز کند.