اگرچه امسال به دلیل وجود منابع آبی فراوان تر از سال های گذشته و شالیزارهای بلا استفاده مملو از نیم دانه های شالی زمینه پرورش گله ای هزاران اردک را برای روستائیان بخش های مرکزی استان مازندران فراهم کرده اما طبق قوانین در صورت شناسایی و اثبات کانون بیماری از جمله آنفلونزای حاد پرندگان؛ دامپزشکی بی درنگ و بدون توجه به تعداد پرنده و مقدار هزینه های صورت گرفته ، تمام طیور را در کانون و تا شعاع ۱۰ کیلومتر مربع پاکسازی می کند.
گزارش های میدانی خبرنگار ایرنا نشان می دهد که کشاورزان مازندران پس از برداشت شالی اول و دوم ،با خرید جوجه اردک های صنعتی و نیمه صنعتی به پرورش اردک در اراضی شالیزاری که در چند سال اخیر بشدت رواج یافته اقدام کرده و امسال حتی برخی خانوارها دست به پرورش تا هشت هزار قطعه زدند.
روستائیان مازندران با خرید ۹ تا ۱۲ هزار تومانی هر قطعه جوجه اردک و با رها کردن در شالیزارها و پرورش آن در یک بازه زمانی حدود ۸۵ روزه ،آن را که تقاضای قابل توجهی نیز دارد روانه بازار می کنند.
شرایط آب و هوائی معتدل و وجود اراضی مناسب همچون شالیزار،رودخانه ،برکه و آب بندان سبب شد تا هزینه تمام شده پرورش اردک در مازندران پایین و مقرون به صرفه باشد.
البته پرورش اردک و دیگر ماکیان محلی در هر یک از خانه های روستایی مازندرانی وجود داشته اما در هفت سال اخیر پرورش اردک به صورت گله ای ۱۰۰قطعه آغاز شده و امروز به صورت مشارکتی سه تا چهار نفره از جوانان روستائی تا هشت هزار قطعه نیز افزایش یافت.
طبق ماده ۱۰ آئین نامه نظارتی بهداشتی سازمان دامپزشکی هر گونه پرورش دام و طیور مستلزم دریافت پروانه است و از آن جایی که پرورش اردک به صورت گله ای تهدید جدی علیه بهداشت عمومی محسوب می شود، این فعالیت به لحاظ قانونی جرم تلقی می شود.
دامپزشکی مازندران همسو با این قوانین اعلام کرد که از آنجایی که شرائط و زمینه شیوع احتمالی بیماری آنفلونزای پرندگان با مهاجرت پرندگان در زمین های شالیزاری وجود دارد، دامپزشکی به هیج عنوان به بهانه اشتغال برخی از جوانان، سلامت و بهداشت عمومی جامعه را به خطر نمی اندازد.
دامپزشکی مازندران اعلام کرد که رصد و پایش بیماری آنفلونزای حاد پرندگان همواره در حال انجام است و تاکنون کانون این بیماری شناسایی نشده است ، اما اگر این بیماری در پرورش گله ای اردک که طی سال های اخیر شاهد رونق آن در شالیزارهای استان هستیم مشاهده شود ، بدون تعارف و بر حسب قوانین تا شعاع ۱۰کیلومتر مربع پاکسازی می شود.
همه ساله در فصل پائیز و زمستان دهها گونه پرنده مهاجر زمستان گذران با جمعیت حدود یک میلیون و ۵۰۰هزار بال به مازندران مهاجرت می کنند. این پرندگان یکی از انتقال دهندگان ویروس آنفلونزای مرغی هستند و رعایت مقررات بهداشتی در شکار و عرضه همواره از دغدغه های مسئولان مازندران بوده است.
طبق آمار سازمان جهاد کشاورزی مازندران در سال زراعی جاری ۲۱۴ هزار هکتار از اراضی مازندران زیر کشت برنج رفته است که نیمی از این اراضی به ویژه در حوزه ۱۱۰ هزار هکتاری دشت هراز به دلیل غرقاب بودن در فصل پائیز و زمستان ،شرایط مناسبی را برای پرورش ماکیان محلی به ویژه اردک و غاز دارد.
یکی از پرورش دهندگان اردک محلی از روستای بخش لاله آباد بابل با اعلام اینکه امسال شرایط آب و هوایی به ویژه ماندابی آب در زمین های شالیزاری و وجود نیم دانه ها به مراتب بهتر از سال های قبل است، گفت که با همکاری و مشارک ۲ نفر دیگر از دوستانم ۶ هزار اردک ۱۵ روزه صنعتی را برای پرورش در شالیزار خریداری کرده ایم.
هادی قربانی به خبرنگار ایرنا افزود: البته تا ۱۰ روز اول برای رشد بهتر جوجه اردک علاوه بر تغذیه آزاد در شالیزارها ، در یک وعده نیز سبوس به آنها داده می شود .
وی سرمایه گذاری در این بخش را پر سود و در عین حال خطر پذیری را بالا دانست و بیان داشت: از آن جایی که زمین های شالیزاری آماده پرورش اردک در منطقه به فور وجود دارد ، با کمی مراقبت می توان به درآمد مناسبی در بازه زمانی کم رسید.
این پرورش دهنده اردک در پاسخ به این سئوال که آیا با قوانین و مقررات پرورش ماکیان بومی به صورت گله ای آشنا است، بیان داشت: دهیاری محل اعلام کرد که پرورش بیش از ۱۰۰قطعه ممنوع است ، اما قوانینی که بخواهد جلوی ما را بگیرد وجود ندارد.
وی در عین حال گفت که اگر بیماری موجب تلف شدن اردک شود ، دامپزشکی می تواند همه پرنده را معدم سازی کند و من از این مقررات با خبر هستم اما در چهار سال اخیر که هر سال این کار را انجام می دهم مشکلی پیش نیامده است.
قربانی با بیان اینکه مشکلی در فروش اردک محلی نداریم و تقاضا و استقبال از خرید اردک محلی به وفور وجود دارد، بیان داشت: امیدواریم امسال به درآمد خوبی برسیم.
وی گفت: البته هر سه نفر ما به صورت شبانه روزی در کنار اردک هستیم و مراقبت های ویژه را انجام می دهیم ، اما به خطر فرود و تماس پرندگان مهاجر و احتمال سرایت بیماری آنفلونزای حاد پرندگان نیز واقف هستیم.
خطر ایجاد کانون بیماری آنفلونزای پرندگان در گله های پرورش اردک در شالیزارها وجود دارد
مدیرکل دامپزشکی مازندران با اعلام این که به هر حال خطر بروز و ایجاد کانون بیماری آنفلونزای حاد پرندگان در پرورش گله ای اردک در شالیزارهای استان وجود دارد، گفت که بر حسب دستورالعمل ها و قوانین موجود، نگهداری و پرورش بیش از یکصد قطعه انواع طیور برای هر خانواده در روستاها غیر مجاز است.
حسین رضوانی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: البته دامپزشکی تا پیش از شناسایی کانون بیماری در جلوگیری از پرورش گله ای اردک در شالیزارها نمی تواند اقدام عملی انجام بدهد اما اگر بیماری مشاهده شود بدون هیچ گونه تعارف نسبت به معدوم سازی طیور با هر چند قطعه اقدام می کند.
وی تصریح کرد: پرورش تجاری طیور و پرندگان باید در بافت صنعتی و با مجوز انجام شود و در غیر این صورت برخورد می شود.
مدیرکل دامپزشکی مازندران توضیح داد: طبق مقررات روستاییان می توانند کمتر از یکصد قطعه انواع پرندگان از قبیل مرغ، اردک، غاز، بوقلمون، شتر مرغ، کبک، بلدرچین و پرندگان زینتی را به منظور مصرف خانوار روستائی در مکان محصور شده داخل بافت روستا پرورش دهند.
رضوانی تولید پایدار و بهداشتی را مورد حمایت جهاد کشاورزی و دامپزشکی دانست و افزود: برای کنترل بیماری ها و جلوگیری از بروز و انتشار برخی از بیماری های مسری و مشترک بین انسان و طیور باید این دستورالعمل بر اساس قوانین موجود اجرائی شود.
وی حمایت از سرمایه گذاری و اشتغال، مدیریت تولید به صورت کمی، کیفی و بهداشتی محصولات طیور و کاهش مخاطرات بهداشتی ناشی از عملکرد واحدهای غیر مجاز و غیر بهداشتی را از دیگر اهداف ساماندهی واحدهای پرورش طیور بومی عنوان کرد و گفت: توقع داریم تا پرورش مرغ صنعتی که حدود ۱۲درصد از نیاز کشور در مازندران تولید می شود ، بدون خطر بیماری ناشی از پرورش طیور بومی انجام شود.
مدیرکل دامپزشکی مازندران پرورش غیرمجاز انواع ماکیان را در اطراف واحدهای صنعتی و در زمین های شالیزاری را به عنوان یکی از بزرگترین تهدیدات برای صنعت طیور استان دانست.
بیش از ۲ هزار و ۳۰۰ واحد مرغداری در استان مازندران وجود دارد که سالانه با تولید بیش از ۱۸۰ هزار تن گوشت مرغ حدود ۱۲ درصد گوشت سفید کشور را تامین می کند.
وی با بیان اینکه بر اساس ماده ۱۰ آئین نامه نظارتی بهداشتی سازمان دامپزشکی هر گونه پرورش دام و طیور مستلزم دریافت پروانه است، گفت: از آنجایی که پرورش اردک به صورت گله ای تهدید جدی علیه بهداشت عمومی محسوب می شود، این فعالیت به لحاظ قانونی جرم تلقی می شود.
رضوانی توضیح داد: از آنجایی که شرائط و زمینه شیوع احتمالی بیماری آنفلونزای پرندگان با مهاجرت پرندگان در زمین های شالیزاری وجود دارد، دامپزشکی به هیج عنوان به بهانه اشتغال برخی از جوانان، سلامت و بهداشت عمومی جامعه را به خطر نمی اندازد.
مدیر جهاد کشاورزی آمل به استقبال و فعالیت چشم گیر پرورش گله ای اردگ در شالیزارها اشاره کرد و گفت که بررسی ها نشان می دهد که در چند سال اخیر به طور متوسط ۳۰۰ تن گوشت اردک سالانه در این شهرستان تولید شد.
سید حسین اسلامی افزود: پرورش اردک و تولید گوشت این پرنده در شالیزارها، هزینه تمام شده را پایین آورده و مقرون به صرفه کرده است.
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان آمل با اشاره به این که بازارهای مصرف اردک محلی علاوه بر مصرف داخل استان در رستوران ها و تهران است، بیان کرد: هزینه پرورش اردک در مزرعه نصف پرورش مرغ است.
وی با بیان اینکه کیفیت و کم هزینه بودن پرورش اردک در مقایسه با مرغ، اجاره نکردن مکان پرورش و نداشتن کارگر عاملی برای افزایش تولید شده است، خاطرنشان کرد: البته باید بپذیرم که خطر شیوع بیماری آنفلونزای حاد پرندگان همواره وجود دارد و در واقع خطر پذیری بالای در این فعالیت متوجه پرورش دهندگان است.
اردک شکم پر با دانه های انارترش مزه ،یکی از روش های پختن این پرنده نیمه وحشی در مازندران است که در منوی برخی از رستوران های ساحلی استان قرار دارد.