اندومتریوز یک بیماری زنانه است که طبق آمارهای جهانی میزان شیوع آن در سنین باروری حدود ۶ تا ۱۰ درصد است و با توجه به مطالعات مختلف، تخمین زده می‌شود که در جمعیت زنان ایرانی که در سنین باروری قرار دارند، حدود ۲ میلیون نفر به این بیماری مبتلا باشند.
به گزارش پژوهشگاه ابن سینا، دکتر عاطفه گرگین افزود: البته، نباید این موضوع را نادیده گرفت که اگر شدت بیماری بالا یعنی درجات ۳ و ۴ باشد، می‌تواند از راه‌های مختلف مانند ایجاد چسبندگی در لوله‌ها، کاهش کیفیت تخمک‌ها و ایجاد التهاب در لگن باعث کاهش توان باروری شود. همچنین در جراحی‌هایی که برای برداشتن ضایعات اطراف تخمدان انجام می‌شود، احتمال کاهش ذخیرۀ تخمدانی وجود دارد.
عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا دربارۀ احتمال عود این بیماری افزود: باید توجه کنیم که چون بیماری اندومتریوز زمینۀ ژنتیکی دارد، طبیعی است که احتمال عود آن وجود داشته باشد.
وی افزود: مطالعات نشان داده‌اند که خطر عود این بیماری پس از جراحی حدود ۵ تا ۲۰ درصد در ۵ سال است. البته نوع جراحی هم در احتمال عود اندومتریوز مؤثر است؛ اگر جراحی کامل انجام نشود و فقط به برداشتن کیست یا ضایعات سطحی اکتفا شود، خطر عود اندومتریوز بیشتر می‌شود. اما اگر جراحی لاپاراسکوپی کامل همراه با برداشتن تمام بافت‌های درگیر و ضایعات عمقی انجام شود، خطر عود بیماری کاهش خواهد یافت.
گرگین دربارۀ ارتباط بیماری اندومتریوز با بدخیمی‌ها گفت: خطر تبدیل اندومتریوز به بدخیمی حدود ۱ تا ۲ درصد است. بنابراین وضعیت کیست اندومتریوز تخمدان باید هر سه ماه یک بار بررسی شود تا مشخص شود آیا تغییر ناگهانی و غیرعادی اندازه و شکل داشته است.
این متخصص زنان با اشاره به نقش تغذیه در کنترل علائم اندومتریوز، توضیح داد: هنوز یک رژیم الگوی غذایی جامع برای درمان اندومتریوز مطرح نشده است و همچنین، مشخص نشده است که چه الگوی تغذیه‌ای باعث افزایش خطر عود بیماری می‌شود.
وی افزود: اما مشخص است که مصرف ویتامین‌ها و مواد غذایی آنتی‌اکسیدانی مانند امگا۳، ویتامین‌های D، C، E و میوه‌ها و سبزیجات تازه و پرهیز از مصرف غذاهای فرآوری‌شده و فست‌فودها می‌تواند تا حدی به جلوگیری از پیشرفت یا عود بیماری کمک کند.
در بارۀ این بیماری، احتمال درگیر شدن دستگاه گوارش و دستگاه ادراری با این بیماری را بیشتر از دیگر نقاط بدن دانست و گفت: به دلیل نزدیکی این اندام‌ها به کانون‌های اندومتریوز، احتمال ابتلای دستگاه گوارش، به‌ویژه روده و نیز مثانه و مجاری ادراری، بیشتر از دیگر نقاط است. احتمال شیوع اندومتریوز در دستگاه گوارش حدود ۱.۲ درصد و احتمال شیوع آن در دستگاه ادراری حدود ۱۲ تا ۳۷ درصد گزارش شده است.
گرگین نقش ژنتیک در بروز این بیماری را بسیار پررنگ دانست و توضیح داد: مطالعات مختلف نشان داده‌اند که شیوع بیماری اندومتریوز در کسانی که یکی از اعضای خانواده‌شان مبتلا به این بیماری است، ۶ تا ۹ برابر بیشتر از افراد عادی است و حدود دوسوم افرادی که خواهر یا مادر مبتلا به اندومتریوز دارند، به این بیماری مبتلا می‌شوند.
وی افزود: همچنین در مطالعاتی که بر روی دوقلوهای تک‌تخمکی انجام شد، مشخص شد که در صورت ابتلای یکی از آنها به اندومتریوز، احتمال ابتلای دیگری ۷۵ تا ۸۸ درصد است. با توجه به این مطالعات، می‌توان نقش وراثت و ژنتیک را در بروز بیماری اندومتریوز به‌روشنی دریافت.
این فلوشیپ لاپاراسکوپی دربارۀ علائم این بیماری گفت: شایع‌ترین علائم اندومتریوز عبارت‌اند از دردهای لگنی مزمن، دردهای شدید قاعدگی، درد حین مقاربت، درد در زمان تخمک‌گذاری، تغییر الگوی قاعدگی، ناباروری و در صورت درگیری دستگاه گوارش و دستگاه ادراری، احساس درد هنگام دفع مدفوع و ادرار.
عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا در ادامه بر لزوم جدی گرفتن دردهای قاعدگی تأکید کرد و افزود: متأسفانه این باور غلط قدیمی در میان زنان ما وجود دارد که قاعدگی دردناک طبیعی است. احتمالاً شنیده‌ایم که مادران، همان‌گونه که از مادران خود شنیده‌اند، به دختران‌شان می‌گویند که من هم چنین دردهایی داشته‌ام و طبیعی است.
وی افزود: این باور نادرست باید اصلاح شود و اگر دختر نوجوانی در دوران قاعدگی دردهای شدید داشت، بهتر است والدینش او را پیش متخصص زنان یا متخصص آندومتریوز ببرند تا اگر این بیماری وجود داشت، زودتر کنترل شود و جلوی گسترش و بروز پیامدهای جدی آن گرفته شود.