به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش‌های خبری ایرنا، شرکت آرامکوی عربستان روز شنبه هجدهم آبان ماه جزئیات عرضه سهامش را اعلام کرد. بر این اساس، قیمت‌گذاری سهام آرامکو از روز ۲۶ آبان آغاز و در روز ۱۳ آذر بسته می‌شود. در روز ۱۴ آذر نیز با قیمت مشخص شده، سهام آرامکو در بورس عربستان معامله می‌شود. عرضه سهام آرامکو، می‌تواند بزرگترین عرضه سهام دولتی در تاریخ باشد. شرکت آرامکوی عربستان سعودی بزرگترین صادرکننده نفت خام جهان است.
از ابتدای سال ۲۰۱۶ میلادی گمانه‌زنی‌ها در خصوص عرضه عمومی سهام آرامکو از سوی مقامات سعودی مطرح شد. در اواخر تابستان امسال در پی حمله پهپادی به دو پالایشگاه نفتی وابسته به شرکت آرامکو، تولید نفت عربستان سعودی شاهد کاهش ۵.۷ میلیون بشکه‌ای در روز بود که معادل تقریبا ۵۰ درصد کل نفت تولیدی این کشور می‌شد. تاسیسات نفتی عربستان درست همان‌روزهایی مورد هدف قرار گرفت که نگرانی‌ها درباره قیمت نفت به اوج خود رسیده بود. به این ترتیب، آینده آرامکو و سودهی سهام آن با توجه به تنش‌های نظامی و سیاسی پیرامون عربستان در هاله‌ای از ابهام قرار گرفته است.
تبلیغ برای طرح عرضه سهام آرامکو
تارنمای «ایلاف» وابسته به عربستان در گزارشی به قلم «هانی الظاهری» نوشت: پذیره‌نویسی شرکت آرامکو فرصت بزرگی برای سرمایه‌گذاری امن است. به موجب طرح عرضه سهام شرکت آرامکو، گوهر گران‌بهای عربستان در طول تاریخ در دست مردم این کشور قرار می‌گیرد تا به طور مستقیم سود ببرند. این موضوع نیاز به توصیه و اندرزهای اقتصادی ندارد. در سراسر جهان شرکتی سودآورتر از آرامکو وجود ندارد. سهام این شرکت اکنون به راحتی در دسترس است و کسی که از قطار پذیره نویسی جا ماند سود بسیاری را از دست خواهد داد. توصیه می‌شود که شهروندان عربستان اقدام به خرید سهام این شرکت کنند. اقتصاد و بازار مالی عربستان نیز از این موضوع به طور بی‌سابقه ای سود خواهند برد. این طرح بدون تردید بر حجم آرامکو و میانگین سرمایه‌گذاری در عربستان می‌افزاید و در تحقق طرح چشم انداز ۲۰۳۰ که پایه و اساس آن را اقتصاد شکوفا تشکیل می دهد، نقش آفرینی خواهد کرد و شهروندان سعودی از آن سود خواهند برد.
به نوشته روزنامه «الشرق الاوسط» عربستان، «خالد بن عبدالله السویلم» کارشناس سابق اندیشکده «کندی» وابسته به دانشگاه «هاروارد» گفته طرح عرصه عمومی سهام شرکت آرامکو یکی از مهمترین حلقه‌ها به سوی فعال‌سازی روند تنوع بخشی اقتصاد و درآمدهای عمومی دولت است. این طرح با هدف ایجاد درآمد پایدار برای دولت وخودکفایی دولت از در آمدهای نفتی تلاش می‌کند.
فروش سهام آرامکو و موانع فراروی آن
روزنامه «القدس العربی» چاپ لندن نوشت به تعویق انداختن پی در پی طرح عرصه سهام شرکت آرامکو سوال‌های بسیاری را ایجاد کرده‌است. این موضوع سبب شک و تردیدهای بسیاری درباره آمار و ارقام شده است. اخبارهای رسیده از عربستان نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران و بازرگانان زیر فشار قرار گرفته‌اند تا برای حمایت از فروش سهام شرکت آرامکو اموالی را به این شرکت تزریق کنند. این موضوع در شرایط پیچیده کنونی نشان می‌دهد سیاست‌های استبدادی در دنیای اقتصاد و اموال، موفقیتی به همراه نخواهد داشت. بلکه این موضوع سبب می شود سرمایه‌گذاران زیان کنند و سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی از عربستان خارج شوند و شرکت آرامکو به عنوان بزرگترین شرکت سودآور جهان زیان ببیند.
روزنامه الکترونیکی «رای الیوم» در گزارشی به قلم «محمود البازی» در خصوص روند عرضه سهام آرامکو آورد: این روند با ابهام‌های بسیاری روبرو است. ابهام‌های بسیاری درباره اهداف و میزان کارآمدی آن برای جذب سرمایه‌گذاران خارجی در عربستان وجود دارد. به نظر می‌رسد دلیل واقعی این پذیره‌نویسی، قرض و بدهکاری‌هایی است که عربستان این روزها از آن رنج می‌برد. عربستان در شرایطی که گروه انصارالله یمن این کشور را هدف حمله‌های خود قرار داده و هزینه‌های جنگ یمن بالا برده از کمبود بودجه و افزایش هزینه های بالای جنگ یمن رنج می‌برد. هزینه‌های سنگین و جبران نشدنی جنگ یمن، مقامات عربستان را به فکر عرضه عمومی سهام شرکت آرامکو انداخته است.
به نوشته روزنامه «العربی الجدید» چاپ لندن، عرضه سهام شرکت آرامکو بدون ضمانت است و سرمایه‌گذاران این شرکت با ریسک‌ها و خطراتی روبرو خواهند شد. این طرح انتظار دارد سرمایه‌گذاران میلیاردها دلار در آرامکو سرمایه گذاری کنند در حالی که هیچ تضمینی برای سرمایه‌گذاران ندارد. درباره شفافیت حساب‌های نظام سعودی و مدیریت شرکت و توزیع سود آن هم تردیدهایی وجود دارد. در نتیجه شکننده بودن وضعیت این شرکت در برابر حمله های نظامی و مسائل حقوق بین‌المللی خطر و ریسک سرمایه‌گذاری افزایش یافته است. بیمه این شرکت نمی‌تواند از سرمایه‌گذاران در برابر رویدادهای احتمالی مانند افزایش مصیبت‌های زیستی، اقدامات تروریستی و حمله‌های نظامی حمایت کند. بی‌ثباتی سیاسی و اجتماعی و ناآرامی ها و تنش های کنونی در منطقه خاورمیانه، شمال آفریقا و دیگر مناطق هم بر ریسک سرمایه‌گذاری در آرامکو و مراکز مالی آن افزوده است. تروریسم و درگیری‌های مسلحانه، تاثیر معکوسی بر قیمت سهام این شرکت در بازارها به دنبال خواهد داشت. «عبدالعزیز المرزوق» کارشناس مسائل نفتی در این زمینه به العربی الجدید گفت: صندوق‌های جهانی از طرح آرامکو چشم پوشی می‌کنند. طرح عرصه عمومی سهام آرامکو در شرایطی که بهای نفت ثابت است با خطراتی روبرو است. بازارهای جهانی نفت در شرایط کنونی به دلیل بی ثباتی منطقه با تغییرات بسیاری روبرو است. این موضوع سبب نگرانی درباره شرکت در پذیره‌نویسی آرامکو شده است.
«ناصر العجمی» کارشناس مسائل نفت هم گفت پذیره‌نویسی در شرکت آرامکو در شرایط کنونی به دلیل مسائلی مانند به تعویق انداختن چند باره این طرح و مبهم بودن اطلاعات درباره حمله به تاسیسات نفتی وابسته به شرکت آرامکو و بی ثباتی بازارهای نفتی با خطراتی همراه است. اقتصاد عربستان با تغییرات بسیاری روبرو است و این موضوع سبب افزایش مالیات‌ها و قانونمند سازی تجارت و وضع قوانین سرمایه‌گذاری جدیدی شده است. این موضوع نگرانی فزاینده سرمایه‌گذاران را به دنبال داشته است.
به نوشته تارنمای «الخلیج اونلاین» امارات، «استفان کوک» کارشناس مسائل خاورمیانه و شمال آفریقا در شورای روابط خارجی آمریکا می‌گوید: هدف اصلی ولیعهد عربستان از طرح فروش سهام آرامکو در بازارهای مالی دستیابی به مال و بازیابی اعتبار سیاسی خود است، اما این طرح خطرات بسیاری را به دنبال خواهد داشت. او گفت سه موضوع سبب شده است که خطرات مربوط به این طرح ادامه داشته باشند. نخستین موضوع این است که شاید این طرح از نظر سیاسی برای بن سلمان خوب باشد، اما از نظر اقتصادی خوب نخواهد بود. شرایط سرمایه‌گذاری برای پیش بردن این طرح مناسب نیست. دومین دلیل این است که سرمایه‌گذاران جهانی برپایه محاسبات خود عمل می‌کنند. روند پذیره نویسی که طی دو سال در داخل و خارج صورت خواهد گرفت با وجود اینکه از بازارهای جهانی برای پیش برد این طرح صحبت می‌شود، اما بسیاری از تحلیلگران درباره موفقیت این طرح تردید دارند. سومین دلیل هم مربوط به فضای ژئوپلتیک منطقه و تنش‌های عربستان با ایران است.
در گزارش تارنمای شبکه خبری «الجزیره» قطر هم می خوانیم: سرمایه‌گذاران خارجی نگاه مثبتی به عربستان ندارند. سرمایه‌گذاری در عربستان در مقایسه با سال های گذشته کاهش یافته است و شرکت‌های بزرگ چندملیتی به دلیل بی‌ثباتی عربستان در طرح خود برای سرمایه‌گذاری در عربستان تعلل کرده‌اند. طرح چشم انداز ۲۰۳۰ طرح بلندپروازانه‌ای است که نیاز به اموال بسیاری دارد و میزان موفقیت طرح سهام شرکت آرامکو محکی برای میزان قدرت عربستان برای تحقق اهداف طرح ۲۰۳۰ است.