آنان معتقدند که اطلاع‌رسانی لازم در خصوص مسمومیت با گاز منواکسیدکربن و راه‌های پیشگیری از آن در سطح جامعه به عمل آمده است ولی بنا به دلایلی این آگاهی‌ها کمتر عملی می شود و تعداد مرگ خاموش هر روز رو به افزایش است.
به طور تقریب همه می‌دانند که منواکسیدکربن یک گاز بی‌بو، بی‌رنگ و در عین حال سمی است که انتشار آن از وسایل گازسوز از جمله بخاری، آبگرمکن، پیک نیک و زغال در محیط؛ مرگ خاموش افراد را در منازل و محیط‌های سربسته به همراه دارد، ولی بازهم شاهد بی‌احتیاطی‌ها و حوادث تلخی در این خصوص هستیم.
رئیس مرکز مدیریت حوادث و فوریت‌های پزشکی دانشگاه علوم پزشکی استان مرکزی در این خصوص گفت: با وجود اطلاع رسانی‌ها، پیام‌های بهداشتی و پیشگیرانه تعداد ماموریت‌های مسومیت با گاز منو اکسیدکربن از ابتدای مهر ماه سال‌جاری تا کنون نسبت به مدت مشابه سال گذشته بیش از ۵۰ درصد افزایش یافته که نشانگر بی توجهی شهروندان به این مهم است.
«پریا بهرامی » افزود: از ابتدای مهرماه امسال و آغاز زمان استفاده مردم استان مرکزی از وسایل گرمایشی ۱۳ مورد ماموریت مسمومیت با گاز منو اکسیدکربن توسط مرکز مدیریت حوادث و فوریت‌های پزشکی دانشگاه علوم پزشکی استان انجام شده است.
وی اظهارداشت: ۲۵۶ ماموریت مسمومیت با گاز منواکسیدکربن سال گذشته توسط اورژانس استان مرکزی انجام شد که هفت مورد قبل از رسیدن ماموران جان باخته بودند و بقیه در محل درمان و یا به بیمارستان‌ها و مراکز درمانی استان منتقل شدند.
وی با بیان اینکه مسمومیت با این گاز علایمی نظیر سنگینی سر، حالت تهواع، افت فشار، تنگی نفس و سرگیجه‌های دورانی را برای افراد به همراه دارد، خاطرنشان کرد: برای جلوگیری از مسمومیت با گاز منواکسیدکربن باید از وسیله‌های گرمایشی مطمئن استفاده شده و خروجی هوای این وسیله‌ها به صورت دوره ای چک شده و از استفاده وسایل گرمایشی در حمام و آشپزخانه‌های بسته خودداری به عمل آید.
بهرامی افزود: همچنین افراد در صورت مواجهه با بیمار مشکوک به مسمومیت با گاز منو اکسید کربن، با توجه به اینکه امکان نشت این گاز در محیط وجود دارد، ابتدا در اولین فرصت بیمار را از محیط خارج کرده و در صورتی که امکان خارج کردن فرد از محیط وجود ندارد، درب و پنجره‌ها را باز کنند.
طرح هم‌یار گاز
مدیر عامل شرکت گاز استان مرکزی نیز در این خصوص گفت: در راستای افزایش آموزش‌ها و آگاهی شهروندان و کاهش مسمومیت با گاز منو اکسید کربن تفاهمنامه‌ای سال گذشته بین شرکت گاز و اداره کل آموزش و پرورش استان منعقد و طرح هم‌یار گاز در مدارس ابتدایی آغاز شده است.
«محمدرضا سمیعی» افزود: انعقاد قرارداد با صدا و سیمای استان مرکزی، سخنرانی پیش از خطبه‌های نماز جمعه در شهرستان‌ها و مرکز استان، توزیع دست نوشته‌ها و ارایه توصیه های ایمنی برای ۵۵۰ هزار مشترک شرکت گاز استان مرکزی از دیگر اقدامات این شرکت برای جلوگیری از مسمومیت شهروندان به گاز منواکسیدکربن بوده است.
وی ادامه داد: گاز منو اکسیدکربن (گاز حاصل از سوخت و ساز گاز طبیعی) به طور کامل بی رنگ و بی بو بوده و تنفس این گاز مسمومیت و مرگ افراد را به همراه دارد.
مدیر عامل شرکت گاز استان مرکزی؛ خواب آلودگی، ضعف، گرفتگی بدن، سردرد، تهوع و درد قفسه سینه را از جمله نشانه‌های اولیه گاز گرفتگی عنوان کرد و ادامه داد: برای جلوگیری از گاز گرفتگی باید از قراردادن انتهای دودکش در ظرف آب خودداری شود.
سمیعی افزود: انتهای دودکش پشت بام باید مجهز به کلاهک H شکل باشد تا از ورود گاز منواکسیدکربن به فضایی که وسایل گازسوز در آنها روشن است جلوگیری شود و خروجی دودکش نباید در کنار کولر و یا زیر پنجره باشد زیرا ورود گازهای سمی به فضای بسته را به همراه دارد.
مدیر عامل شرکت گاز استان مرکزی خاطرنشان کرد: سرد بودن لوله بخاری از جمله نشانه‌های عدم خروج محصولات احتراق از دودکش بوده و باید به طور سریع وسایل گاز سوز را خاموش کرده و نسبت به رفع مشکل اقدام شود.
سمیعی افزود: بسیاری از حوادث مربوط به مسمومیت با گاز منو اکسیدکربن بر اثر استفاده از وسایل گرمایشی در مکان نامناسب، نصب ناصحیح دودکش و مسدود بودن مسیر دودکش اتفاق می‌افتد.
وی اشکال در نوع اتصالات لوله‌های دودکش، نصب نشدن اصولی، بکارگیری دودکش نامناسب و رعایت نشدن قطر مناسب لوله‌های دودکش را از جمله مهم‌ترین نقص‌های فنی در نصب دودکش وسایل گازسوز به ویژه بخاری و آبگرمکن دانست.
مدیر عامل شرکت گاز استان مرکزی با بیان اینکه استفاده از دودکش‌های آجری به دلیل داشتن درز و احتمال نشت گاز منو اکسید کربن به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود، اظهار داشت: انتهای دودکش نیز باید حداقل یکصد سانتیمتر از سطح پشت بام بالاتر بوده و از قراردادن خروجی دودکش به صورت افقی با کلاهک و یا بدون کلاهک در زیر سقف و بالکن باید خودداری شود.
وی ادامه داد: استفاده از یک دودکش مجهز به کلاهک برای ۲ وسیله گاز سوز ممنوع است و چون لوله‌های آکاردئونی به دلیل انعطاف زیاد و جدا شدن از دیوار یا بخاری خارج می شوند، استفاده از آنها توصیه نمی‌شود.
سمیعی افزود: مشترکان گاز برای اطمینان از باز بودن لوله دودکش قبل از وصل وسیله گاز سوز، دریچه دودکش را برداشته و شعله‌ای در برابر آن روشن کنند، اگر شعله به سمت دودکش برود، نشانگر مکش مناسب است.
مدیر عامل شرکت گاز استان مرکزی از افزایش ۳۰ درصدی مصرف گاز طبیعی در این استان خبرداد و گفت: میانگین مصرف گاز طبیعی در روزهای عادی امسال در استان ۱۶ میلیون متر مکعب بود که با سرد شدن هوا در چند روز اخیر به ۲۰ میلیون متر مکعب افزایش یافته است.
مرگ و میر ناشی از گازگرفتگی در اراک
رئیس سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری اراک نیز در این خصوص گفت: بر اساس آمارهای این سازمان پنج نفر سال گذشته در این شهر بر اثر مسمومیت با گاز منو اکسید کربن جان خود را از دست دادند.
«مسعود آقازیارتی» افزود: یک مادر و فرزند نیز ابتدای فصل سرما در سال جاری تا کنون در اراک دچار گاز گرفتگی شده و جان خود را از دست داده اند.
وی عدم نصب صحیح دودکش برای وسایل گازسوز از سوی شهروندان را عامل اصلی این حوادث اعلام و بیان کرد: گازگرفتگی از حوادثی است که تنها با کمی دقت می‌توان از بروز آن جلوگیری کرد.
وی گفت: پکیج و رادیاتور وسیله گرمایشی مناسبی برای واحدهای بزرگ است و استفاده از این وسایل در واحدهای کمتر از ۷۰ متر توصیه نمی‌شود، اما در صورت ضرورت ، بهتر است نوع فن‌دار آن در خارج از واحدهای کوچک نصب شود تا خطر تولید گاز در داخل منزل را نداشته باشد.
رئیس سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری اراک خاطرنشان کرد: همشهریان در صورتی که تسلط کامل به نصب وسایل گازسوز و شعله دار ندارند باید از افراد متخصص این کار کمک بگیرند.
وی ادامه داد: برای نصب وسایل گرمایشی باید فقط از دودکش های گالوانیزه ورق سفید که مورد تایید کارشناسان سازمان آتش نشانی است استفاده کرد و به هیچ عنوان از دودکش آکاردئونی، فنری و آلومینیومی استفاده نشود.
رئیس سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری اراک خاطرنشان کرد: به دلیل خاصیت ارتجاعی دودکش‌های آکاردئونی منافذی در آن ایجاد می شود که این مهم خروج گاز منواکسید کربن را به همراه دارد.
۵۵۰هزار مشترک گاز طبیعی در استان مرکزی وجود دارد و ۱۰۰درصد جمعت شهری و ۹۸ درصد جمعیت روستایی استان از نعمت گاز بهره‌مند هستند.
استان مرکزی با مساحتی معادل ۲۹ هزار و ۵۳۰ کیلومتر مربع حدود یک و ۸۲ صدم درصد از مساحت کل کشور را به خود اختصاص داده و بر اساس آخرین تقسیمات کشوری، این استان دارای ۱۲ شهرستان، ۲۳ بخش، ۳۲ شهر، ۶۶ دهستان و یک هزار و ۳۹۴ آبادی دارای سکنه است.