به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش‌های خبری ایرنا، کتاب‌های الکترونیکی که می‌توانند شامل متن، صوت، تصویر و حتی فیلم باشند، امروزه در میان افراد علاقه‌مند به مطالعه، طرفداران خاص خود را پیدا کرده‌اند. این شکل تازه از کتاب، که به آن «ایبوک» نیز گفته می‌شود، نسخه‌های الکترونیکی همان کتاب‌هایی هستند که تا پیش از این، بر روی کاغذ چاپ می‌شدند. حالا اما، کتاب الکترونیک یا همان ایبوک، با قیمت‌های پایین‌تر از نسخه‌های چاپی و با قابلیت دسترسی آسان‌تر، بر روی اینترنت قرار گرفته‌اند و ده‌ها نرم‌افزار و وبگاه به منظور عرضه آن‌ها در سراسر جهان طراحی شده است. هر چند برخی معتقدند مردم هنوز به خرید و مطالعه کتاب‌های الکترونیکی عادت نکرده‌اند و نمی‌توانند کتاب خواندن در تبلت‌ها و تلفن‌های هوشمند را جایگزین لذت در دست گرفتن و ورق زدن کتاب‌های خطی و چاپی کنند، اما با توجه به وضعیت بحرانی صنعت کاغذسازی و ارزان‌تر تمام شدن کتاب الکترونیک به نسبت نسخه‌های چاپی، به نظر می‌رسد در آینده‌ای نه چندان دور، تمایل افراد به این شکل از خرید و مطالعه کتاب، افزایش پیدا کند.
کتاب الکترونیک، ارمغان فناوری
در چند دهه اخیر، رشد چشمگیر فناوری اطلاعات و ارتباطات، تمامی جنبه‌های زندگی انسان را دچار دگرگونی کرده است و امروزه عرضه خدمات و محصولات در بازارهای مجازی شیوه رایجی برای خرید و فروش و رفع نیازهای روزمره، به حساب می‌رود. همچنین واضح است صنعت نشر و عرضه کتاب از این موضوع مستثنی نبوده و گفته می‌شود در دهه ۲۰۰۰ میلادی، خرید و فروش کتاب‌های الکترونیک، از راه اینترنت و تجارت الکترونیک، افزایش چشمگیری داشته است. یکی از نخستین شرکت‌هایی که با طراحی یک وبگاه، به عرضه آنلاین کتاب روی آورد شرکت «آمازون» بود که در سال ۱۹۹۵ با طراحی وبگاه آمازون، کتاب‌فروشی آنلاین خود را راه‌اندازی کرد. آمازون که حالا بزرگترین فروشگاه آنلاین کتاب به حساب می‌آید، در آرشیو کامل و به‌روز خود، ۵ الی ۶ میلیون نسخه الکترونیکی از کتاب‌های خطی را عرضه می‌کند و این می‌تواند سبب آسان‌تر شدن تهیه کتاب برای کاربرانی شود که هم به مطالعه علاقه‌مند هستند و هم نمی‌خواهند زحمت خرید حضوری و یا انتظار برای دریافت نسخه‌های چاپی را به جان بخرند.
ایبوک و رشد روزافزون خرید و فروش کتاب
امروزه با وجود آن که سال‌ها از تولید و عرضه نخستین کتاب‌های الکترونیکی می‌گذرد، گفته می‌شود هنوز هم برخی از علاقه‌مندان به مطالعه، ترجیح می‌دهند به جای خواندن ایبوک‌ها، کتاب چاپی بخوانند این در حالی است که نتایج گزارش‌ها و نظرسنجی‌ها در بعضی کشورها، رشد فوق‌العاده فروش کتاب‌های الکترونیکی را نشان می‌دهند. برای مثال نتایج یک نظرسنجی که توسط «اتحادیه ناشران و کتاب‌فروشان آلمان» منتشر شده گویای آن است که در شش ماه نخست سال ۲۰۱۸، حدود ۱۶ میلیون و هفتصد هزار نسخه از کتاب‌های الکترونیک به فروش رفته که این خود نشان دهنده رشد ۱۶.۷ درصدی آلمان در زمینه فروش ایبوک‌ها است.
همچنین در بخش دیگری از نتایج این نظرسنجی، افزایش ۶.۱ درصدی تعداد خریداران کتاب‌های الکترونیک به نسبت آمار مشابه سال ۲۰۱۷ نیز، به چشم می‌خورد. علاوه بر آن اصلی‌ترین عرضه‌کننده کتاب‌های الکترونیک در روسیه، از رشد ۴۷ درصدی فروش کتاب‌هایش در شش ماهه نخست سال ۲۰۱۸ نسبت به مدت مشابه سال گذشته یعنی سال ۲۰۱۷، خبر داده است. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت اگرچه ممکن است کتاب‌های الکترونیک هرگز نتوانند به طور کامل جایگزین نسخه‌های کلاسیک و سنتی کتاب شوند، اما به نظر می‌رسد تاکنون توانسته‌اند طرفداران خاص خود را در سراسر جهان بیابند و به رشد هر چه بیشتر مطالعه و کاهش هزینه‌های تولید و عرضه کتاب کمک کنند و از همه مهم‌تر، در نجات جان هزاران هزار درختی که سالانه برای تولید کاغذ قطع می‌شوند، سهم بسزایی داشته باشند.
تجربه ایران در استفاده از کتاب الکترونیک
برآوردها نشان می‌دهد، طی سال‌های اخیر، بازار کتاب الکترونیک ناشران داخلی با استقبال گسترده مردم روبه‌رو شده است. حضور ناشران برجسته کشور در این بازار و نیز افزایش چشمگیر تعداد عناوین عرضه شده از این طریق از یک‌سو و اقبال خوانندگان به سمت استفاده از ابزارهای مطالعه کتاب الکترونیک، به‌ویژه تبلت، سبب شده تا این بازار رونق خاصی پیدا کند و کم‌کم تولید کتاب‌های صوتی باکیفیت نیز موردتوجه علاقه‌مندان قرار گیرد. همه این‌ها به فروش آنلاین کتاب‌های چاپی نیز جان تازه‌ای بخشیده، به‌طوری‌که سایت‌های جدید و نامدار وارد بازار کتاب شده‌اند و به‌شیوه‌ای مشابه سایت آمازون، کتاب‌های فارسی خریداری شده از طریق اینترنت را به دست خوانندگان فارسی‌زبان می‌رسانند.