این گنجینه چهار هزار جلدی که مشتمل بر کتابهایی در زمینههای تاریخ، ادبیات فارسی و کُردی، دین، رمان، روانشناسی، جامعهشناسی، آرشیو مجلات و روزنامهها و ... است از کتابخانه مرحوم «محمدخلیل موفقی» صاحب نخستین چاپخانه و کتابفروشی مهاباد به یادگار مانده است.
به گفته «چیا قادری» رییس کتابخانههای عمومی مهاباد برخی از این کتابهای اهدا شده جزو کتابهای مرجع و نفیس هستند که به بخش مرجع کتابخانههای عمومی مهاباد منتقل و بخش دیگری نیز به کتابخانه شهر خلیفان، کتابخانه روستای «داشخانه» و بقیه به کتابخانههای مدارس شهری و روستایی مهاباد اهدا میشود.
خبرگزاری ایرنا دفتر مهاباد به مناسبت اهدای این گنجینه گرانبها گفت و گویی اختصاصی با «نسرین موفقی» بانوی خیر مهابادی انجام داد و این بانوی نیکاندیش گفت: پدرم (مرحوم موفقی) با توجه به اینکه اهل علم و مطالعه بود، در سال ۱۳۲۸ نخستین کتابفروشی را به عنوان «کتابفروشی موفقی» در مهاباد تاسیس کرد و با وجود فشارهای رژیم پهلوی و کارشکنیهای مسئولان به فعالیت خود در این زمینه ادامه داد.
نسرین موفقی افزود: یکی از نگرانیهای وی در آن دوران، چاپ اثر شاعران و نویسندگان کُرد بود به همین خاطر هم با تلاشهای فراوانی توانست مجوز راهاندازی نخستین چاپخانه را در سال ۱۳۳۵ در این شهرستان اخذ کرده و دستگاههای چاپ و تکثیر (روسی) را از تبریز خریداری کند.
وی اضافه کرد: یکی از مشکلات اساسی پدرم علاوه بر فشارها و کارشکنیهای مسئولان (پهلوی) آشنا نبودن کسی با فن حروفچینی در چاپخانه بود که به همین خاطر پدرم یک مربی حروفچینی را از تبریز استخدام کرد تا به کارکنان چاپخانه که بیشتر آنان بیسواد بودند، هم سواد و هم کار با دستگاههای چاپ را یاد بدهد.
بسیاری از شاعران و نویسندگان این منطقه آثار و کتابهای خود را برای انتشار به چاپخانه موفقی میآوردند
وی افزود: با راهاندازی چاپخانه موفقی در مهاباد بسیاری از شاعران و نویسندگان این منطقه آثار و کتابهای خود را برای انتشار به چاپخانه موفقی میآوردند و بسیاری از آنان حق چاپ دوباره اثر را به این چاپخانه میدادند.
وی گفت: در آن دوران پدرم هم کتابفروشی و هم چاپخانه را با هم اداره میکرد و بسیاری از کتابهای تازه انتشار یافته چاپخانه را در کتابفروشی عرضه میکرد و با توجه به عشق و علاقهای که به کتاب داشت همیشه با جدیت اصول و قواعد چاپ را قبل از انتشار مطالب پیگیری میکرد.
وی با اشاره به کتابهای اهدا شده که در چاپخانه موفقی منتشر شده بود، افزود: نماز فرمان خدا (مصطفی خرمدل)، فقه محمدی(مردوخی)، شرعیات (ملاحسین مجدی)، واپسین سخنان بزرگان جهان (طه فیضیزاده) و دیوان وفایی و ... از جمله کتابهای منتشر شده در چاپخانه موفقی بود که به کتابخانههای عمومی مهاباد اهدا شد.
انتشارات موفقی ارتباط تنگاتنگ با مراکز بزرگ کتاب در کشور و مراکز بزرگ خاورمیانه از جمله انتشارات بغداد، قاهره و استانبول داشت
وی اضافه کرد: انتشارات موفقی از ارتباط تنگاتنگ با مراکز بزرگ کتاب در کشور برخوردار بود و در سایه ارتباط برقرار کردن با مراکز بزرگ خاورمیانه از جمله انتشارات بغداد، قاهره و استانبول و تهیه جدیدترین و فاخرترین کتابها و انتقال آن توسط تجار به مهاباد، خدمات غیرقابل وصفی به مردم عرضه کرد.
«موفقی» گفت: پدرم به دلیل هوش و ذکاوتی که در دوران تحصیل داشت، همیشه مورد توجه معلمانش بود و با توجه به نبود دبیرستان در مهاباد پس از پایان دوران ابتدایی (ششم) در سال ۱۳۱۵ برای ادامه تحصیل به شهر ارومیه رفت و آمد میکرد اما پس از اخذ دیپلم به خاطر مشکلاتش نتوانست ادامه تحصیل دهد.
وی افزود: مرحوم «محمدخلیل موفقی» آشنایی خوبی به زبان تُرکی هم داشت همین امر باعث شده بود که تعامل بسیار خوبی با ناشران و نویسندگان ترک هم برقرار کند و علاوه بر آشنایی با زبان فرانسه، چیرهدستی وی در هنر خوشنویسی نیز مشهور بود.
وی اظهار داشت: «محمدخلیل موفقی» در سالهای پایانی عمر خود گنجینه کتابخانه خود را به قسمتی از منزل شخصی خود که فضایی ۳۰۰ مترمربعی داشت، منتقل کرد و در همین فضا با دوستان و نویسندگان خود به گفت و گو میپرداخت.
«موفقی» گفت: این گوهر تابناک دنیای کتاب و نشر سرانجام در تیر سال ۱۳۸۷ در سن ۸۷ سالگی دیده از جهان فرو بست و دوستان و نزدیکان خود را با گنجینهای از یاران مهربانش که سالها برای انتشار و جمعآوری آنها تلاش کرده بود، تنها گذاشت.
وی افزود: یکی از دغدغههای خانواده موفقی پس از فوت پدر، مراقبت و نگهداری از یادگاریهای وی بود، در سالهای قبل برخی از اسباب و اساس قدیمی و قیمتی از جمله صندوقچه قدیمی (هشتهرخان) که جهزیه مادرم بود به همراه برخی وسایل سنتی در زمینه پخت نان به موزه مردمشناسی «حمام میرزا رسول» مهاباد اهدا شد.
با هدف ماندگاری کتابها در مهاباد و استفاده و مطالعه اهل علم و اندیشه این کتابها به کتابخانههای عمومی این شهر اهدا شدوی گفت: گنجینه کتابخانه نیز که چندینبار از دانشگاه کردستان، تبریز، ارومیه و تهران برای خرید آن تماس میگرفتند، سرانجام با تصمیم فرزندان و با هدف ماندگاری آنها در مهاباد و استفاده و مطالعه اهل علم و اندیشه به کتابخانههای عمومی این شهر اهدا شد.
آیین اهدای این گنجینه نفیس و ارزشمند روز گذشته با حضور جمعی از نویسندگان، معتمدان و مسئولان اجرایی مهاباد در کتابخانه فجر این شهر برگزار شد.
مردم مهاباد از گذشتههای دور از جمله شهرهای پیشرو در زمینه کتاب و نویسندگی بود و گواه این امر وجود شاعران و نویسندگان برجستهای چون میرزا عبدالرحیم سابلاغی مشهور به وفایی، عبدالرحمن شرفکندی متخلص به ههژار، محمدامین شیخالاسلامی متخلص به هیمن، محمد قاضی ملقب به پدر ترجمه ایران، احمد قاضی، ناصر آغابرا و ... است.
هماکنون هفت کتابخانه فعال در مهاباد با زیربنای یکهزار و ۹۷۵ مترمربع وجود دارد که از این تعداد سه کتابخانه عمومی و چهار کتابخانه به طور مشارکتی است که بیش از ۵۴ هزار جلد کتاب در قالب ۵۹ هزار نسخه در آنها نگهداری میشود.
بیست و هفتمین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران با شعار «حال خوش خواندن» از تاریخ ۲۳ آبان ماه در سراسر کشور آغاز و تا ۳۰ آبان ماه ادامه داشت.