طبق آخرین رتبه بندی "مرکز بین‌المللی مطالعات گذران وقت" بیشترین سرانه مطالعه ۴۴ دقیقه در روز و مربوط به کشور فنلاند است، طبق اعلام این مرکز سرانه مطالعه در ایران نیز ۱۳ دقیقه در روز است.
به اذعان کارشناسان فرهنگی میزان سرانه مطالعه در ایران زیبنده این کشور با تمدن هفت هزار ساله نیست، عزم همگانی برای ترویج فرهنگ مطالعه و کتابخوانی باید وجود داشته باشد و ترغیب به مطالعه از سنین کودکی آغاز و ترویج شود تا توسعه فرهنگی محقق گردد.
اهمیت افزایش سرانه مطالعه در کشور در حدی است که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز چندی پیش نسبت به پایین بودن این سرانه در کشور هشدار داد.
به گفته سید عباس صالحی هم اکنون میانگین مستمر مطالعه در کشور حدود ۱۳ دقیقه است در حالی که میانگین مصرف اینترنت ۱۶۹ دقیقه و مشاهده تلویزیون ۷۲ دقیقه است.
توسعه فضاهای مطالعاتی و کتابخانه‌ها، تشویق دانش‌آموزان به مطالعه در مدارس، ترغیب کودکان و نوجوانان به کتابخوانی توسط خانواده‌ها و فراهم ساختن زیرساخت‌های لازم و به روز در شهرها و روستاها از جمله اقدامات موثر در افزایش سرانه مطالعه است.
علیرضا رزم حسینی استاندار خراسان رضوی نیز گفت: به رغم مشکلات مالی و اقتصادی، مردم به مطالعه و کتابخوانی علاقه‌مندند لذا باید سرانه مطالعه در حاشیه شهرها افزایش یابد.
ایفای نقش کارگزاران مختلف برای ترویج فرهنگ مطالعه
مدیرکل کتابخانه‌های عمومی خراسان رضوی در باره لزوم ترویج فرهنگ مطالعه و کتابخوانی به خبرنگار ایرنا گفت: کارگزاران مختلف نظیر خانواده، آموزش و پرورش، نهادهای فرهنگی و دستگاه‌های مختلف اجرایی برای توسعه و ترویج مطالعه و فرهنگ کتابخوانی وجود دارند که باید نقش خود را ایفا کنند.
حجت‌الاسلام علی اکبر سبزیان با بیان اینکه سرانه مطالعه در خراسان رضوی ۱۶ دقیقه در روز است افزود: برای افزایش سرانه مطالعه، افزایش کیفیت فعالیت در زمینه توسعه فرهنگ مطالعه در حوزه کتابخانه‌های عمومی، فضاهای غیرکتابخانه‌ای نظیر مساجد، گروه‌های فرهنگی و خانوادگی ضروری است.
وی اظهار داشت: اگر بستر و امکانات مطالعه و کتابخوانی فراهم باشد، با استقبال مردم روبرو می‌شویم و شهروندان از فعالیت‌های فرهنگی استقبال می‌کنند.
وی با اشاره به حضور بیش از ۲۱۶ هزار شرکت کننده در جشنواره ملی کتابخوانی رضوی از خراسان رضوی طی سال جاری گفت: استقبال مردم از این مسابقه حاکی از علاقه آن‌ها به مطالعه و کتابخوانی است.
عدم برخورداری روستاها از کتابخانه
مدیرکل کتابخانه‌های عمومی خراسان رضوی ادامه داد: در حال حاضر ۱۰ شهر در خراسان رضوی و اغلب روستاها فاقد کتابخانه عمومی هستند.
وی افزود: سعی داریم خلاء کتابخانه عمومی را با کتابخانه سیار پر کنیم، منابع مالی محدود است اما اقبال مردم به مطالعه و داشتن کتابخانه زیاد است.
وی با اشاره به وجود ۲۸ کتابخانه و پروژه نیمه تمام تا پایان سال ۹۹ در این استان اظهار داشت: برنامه ریزی شده است که تا پایان دهه فجر سال ۹۹ تمام شهرستان‌های استان دستکم یک کتابخانه سیار داشته باشند.
حجت الاسلام سبزیان گفت: در حال حاضر چهار کتابخانه سیار در شهرهای مشهد، کاشمر و تایباد این استان وجود دارد و تا پایان امسال نیز ۲ کتابخانه سیار در کاشمر و چناران راه‌اندازی می‌شود.
وی افزود: ۲ کتابخانه سیار در مشهد به ۱۰ روستای محروم در حاشیه شهر خدمت‌رسانی می‌کند که مردم استقبال خوبی از این کتابخانه‌ها دارند.
وی اظهار داشت: در مجموع حال کتابخوانی در این استان خوب است، مردم نیز اقبال خوبی به مطالعه و کتابخوانی دارند و این امر می‌طلبد متولیان زمینه حضور بیشتر مردم را فراهم کنند.
مدیر کل کتابخانه‌های عمومی خراسان رضوی گفت: تمام تلاش ما بر این است که از ظرفیت‌های موجود استفاده کنیم، به مجموعه‌های عمومی نظیر مساجد و همچنین مجموعه‌های دولتی نیز اعلام کرده‌ایم اگر فضا با استاندارد ایجاد کتابخانه در اختیار دارند، آمادگی تجهیز و مدیریت آن فضا در قالب کتابخانه عمومی را داریم و از ظرفیت‌های بلااستفاده برای افزایش فضای مطالعاتی استفاده می‌کنیم.
افزایش عضویت در کتابخانه‌های استان
حجت الاسلام سبزیان افزود: ۲۱۴ کتابخانه عمومی و مشارکتی در این استان فعال است و تعداد اعضای کتابخانه‌های عمومی استان نیز از ۱۸۹ هزار و ۵۲۹ نفر در سال ۹۷ به ۲۵۵ هزارو ۲۱۴ نفر در سالجاری رسیده است.
وی اظهار داشت: تعداد نسخ کتاب‌های کتابخانه‌های عمومی استان نیز از سه میلیون و ۲۶۷ هزار و ۹۷۸ نسخه در سال ۹۷ به سه میلیون و ۴۵۲ هزار و ۵۲۰ نسخه در سال جاری افزایش یافته است.
وی ادامه داد: طی این مدت زیربنای کتابخانه‌های عمومی خراسان رضوی نیز از ۶۹ هزار و ۶۸۳ متر مربع به ۸۴ هزار و ۴۱۵ متر مربع رسیده است.
استقبال خراسانی‌ها از طرح‌های فصلی کتاب
معاون فرهنگی و رسانه اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی نیز به خبرنگار ایرنا گفت: برای ارتقای فرهنگ مطالعه در استان اقدامات مختلف انجام شده و اقداماتی نیز در حال انجام است.
افشین تحفه‌گر با اشاره به برگزاری نمایشگاه‌ها وطرح‌های مختلف در راستای ترویج مطالعه و کتابخوانی در استان افزود: در هفته کتاب اقدامات مختلف نظیر زنگ کتاب در مدارس، نمایشگاه کتاب، جشنواره قصه گویی و دوره‌های مادران و مربیان قصه گو برگزار شد و بازدید از کتابخانه‌های مدارس و مهدهای کودک، معرفی کتاب و توزیع بسته های فرهنگی برای مناطق عشایری شهرستان‌ها اجرا شد.
وی اظهار داشت: اجرای طرح‌های فصلی کتاب نیز فرصتی برای خرید با تخفیف محصولات مکتوب است لذا وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی طرح‌های بهاره، تابستانه، پاییزه و عیدانه کتاب را در حوزه عرضه و فروش عمومی کتاب اجرا می‌کند که در طرح تابستانه، کلانشهر مشهد بیشترین آمار خرید کتاب را در مقایسه با دیگر شهرهای کشور داشت.
وی گفت: همچنین آبان ماه امسال در قالب سه رویداد فرهنگی نمایشگاه کتاب مشهد، طرح پاییزه کتاب و هفته کتاب در مجموع ۱۰۱ میلیارد و ۲۰۰ میلیون ریال کتاب در این کلانشهر به فروش رسید.
تحفه‌گر افزود: همچنین در نمایشگاه کتاب مشهد که امسال از هشتم تا ۱۵ آبان ماه در محل دایمی نمایشگاه‌های بین‌المللی برپا شد در مجموع هشت میلیارد و ۱۲۰ میلیون تومان فروش کتاب ثبت شد و در مدت برپایی نمایشگاه به طور متوسط مشهدی‌ها روزانه بیش از ۱۰ میلیارد ریال کتاب خریداری کردند.
وی ادامه داد:کتاب و کتابخوانی یک زنجیره شامل مولف، ناشر، کتابفروش و جامعه هدف است که باید برای هر یک از این حلقه‌ها برنامه‌ریزی کرد و در اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی برنامه‌های متعدد در این راستا در طی سال در دستور کار است تا شاهد رونق در این بخش باشیم.
اهدای بیش از ۱۷ هزار نسخه کتاب به مناطق محروم
رئیس سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی نیز گفت: کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی یکی از بزرگترین کتابخانه‌های جهان است و ۳۰ میلیون منبع مطالعاتی از جمله کتاب، سند و فایل دیجیتالی در این سازمان وجود دارد که می‌تواند زمینه ساز تبدیل آستان قدس رضوی به مرجع علمی شود.
حجت الاسلام سید جلال حسینی با اشاره به فعالیت ۵۴ کتابخانه وابسته به آستان قدس رضوی در کشور افزود: ۱۰۲ هزار نسخه خطی، ۶۰ هزار نسخه چاپ سنگی و ۱۴ میلیون برگ سند در کتابخانه‌های آستان قدس رضوی وجود دارد.
وی اظهار داشت: ایجاد کتابخانه دیجیتال در سازمان کتابخانه های آستان قدس رضوی از سال ۱۳۹۰ آغاز شده و از سال ۱۳۹۵ نیز دسترسی به این کتابخانه برای همگان میسر شده است.
وی گفت: به مناسبت بزرگداشت هفته کتاب و کتابخوانی در هفته اخیر بیش از ۱۷ هزار جلد کتاب در موضوعات مختلف به ۵۰ مرکز محروم و کم‌برخوردار در سراسر کشور که متقاضی کتاب بودند، اهدا و ارسال شد.
حجت الاسلام حسینی افزود: نیمه نخست امسال نیز اقداماتی نظیر ارسال بیش از ۲۵ هزار جلد کتاب به صورت امانی به ۱۵ مرکز در سراسر کشور، اهدای ۳۱ هزار نسخه کتاب به ۶۵ مرکز کم‌برخوردار و اهدای ۶۵۰۰ نشریه هم به ۲۷ مرکز در سراسر کشور انجام شد.
وی اظهار داشت: با گسترش هرچه بیشتر کتابخانه‌ها، مشکلات و آسیب‌های اجتماعی کاهش بیشتری پیدا می‌کند.