پروین افسر کازرونی در سومین همایش ایدز، خانواده، رسانه که به مناسبت روز جهانی ایدز (اول دسامبر مصادف با ۱۰ آذر) توسط انجمن احیای ارزش‌ها و با همکاری اداره کل سلامت شهرداری تهران با رویکرد اطلاع رسانی درست در مورد این بیماری به جامعه در قالب چند پنل در سالن همایش های برج میلاد برگزار شد، افزود: حدود ۴۰ هزار نفر از مبتلایان اطلاعی از بیماری خود ندارند و این نگران کننده است.
رییس اداره کنترل ایدز و بیماری‌های آمیزشی وزارت بهداشت ادامه داد: این درحالی است که تاکنون ۱۸ هزار مورد فوت بر اثر ایدز داشته ایم.
وی تأکید کرد: موج اول این بیماری از طریق خون های آلوده وارد کشور شد، موج دوم از طریق تزریق مشترک موادمخدر بود اما امروز موج سوم از طریق رابطه جنسی رخ می‌دهد و باید نسبت به کاهش ایدز از این طریق، اقدام‌های درستی انجام داد.
فریده خلج آبادی فراهانی دانشیار مؤسسه مطالعات و مدیریت جامع و تخصصی جمعیت کشور و محقق حوزه رفتار پرخطر جوانان نیز با اشاره به موضوع آسیب‌پذیری جوانان در برابر HIV گفت: موضوع سلامت جنسی جوانان بسیار جدی است و سیاست راهبردی و آموزش جنسی در سطح کلان نداریم.
وی ادامه داد: پیام اصلی ما مداخلات مبتنی بر شواهد و متناسب با فرهنگ برای حفظ سلامت جنسی نوجوانان و جوانان قبل از ازدواج است اما این درحالی است که در برنامه‌های کشور، برنامه‌های سلامت جنسی جوانان کنار گذاشته شده است.
این محقق تأکید کرد: آنقدر که سلامت دهان و دندان اهمیت دارد، موضوع سلامت جنسی دیده نمی شود. این درحالی است که ما در کشور ۱۶ میلیون جوان ۱۱ تا ۲۴ ساله با تنوع زیاد قومیتی، فرهنگی و تقابل سنت و مدرنیته داریم.
وی با اشاره به اینکه ایران فقط تهران نیست، تصریح کرد: دسترسی به ارتباطات و اینترنت باعث شده جوانان وقت خود را در این فضاها گذرانده و کنجکاوی و اطلاعات خود را در زمینه روابط جنسی از این راه به دست آورند.
فراهانی خاطرنشان کرد: عدم آموزش جوانان و سیاستگذاری های کلان در این زمینه می تواند وضعیت آسیب‌پذیری جوانان در برابر HIV و دیگر بیماری‌های مقاربتی را افزایش دهد.
این محقق افزود: جوانان مهم‌ترین گروه در معرض بیماری‌های مقاربتی هستند.
فراهانی با بیان اینکه مهم‌ترین چالش در این زمینه بحث آموزش است، خاطرنشان کرد: طبق آمارها ابتلا به ویروس HIV در سه ماه اول سال ۹۶ از طریق رابطه جنسی نسبت به ۳۰ سال پیش دوبرابر شده است و این نشان دهنده تغییر الگوها بوده است. چراکه پیش از این تزریق سرنگ آلوده بیشترین راه ابتلا به این بیماری به حساب می آمد.
دانشیار مؤسسه مطالعات و مدیریت جامع و تخصصی جمعیت کشور همچنین گفت: طبق تحقیقات و مطالعات و آمارهای به دست آمده ۱۹ درصد جوان‌ها در ایران روابط جنسی قبل از ازدواج را تجربه کرده‌اند که در این بین بحث اجبار رابطه برای دخترها و برقراری رابطه جنسی به همراه الکل نیز مطرح بوده که بسیار نگران کننده است.
فراهانی در پایان گفت: ما باید برای جوانان کار کنیم و برنامه‌ای برای سلامت جنسی جوانان در سطح کلان سیاستگذاری و بحث آموزش به جوانان دیده شود.
همه ما در یک کشتی نشسته ایم
علی اکبر حق دوست رئیس مرکز منطقه ای آموزش نظام مراقبت HIV با اشاره به برنامه ۹۰۹۰۹۰ تصریح کرد: ۹۰ اول این است که تا سال بعد ۹۰ درصد افرادی را که مبتلا شده‌اند، شناسایی کنیم. سپس ۹۰ درصد افراد شناسایی شده را تحت درمان قرار دهیم. ۹۰ سوم نیز این است که ۹۰ درصد افرادی را که تحت درمان قرار داده‌ایم با آزمایش های تخصصی از موفقیت درمانشان مطمئن شویم.
رییس مرکز منطقه ای آموزش نظام مراقبت HIV اضافه کرد: در ۹۰ اول و شناسایی افراد مبتلا به ایدز نقش NGOها بسیار مهم است. آن‌ها می‌توانند با آگاهی دادن به افراد مبتلا اطلاع دهند که در صورت اقدام به‌موقع می‌توانند بیماری شان را درمان کرده و با مصرف دارو بار ویروس در بدنشان را به صفر برسانند و این درصورتی است که به فرایند درمان پایبند باشند.
حق دوست ادامه داد: در دنیا ایدز در اکثر کشورها سیر نزولی دارد اما در منطقه ما این روند بسیار کند است.
وی با اشاره به شعار روز جهانی ایدز امسال گفت: همه ما در یک کشتی نشسته‌ایم و باید دست به دست هم دهیم تا روند این بیماری را در جامعه کاهش دهیم.
به فکر باشیم، فردا خیلی دیر است
خسرو منصوریان مدیرعامل انجمن احیای ارزش‌ها با اشاره به اینکه همه ما به ویژه بانوان می‌توانند سفیران سلامت در جامعه باشند، گفت: با اطلاع و آگاهی از این بیماری و راه‌های پیشگیری و همچنین درمان می‌توانیم در آینده جامعه را از این ویروس حفظ کنیم.
وی با بیان اینکه با اجبار نمی‌شود ابتلای افراد به ایدز در جامعه کاهش داد، تأکید کرد: اگر امروز به فکر نباشیم، فردا خیلی دیر است. امروز لردگان و فردا شاهد انتشار این ویروس در مناطق دیگر خواهیم بود. پس با آگاهی و اطلاع رسانی نسبت به کاهش این ویروس در جامعه می‌توانیم اقدام کنیم.
کاهش آسیب وظیفه رسانه است
در ادامه این همایش پدرام الوندی کارشناس رسانه و معاون خبر خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) با تأکید بر نقش رسانه‌ها در اطلاع رسانی این بیماری به آحاد جامعه گفت: ما به عنوان افرادی که در حوزه محتوا کار می‌کنیم، در ابتدا باید بدانیم با چه محتوایی سروکار داریم.
وی افزود: در دوره ای هستیم که محتوا خرد شده است و یک روایت یکپارچه کلان درباره یک موضوع وجود ندارد. اکوسیستم محتوا عوض شده و این کار را برای روزنامه نگاران سخت کرده است.
الوندی با اشاره به فعالیت شبکه‌های اجتماعی و رصد اخبار از این طریق به حادثه لردگان گذری زد و تأکید کرد: در دوره تکثر محتوا با پدیده پساحقیقت مواجه هستیم؛ مانند حادثه لردگان. جامعه به چیزهایی که دیده باور دارد اما برای صحت و سقم ماجرا به سراغ منبع نمی رود.
وی در بخش دیگری از صحبت‌هایش با وام گرفتن از کتاب (ایدز و استعاره هایش) نوشته سوزان سانتاگ گفت: استفاده از واژه‌ها و استعارات درست در رسانه در خصوص این بیماری بسیار اهمیت دارد. برای مثال وقتی می‌گوییم فردی که دارای رفتار جنسی پرخطر است، واژه پرخطر فرد را در لیست سیاه قرار داده و از دیگران جدا می‌کند یا کلمه مبتلا از بلا می‌آید و این واژه نیز نشانگر خطاکار بودن فرد است. پس باید در بیان این بیماری از واژه‌ها و استعارات درست استفاده کنیم.
این کارشناس رسانه تصریح کرد: حتی بر اساس باور بعضی از عموم، بیماری نشانه کیفر است و این باور فقط محدود به ایران نیست. این دیدگاه از دیرباز در میان برخی افراد وجود داشته است و این باور درباره ایدز ملموس‌تر جلوه می کند.
وی بیان کرد: همه این‌ها فرد را با مجموعه‌ای از انگ ها و برچسب‌ها مواجه می کند.
معاون خبر خبرگزاری ایرنا اضافه کرد: باید دنبال راه حل درست باشیم. ما حق نداریم به هیچ آتشی بدمیم و کاهش هر آسیبی وظیفه رسانه است.
الوندی تأکید کرد: رسانه‌ها نباید از انگ استفاده کنند؛ موضوعی که یا به دلیل بخش نظام ممیزی یا ناآگاهی عده‌ای از روزنامه نگاران، رخ می‌دهد. گاهی خود رسانه‌ها نیز خواسته یا ناخواسته نفت روی آتش ریخته و به درستی اطلاع رسانی انجام نمی دهند. در حالی که آن‌ها نیز باید آموزش ببینند تا با اشراف به موضوع به درستی اطلاع رسانی کنند.
نقش پررنگ خانواده در حمایت فرد مبتلا
سعید مدنی پژوهشگر حوزه ایدز با اشاره به نقش پررنگ و مهم خانواده‌ها در حمایت روانی و اجتماعی از مبتلایان به ایدز گفت: مبتلایان به ایدز اغلب از جامعه طرد شده و موقعیت های اجتماعی، اقتصادی و حتی سکونت خود را از دست می دهند.
وی افزود: این افراد از نظر حمایت عمومی و مراقبت های بهداشتی نیز مورد تبعیض قرار می گیرند و برخوردهای تحقیرآمیز و انگ زدن شرایط را برای بیمار بدتر می کند.
این پژوهشگر حوزه ایدز اضافه کرد: مطالعات نشان می‌دهد با ابتلای عضوی از خانواده به ایدز، خانواده با مشکلات زیادی روبرو می شود. خصومت و تعارض افزایش یافته و ممکن است حتی خود را کنار بکشند. درواقع با ورود بحران، واکنش‌های هیجانی باعث کاهش انسجام و انعطاف پذیری خانواده می شود.
مدنی گفت: خانواده اما با حمایت می‌تواند روی سلامت و درمان فرد اثرگذار باشد و وی می‌تواند کنار دیگر اعضای خانواده کیفیت زندگی‌اش را ارتقا دهد. همچنین از انتقال عفونت نیز پیشگیری می شود.
وی ادامه داد: مطالعات نشان داده بخش قابل توجهی از اقدام‌ها در این حوزه روی بحث پیشگیری متمرکز است. در حالی که آموزش اجتماعی و روانی در خانواده کمتر بوده است.
مدنی تصریح کرد: آموزش به افراد خانواده زمانی مؤثر است که انگیزه لازم برای استفاده از این آموزش‌ها و حمایت از فرد مبتلا را داشته باشند.
این پژوهشگر حوزه ایدز افزود: وقتی فرد مبتلا از سوی خانواده حمایت شود، بیشتر مشکل خود را آشکار کرده و درباره آن حرف می زند. اگر فرد مبتلا زن باشد، بیشتر وظایف و مسئولیت های مادرانه اش را انجام خواهد داد و کیفیت زندگی‌اش افزایش پیدا می کند.
وی با اشاره به اینکه امروزه شاهد افزایش طلاق، ازدواج سپید، کاهش ازدواج و افزایش تجرد و دگرگونی ساختار خانواده‌ها و جامعه هستیم، بیان کرد: در وضعیت خوبی به سر نمی‌بریم و نیاز به آموزش و اطلاع رسانی در این حوزه احساس می شود.
تست ایدز؛ رایگان و محرمانه
زهرا بیات مدیر مرکز تحقیقات ایدز کشور و مسئول باشگاه یاران مثبت در ادامه نشست با تأکید بر آموزش و اطلاع رسانی به جامعه گفت: باید از انگ و برچسب زدن به مبتلایان جلوگیری کنیم و این با آموزش امکان‌پذیر است.
مسئول باشگاه یاران ادامه داد: تست ایدز رایگان و محرمانه است و هیچ آدرس و اسمی از فرد گرفته نمی شود. وقتی فرد متوجه ابتلا به ایدز شود، خدمات دیگری از جمله دارو، درمان و مشاوره به وی داده می شود.
بیات تأکید کرد: این بیماری مزمن است اما با استفاده از دارو می‌شود زندگی عادی داشت و کیفیت زندگی فرد مبتلا را ارتقا دهیم. پس مهم است که فرد به استفاده از دارو و درمان پایبند باشد.
مدیر مرکز تحقیقات ایدز کشور خاطرنشان کرد: متاسفانه بسیاری از پرسنل و پزشکان خودشان آگاهی زیادی درباره این بیماری ندارند و در مواجهه با آن به فرد انگ و برچسب می زنند؛ چراکه این مسأله به درس خواندن آن‌ها مربوط نمی‌شود و بیشتر یک مسأله اجتماعی است.
بیات گفت: عده‌ای از پزشکان در مواجهه با فرد مبتلا ممکن است از ادامه درمان سرباز بزنند اما چه تضمینی وجود دارد افراد دیگری که زیر دست یک جراح یا دندانپزشک هستند، مبتلا نباشند. پس بهتر است همه را به چشم مبتلا ببینیم. این بیماران را پذیرش کرده و با بالا بردن سطح آگاهی‌مان با آن‌ها به درستی رفتار کنیم.
گزارش از فاطمه شیری