همایش بررسی راه‌های گسترش مناسبات ایران و ارمنستان با حضور سفیر این کشور در ایران، دبیرکل اتاق تهران و مقاماتی از وزارت امور خارجه ایران و سازمان توسعه تجارت در اتاق بازرگانی تهران برگزار شد. در این گردهمایی که با اقبال چشمگیر فعالان اقتصادی مواجه شده بود، ظرفیت‌های توافقنامه اتحادیه اوراسیا برای توسعه مبادلات تجاری ایران و کشورهای عضو این اتحادیه و نیز فرصت‌های همکاری با کشور ارمنستان مورد بررسی قرار گرفت.
در آغاز این همایش، «حسام‌الدین حلاج»، معاون امور بین‌الملل اتاق تهران توافقنامه اوراسیا را بستری برای ارتقای سطح مناسبات تجاری کشور توصیف و عنوان کرد که این فرصت جدید همکاری باید مغتنم شمرده شود. او در بخش دیگری از سخنانش به وضعیت مبادلات تجاری ایران و ارمنستان و ایران پرداخت و گفت: ارمنستان در سال ۲۰۱۸ حدود ۹۴ میلیون دلار به ایران صادرات داشته که این تنها ۴ درصد کل صادرات این کشور را شامل می‌شود. همچنین واردات ارمنستان از ایران معادل ۲۶۹ میلیون دلار برآورد شده که بدان معناست که این کشور تنها ۶ درصد کالاهای مورد نیاز خود را از ایران وارد می‌کند.»
معاون امور بین‌الملل اتاق بازرگانی تهران با اشاره به حضور چشمگیر فعالان اقتصادی و اعضای اتاق در این همایش، ابراز امیدواری کرد که توافقنامه اوراسیا به افزایش داد وستدها میان دو کشور ایران و ارمنستان کمک کند و در خلال برگزاری این همایش راهکارهایی برای حل برخی مشکلات و بهبود تجارت دوجانبه به دست آید.
بخش خصوصی به مرکز ثقل توافقنامه تجارت ترجیحی اوراسیا تبدیل شود
رییس اتاق بازرگانی مشترک ایران و ارمنستان نیز در این همایش با اشاره به اینکه انعقاد موافقتنامه اوراسیا در فضای تجاری کشور تغییرات قابل توجهی ایجاد می‌کند، افزود: امروزه واژه اوراسیا، بیشترین اهمیت را در مناسبات اقتصاد بین‌الملل ایران پیدا کرده است و با توجه به تجربیات ناموفقی که در ترتیبات تجاری منطقه‌ای در سال‌های گذشته داشته‌ایم، ضرورت دارد با درس گرفتن از تجربیات گذشته و با توجه به ضرورت‌های شرایط ژئوپلتیک و ژئواکونومیک منطقه و جهان و به ویژه با سردمداری بخش خصوصی از این فرصت تاریخی پیش آمده، نهایت بهره‌برداری صورت گرفته و حداکثر تلاش را برای توسعه مناسبات خود با کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا، به عمل بیاوریم.
«هرویک یاریجانیان» افزود: اگرچه اتحادیه اوراسیا یک تشکل جوان تلقی می‌شود و در مقایسه با سایر اتحادیه‌های منطقه‌ای در سایر نقاط جهان، نظیر اتحادیه اروپا، آسه‌آن و غیره، اعضای آن سابقه چندانی در همکاری‌های اقتصادی منطقه‌ای ندارند، اما باید توجه داشت که در حال حاضر تنها تشکل اقتصادی منطقه‌ای که ایران می‌تواند با آن تعامل داشته باشد، اتحادیه اوراسیاست و فعلا گزینه دیگری پیش روی کشورمان قرار ندارد. ضمن این که ظرفیت‌های این اتحادیه بسیار بالاست.
این عضو هیات نمایندگان اتاق تهران با بیان اینکه آنچه میان ایران و اعضای این اتحادیه منعقد شده، یک توافقنامه است و باید نهایت استفاده را در این سه سال از آن داشته باشیم، ادامه داد: توجه داشته باشید که ما به عنوان بخش خصوصی امروز به صادرات نیازمند هستیم و اتحادیه اوراسیا به عنوان یک پل کاملاً قابل اطمینان می‌تواند بسیاری از مشکلات فعلی بخش خصوصی را در حوزه صادرات و تعاملات مالی برطرف کند. بنابراین باید بتوانیم در دست در دست هم از این پیچ تاریخی هم عبور کنیم و بخش خصوصی به عنوان مرکز ثقل این گزینه کار خود را شروع کند.
هرویک یاریجانیان ادامه داد: ما اعتقاد داریم دولت‌ها و سیستم‌های دولتی تاکنون آنچنان که شایسته است، نتواسته‌اند بخش خصوصی را در رسیدن به اهدافش کمک کنند و اکنون تسهیلگری دولت در توسعه صادرات به اتحادیه اوراسیا می‌تواند بهترین تمرین برای این امر باشد.
ساخت بزرگراه برای دستیابی به شمال قفقاز
رییس اداره امور قفقاز وزارت امور خارجه نیز در این نشست، از مذاکرات میان دولت‌های دو کشور ایران و ارمنستان برای ساخت بزرگراه شمال به جنوب ارمنستان خبر داد که به گفته وی، احداث این بزرگراه در پیوند ارتباطی ایران با روسیه و شمال قفقاز تاثیرگذار است.
«محسن فغانی» یکی از زمینه‌های همکاری اقتصادی میان دو کشور را بخش خدمات فنی و مهندسی عنوان کرد و افزود: صادرات گاز از ایران به ارمنستان و دریافت برق بیشتر از این کشور، یکی از محورهای اصلی همکاری‌ها میان دو کشور است.
وی همچنین ایجاد کریدور سبز گمرکی میان دو کشور را اقدامی در راستای توسعه همکاری‌های اقتصادی دو طرف دانست و افزود: برقراری تبادل مالی با ارز محلی و تهاتر کالا از دیگر فرصت‌هایی است که دو کشور می‌توانند برای گسترش مناسبات اقتصادی در پیش گیرند.
تعامل اقتصادی، رفع‌کننده تقابل و جنگ است
در ادامه این جلسه، «میرهادی سیدی» مشاور امور بین‌الملل و توافقنامه‌های تجاری سازمان توسعه تجارت، طی سخنانی با اشاره به انعقاد تواقفنامه اوراسیا عنوان کرد که انتظار این است که امضای این موافقتنامه، آثار مثبتی بر توسعه مناسبات اقتصادی داشته باشد. او در ادامه با بیان اینکه تعامل اقتصادی رفع‌کننده تقابل، جنگ و تعارض است، ادامه داد: صرف تشکیل اتحادیه اوراسیا، در منطقه می‌تواند ضامن صلح، امنیت و تعامل فایده‌مند برای اعضای این اتحادیه و از جمله ایران باشد.
او در ادامه با اشاره به اینکه توافقنامه اوراسیا، جامع‌ترین توافق از حیث تجاری است که ایران تاکنون به امضا رسانده است، گفت: این نشان می‌دهد که ما وارد فاز هماهنگی‌های عمیق‌تر با این اتحادیه شده‌ایم. در واقع این راهی است که باید پیموده شود.
سیدی در ادامه به جزییاتی از مذاکرات منتهی به توافقنامه اوراسیا اشاره کرد و گفت: این توافقنامه مبتنی بر تجارت ترجیحی است و باید به تجارت آزاد تبدیل شود. به دلیل آنکه، روسیه در عضویت سازمان جهانی تجارت است و این کشور اجازه برقراری تجارت ترجیحی با کشورها را داشته باشد. از این رو، توافقنامه اوراسیا برای مدت سه سال تنظیم شده است و تجارت ترجیحی قید شده در آن باید به تجارت آزاد تبدیل شود.
سیدی با بیان اینکه تواقفنامه اوراسیا از پنجم آبان ماه سال جاری با اندکی اغماض از سوی گمرک ایران اجرایی شده است، توضیح داد: چنانچه گزارش‌هایی مبنی بر عدم اعمال تخفیفات و تعرفه ترجیحی در کشورهای عضو تواقفنامه بر کالاهای ایرانی وجود دارد، به دلیل آن است که فعالان اقتصادی برای بهره‌گیری از ظرفیت این توافق باید گواهی مبدا ویژه ارائه کنند. فرم این گواهی مبدا ویژه، پیش از پنجم آبان ماه روی سایت اتاق بازرگانی ایران قرار گرفته است و زمانی که نسخ گواهی مبداها میان کشورهای عضو، مبادله شود، اجرای این توافقنامه سرعت خواهد گرفت. ضمن آنکه در صورت بروز مشکلی در تطبیق اسناد، نظیر گواهی مبدا، فعالان اقتصادی ۱۲ ماه فرصت دارند که با گواهی مبدا صحیح به مراجع مربوطه در کشورهای مقصد مراجعه کنند و از مزایای این توافقنامه بهره‌مند شوند.
او افزود: بررسی‌ها نشان می‌دهد که بیش از نیمی از صادرات جهان به مقاصدی روانه می‌شود که پیش از آن، توافق‌هایی تجاری روی آن صورت گرفته و در امر تجارت تسهیلگری انجام شده است.
در همین حال، معاون بین‌الملل اتاق تهران گفت: تا هفته گذشته طرف‌های خارجی که کالا به ایران صادر کرده‌اند، از ۱۶ میلیون دلار تخفیفات تعرفه بهره‌مند شده اند و اتاق تهران به همراه اتاق های گیلان و مازندران ۹۰ درصد گواهی مبداهای صادره به کشورهای اتحادیه اوراسیا را صادر کرده‌اند. ضمن آنکه، تا تاریخ ۲۹ آبان ماه، حدود ۷۱۸ گواهی مبدا توسط اتاق تهران صادر شده است که ۱۸۰ گواهی مربوط به فهرست اقلام توافقنامه اوراسیاست. با این همه صادرکنندگان ایرانی نتوانسته اند از امتیازات اعطایی کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا استفاده کنند.
تولید مشترک برای ورود به بازارهای سوم
سفیر جمهوری ارمنستان در تهران نیز به همکاری هدفمند این سفارتخانه با اتاق تهران طی پنج سال گذشته با هدف گسترش مناسبات اقتصادی دو کشور اشاره کرد و گفت: ایران کشوری بزرگ با منابع طبیعی فراوان و برخوردار از نیروی انسانی متخصص و جوان است و ارمنستان در تلاش است تا روابط خود در همه زمینه‌ها را با ایران توسعه دهد.
«آرتاشس تومانیان» سپس با اشاره به تغییر و تحولات صورت گرفته در بعد سیاسی این کشور به دنبال اصلاحاتی که طی سال گذشته و با روی کار آمدن دولت جدید در این کشور رخ داده است، افزود: به دنبال اصلاح قوانین مالیاتی در ارمنستان ۱۵۰ میلیون دلار درآمد مالیاتی برای این کشور فراهم شده است.
وی با بیان اینکه با اصلاحات جدید در این کشور، دیگر نهادهای مالیاتی و انتظامی در فرآیندهای اقتصادی و تجاری این کشور دخل و تصرفی ندارند، افزود: نرخ تورم در ارمنستان طی سال جاری در حدود ۱.۸ درصد ثابت مانده و این در حالی است که نرخ برابری درام (واحد پول ارمنستان) در برابر دلار نیز طی سال‌های اخیر ثابت و بدون نوسان بوده است.
وی با اشاره به الحاق ایران به اتحادیه منطقه‌ای اوراسیا و عضویت ارمنستان در این اتحادیه، گفت: تجار و دستگاه‌های مرتبط دولتی در ایران باید به اقدامات خود برای استفاده از این فرصت، سرعت بخشند و ضمن آنکه تجار در این پیمان تجاری نباید نگاه یک‌سویه داشته باشند
سفیر ارمنستان در تهران سپس از اتاق بازرگانی تهران خواست تا فهرستی از موانع و مقررات دست و پا گیر در مواجهه با اوراسیا را تهیه و در اختیار این سفارتخانه قرار دهد تا نسبت به رفع آن اقدام مشترک صورت گیرد. تومانیان سپس به پیشنهاد دبیرکل اتاق تهران مبنی بر ایجاد ساز و کار مالی مشابه اینستکس میان دو کشور اشاره کرد و افزود: این ساز و کار را می‌توان در مقیاس کوچک‌تر برقرار کرد.
وی همچنین از تولیدات مشترک برای دستیابی به بازارهای سوم به عنوان یکی از فرصت‌های همکاری میان دو کشور یاد کرد و افزود: تولیدات ایرانی می‌تواند از طریق ارمنستان به بازار اروپا راه یابد.
پس از این سخنان، فعالان اقتصادی حاضر در این نشست به ارائه سوالات و چالش‌های خود در تجارت با ارمنستان و اتحادیه اروسیا پرداختند و سخنرانان این همایش، بنا به حوزه فعالیت و مسوولیت خود به این پرسش‌ها پاسخ دادند.