فارغ از هرگونه عدد و رقمی که در حوزه کتاب و کتابخوانی ارائه می شود و البته نمیتواند در برگیرنده واقعیت ماجرای خواندن و مطاله باشد، دقیقا از دو سر طیف ۲ دقیقه تا بیش از ۷۰ دقیقه را در برمی گیرند آنچه واقعی به نظر می رسد، حال ناخوش کتابخوانی است.
در شرایطی که پاتوق های فرهنگی، هنری و مطالعه در بیشتر شهرها وجود ندارد برخی کارشناسان و فعالان در حوزه فرهنگ و کتابخوانی؛ اجتماعی شدن کتابخانه ها را بعنوان راهکاری اثرگذار می دانند به اینصورت که اجرای با جدیت این طرح می تواند در بهتر شدن وضعیت مطالعه کشور کمک کننده باشد، اجتماعی شدن کتابخانه ها یعنی کتابخانه از محیطی صرفا برای امانت دادن و گرفتن کتاب فراتر می رود و مکانی برای مباحث مرتبط با حوزه کتاب و کتابخوانی، مشارکت کودکان در نشست های کتابخوانی و پاتوقی برای دورهمی های فرهنگی تبدیل می شود.
کارشناسان براین نکته تایید می‌کنند، که تفاوت در ارائه میزان سرانه مطالعه علاوه بر اینکه نشان دهنده تنوع نهادهای مرتبط با موضوع کتاب و کتابخوانی است نشان دهنده عدم تفاهم قابل مشاهده دیدگاه‌های دستگاه‌ها و نهادهای مختلف مرتبط با موضوع کتاب و کتابخوانی و مطالعه در کشور است.
پناه بر جذابیتهایی کتابخوانی!
فرماندار بروجرد که این روزها بعنوان فرماندار برگزیده لرستان در حوزه کتاب و کتابخوانی انتخاب شده است در این خصوص می گوید: در شرایطی که اینترنت و فضای مجازی باعث کاهش میزان مطالعه مفید شده و حتی مطالعه درسی و دانشگاهی دربین دانشجویان را کاهش داده است لاجرم باید بدنبال راهکارهایی بود تا بتوان شیب مطالعه به سمت کتاب که ماندگاری بیشتری دارد سوق داده شود.
عبدالرحیم رحیمی با تاکید بر جذابیت های کتابخوانی گفت: باور بر اینکه ترویج فرهنگ مطالعه یک ضرورت است به این نتیجه مهم منتهی می شود که هر گونه هزینه در این بخش نوعی سرمایه گذاری به شمار می رود.
وی اجتماعی شدن کتابخانه ها را راهکاری موثر در ترویج فرهنگ کتابخوانی دانست و بیان کرد: با این روش می توان برنامه های فرهنگی و آموزشی متعددی اعم از نشست های کتابخوانی برای گروه های سنی و قشرهای مختلف طراحی کرد تا بتوان فضای کتابخانه ها را به عنوان پاتوق های فرهنگی به مردم معرفی کرد.
۱۳ طرح کتابخانه ای در لرستان
بنا بر گفته فرشته طهماسبی مدیرکل کتابخانه های عمومی لرستان هم اکنون ۱۳ طرح کتابخانه‌ای با میانگین پیشرفت فیزیکی ۴۰ تا ۵۰ درصدی در لرستان در حال احداث است.
در بروجرد نیز بنا برگفته داوود پهلوان رئیس اداره کتابخانه های عمومی شهرستان بروجرد در این شهرستان ۲ کتابخانه در دست افتتاح وجود دارد که این ۲ کتابخانه شامل کتابخانه شهید باهنر و کتابخانه استاد آیتی هستند؛ پیشرفت فیزیکی بالای ۹۰ درصد دارند.
بنا بر آمارهای به روز شده هم اکنون کتابخانه های بروجرد دارای بیش از ۱۰ هزار عضو فعال دارند که در زمان هایی ممکن این تعداد افزایش یابد و حدود ۶۰ درصد این افراد را دانش آموزان و دانشجویان تشکیل می دهند.
به گفته رئیس اداره کتابخانه های عمومی بروجرد در حال حاضر در مجموع تعداد ۱۴ کتابخانه شامل؛ پنج کتابخانه نهادی، هشت کتابخانه مشارکتی و یک کتابخانه آستان قدس رضوی در بروجرد فعالیت دارند.
بروجرد ۹ کتابخانه کم دارد
پهلوان گفت: استاندارد فضای مطالعه در کشور به ازای هر صد نفر هشت متر مربع است که این میزان در لرستان یک متر به ازای هر صد نفر و در بروجرد حدود ۲ متر به ازای هر صد نفر است.
وی افزود: بنا بر استانداردهای موجود به ازای هر ۲۵ هزار نفر باید یک کتابخانه وجود داشته باشد که بنا بر این معیار اگر پنج کتابخانه نهادی بروجرد را فقط در نظر بگیریم تعداد ۹ کتابخانه در بروجرد کم داریم و اگر کتابخانه های مشارکتی و یک کتابخانه آستان قدس رضوی را در نظر بگیریم ۱۴ کتابخانه فعال داریم و با توجه به جمعیت کمبودی هم وجود ندارد.
پهلوان یادآور شد: اجرای برنامه های مختلفی اعم از بخش های کتابخوانی کودکان و نوجوانان و نشست های کتابخوانی، نمایشنامه خوانی، برگزاری مسابقات مختلف، نقاشی، شعر خوانی، کلاس های داستان نویسی، رو خوانی و روان خوانی قرآن در فضای کتابخانه ها از جمله مواردی است که در راستای برنامه اجتماعی شدن کتابخانه ها در کتابخانه های بروجرد برگزار می شود.
نشست های کتابخوانی و حال خوش خواندن
نشست های کتابخوانی اقدامی در راستای ترویج فرهنگ مطالعه است که طی سال های اخیر مورد توجه قرار گرفته است نشست هایی که برای سنین و گروه های مختلف برگزار می شود نسرین عزیزی ۴۱ ساله یکی از افراد شرکت کننده در این نشست ها است که به تعبیر خودش حال خوب خواندن را در این نشست ها تجربه کرده است.
وی می گوید: در این نشست ها انتخاب کتاب بسیار مهم است و بیشتر کتاب هایی که فرد را به تلاش ، پیش رفتن و نهراسیدن از تغییر است را بر حسب علاقه مندی های گروهی برای خواندن و مطالعه بر می گزینند.
اجتماعی شدن کتابخانه ها میانبری برای رسیدن به پاتوق های فرهنگی
برنامه اجتماعی شدن کتابخانه ها عنوانی است که نهاد رسمی کتابخانه های عمومی کشور به عنوان یک راهکار افزایش سرانه مطالعه و جذب مخاطبان در دستور کار دارد؛
این طرح شامل هفت استاندارد خدمات اطلاعاتی، خدمات مشتریان، روابط عمومی و بازاریابی، کارکنان کتابخانه عمومی، مجموعه کتابخانه عمومی و ساعت کاری است.
در این طرح، حداقل‌ها و انتظارات برای اداره کتابخانه های عمومی بیان شده است، که طبیعتاً برای اجتماعی کردن کتابخانه ها باید ابزار مناسب را نیز در اختیار داشت و به عبارتی اجتماعی کردن کتابخانه ها در تقابل با برداشت عام از کتابخانه های عمومی است.
وقتی از کتابخانه عمومی صحبت می شود تصویری که عموماً به ذهن می رسد مکانی مملو از کتاب است که در آن می‌توان کتاب امانت گرفت و از سالن مطالعه استفاده کرد در حالیکه رویکرد اجتماعی شدن کتابخانه ها بر این رویکرد استوار است که همین برداشت عام از کتابخانه های عمومی باید تغییر کند در غیر این صورت کتابخانه ها از بین خواهند رفت.
ارسال اسباب بازی به کتابخانه های عمومی، اجرای قصه گویی، نمایشنامه خوانی، پخش فیلم و انیمیشن در کتابخانه ها، برگزاری کلاس های مشاوره فردی و گروهی در کتابخانه ها و نیزتصمیم گیری در خصوص ورود بازی‌های رایانه‌ای و اجرای تئاتر و نمایش در کتابخانه های عمومی از جمله فعالیت‌هایی است که در راستای اجتماعی کردن کتابخانه ها انجام می شود.
در هیاهوی دنیای واقعی و مجازی این روزها، حال خواندن و کتاب هم خوش به نظر نمی رسد ؛ ولی همین راهکارهایی همچون نشست های کتابخوانی و جذابیت در فضاهای کتابخوانی می تواند جایگزین خوبی برای نداشته هایی اعم از نبود پایگاه های فرهنگی و آموزشی در سطح شهرها باشد جایی که افراد در کنار گذران زندگی روزمره خود چشم شان به پاتوق هایی برای درنگ ، ماندن و لذت بردن از مطالعه شود.