علی یوسفی روز پنجشنبه در نشست دوم دهمین همایش نکوداشت اصفهان با موضوع بهبود حکمرانی آب در حوزه زاینده‌رود در سالن اجتماعات کتابخانه مرکزی افزود: منطقه تحت تاثیر فرونشست زمین شامل محدوده مشترک شهرستان‌های خمینی‌شهر، شاهین‌شهر، برخوار،فلاورجان، اصفهان، لنجان و نجف آباد با وسعت تقریبی هزار و 800 کیلومتر مربع است و دارای بیشترین نرخ فرونشست تا ۱۲.۵ سانتی متر در سال می باشد که شامل ۲۰۳روستا و مراکز جمعیتی مهم می‌شود.
وی اضافه کرد: خطوط انتقال نیرو به طول حدود ۵۰۰ کیلوتر وخط راه آهن اصفهان- یزد به طول ۷۰ کیلومتر در این محدوده قرار دارد همچنین فرودگاه شهیدبهشتی اصفهان در محدوده فرونشست قرار دارد.
میزان آب های تجدید پذیر کشور به 104 میلیارد مترمکعب رسیده است
استاد دانشگاه صنعتی اصفهان با اشاره به تغییرات وضعیت آب‌های تجدید پذیر در کشور ادامه داد: در بلند مدت منتهی به سال آبی ۷۷- ۷۸ حدود ۱۳۰ میلیارد مترمکعب، بلند مدت منتهی به سال آبی ۸۵- ۸۶، ۱۲۵.۹ میلیارد مترمکعب، بلندمدت منتهی به سال آبی ۹۲- ۹۳ حدود ۱۲۰ میلیارد مترمکعب، طی ۱۵ سال اخیر ۱۱۵ میلیارد مترمکعب و طی پنج سال اخیر به ۱۰۴ میلیارد مترمکعب رسیده است.
به گفته یوسفی سرانه آب تجدیدپذیر حوضه زاینده رود در سال ۱۳۱۰ حدود پنج هزار و 145 مترمکعب برای هر نفر بوده که در سال 1390 به ۶۲۰ مترمکعب برای هر نفر کاهش یافته است.
عضو هیات علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان ادامه داد: ایران در زمره 17 کشوری است که بیش از 80 درصد منابع آب تجدید پذیرشان را مصرف می‌کنند که با بیشترین تنش آبی در دنیا مواجه هستند.
وی با اشاره به وضعیت بارندگی در سال‌های اخیر در مقایسه با متوسط بلند مدت گفت: طی سال‌های اخیر ۱۱ درصد از بارندگی‌ها و ۴۴ درصد از میزان روان آب‌های سطحی کم شده که نشان می‌دهد میزان کاهش روان آب‌ها بسیار بیش از کاهش میزان بارندگی در کشور بوده است.
عضو هیات علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان اظهارداشت: میانگین تجمعی تغییر حجم آبخوان اصفهان- برخوار از سال 1362 منفی ۲۸۹۰ میلیون مترمکعب، دشت مهیار جنوبی از سال 1365 منفی ۱۶۱۱ میلیون مترمکعب بوده و همچنین میانگین تجمعی تغییر سطح ایستایی در اصفهان منفی ۳۵ متر و دشت مهیار جنوبی منفی ۲۲ متر می با شد.
تالاب گاوخونی پتانسیل بالایی جهت تولید چشمه‌های ریزگرد سمی آغشته به فلزات سنگین دارد.
عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی اصفهان در بخشی دیگر از سخنان خود با اشاره به وضعیت تالاب گاوخونی گفت: نتایج مطالعات انجام شده بیانگر این است که تالاب تاکنون چندان فعال نشده ولی اگر حق آبه زیست محیطی تالاب تامین نشود در آینده نه چندان دور چشمه‌های ریزگردهای سمی آغشته به فلزات سنگین خطرناک نظیر کادمیوم، روی و سرب با الگوی جریان بادهای شرقی- غربی می تواند اصفهان و استان های همجوار حتی استان تهران را تحت تاثیر قرار دهد.
یوسفی اظهارداشت: وجود رس‌های با سطح ویژه بالا و تبادل کاتیونی بالا و بافت سنگین وجود یون سدیم و بادهای قوی شرقی- غربی بیانگر این است که تالاب پتانسیل بالایی جهت تولید چشمه‌های ریزگرد دارد.
وی اضافه کرد: از طرفی سونامی نمک از نوع کلرید سدیم خود باعث مشکلات حاد زیست محیطی و از بین بردن بیش از ۱۰۰ هزار هکتار از اراضی درجه یک کشاورزی خواهد شد.
عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی اصفهان بیان کرد: بر اساس گزارش‌های شورای هماهنگی حوضه، برداشت مصارف کشاورزی از آب‌های سطحی در محدوده سد چم آسمان تا سرشاخه‌های رودخانه زاینده رود در استان‌های چهار محال و بختیاری و اصفهان به ترتیب حدود 208 و 195 میلیون مترمکعب در سال می‌باشد که با اضافه شدن مصارف سایر بخش‌ها اعم از شرب، صنعت و آبزی پروری، کل حجم آب مصرفی در بالادست سد چم آسمان در استان‌های چهار محال و بختیاری و اصفهان به ترتیب 260 و 222 میلیون متر مکعب در سال می‌شود.
وی ادامه داد: مجموع کل برداشت‌ها از آب‌های سطحی به رقم حدود 482 میلیون مترمکعب در بالادست حوضه زاینده رود می‌رسد که با توجه به اضافه شدن برداشت‌ها از طریق چاه‌ها و نقش آب‌های بازگشتی در این حوضه و همچنین اینکه بارش‌های این حوضه در مناطق بالادست حوضه صورت می‌گیرد، اثر این برداشت‌ها در کاهش آورد رودخانه فراتر از این ارقام است.
به گفته یوسفی، کتیبه داریوش، طومار شیخ بهایی و وجود انواع یاریگیری در سیستم مدیریت بنه‌ها مصادیقی از کمبود آب از ابتدا در سرزمین ایران بوده است.
وی، مشکلات موجود حوضه آبریز زاینده رود را ناشی از کمبود هماهنگی افقی و عمودی، برنامه ریزی بخشی بالا به پایین و عدم انسجام در سیاستگذاری های برنامه های توسعه کشور دانست. وی همچنین طرح های انتقال آب بین حوضه ای در دست ساخت و توسعه صنایع بزرگ متکی بر یارانه انرژی را مهمترین نیروهای محرکه تشدید سهم خواهی و رقابت در برداشت آب دانست و افزود برای مثال تخصیص طرح کوهرنگ سوم 120 میلیون مترمکعب است که با در نظر گرفتن تخصیص یزد، کاشان و بن بروجن عملا این طرح اثری در جاری بودن دایمی آب در شهر اصفهان نخواهد داشت.
در سیاست‌های خودکفایی کشور تجدید نظر صورت بگیرد
یوسفی با بیان اینکه باید در سیاست‌های خودکفایی کشور در تولید محصولات کشاورزی تجدید نظر صورت پذیرد، گفت: باید راهبردها و سیاست‌هایی سازگار، هماهنگ و پایداری در راستای تضمین امنیت غذایی کشور در دستور کار قرار گیرد. تغییر در فرآیند تدوین برنامه هفتم توسعه در زمینه آب، کشاورزی، صنعت و محیط زیست از جمله تدوین پیش نویس برنامه یکسال زودتر از برنامه زمانبندی، انتشار عمومی آن و دریافت بازخورد از جمله راهکارهای کاهش عدم انسجام سیاست گذاری در کشور می باشد.
وی ادامه داد: شکاف بین شفافیت و مسئولیت پذیری و پاسخگویی منجر به عدم حاکمیت قانون در این حوضه شده است. در این راستا جهت ایجاد شفافیت و ارتقا مسئولیت پذیری اجتماعی ساکنان شهر اصفهان، نمایش حجم آب ورودی، خروجی و مخزن سد زاینده رود، مصرف روزانه آب شرب و بهداشتی شهر و انواع مصارف دیگر در یکی از تابلوهای شهرداری در دستور کار قرار گیرد.