نجفی: با هدف شلیک نکردم

دومین جلسه دادگاه رسیدگی مجدد به پرونده قتل میترا استاد، همسر دوم محمدعلی نجفی شهردار پیشین تهران امروز شنبه به صورت علنی در شعبه ۹ دادگاه کیفری یک استان تهران به ریاست قاضی محمدی کشکولی و با حضور متهم، وکلای مدافع، عوامل بررسی صحنه جرم، کارشناسان دادگستری، مطلعان، نماینده دادستان و رسانه ها برگزار شد.
در ابتدای جلسه قاضی کشکولی از محمدعلی نجفی خواست تا برای ارائه دفاعیات خود درباره ماهیت جرم در جایگاه قرار گیرد.
نجفی در جایگاه قرار گرفت و ضمن قدردانی از شکیبایی دادگاه، گفت: ابهامات و پیچیدگی‌های حادثه ایجاب می کند به نحو مبسوط به زوایای مختلف آن پرداخته شود و اصرار من و وکلای مدافع برای روشن شدن تمام ابعاد است تا به مدلی برسیم که بر اساس آن بتوانیم شواهد و قرائن را بیان کرده و پاسخگوی همه آنها باشیم.
وی ادامه داد: این پرونده غیر از مباحث حقوقی و قانونی، باید از منظر علمی و کارشناسی هم مطرح شود و اصرار دارم که شواهد و دلایلم مورد توجه قرار گیرد.
نجفی با بیان اینکه پنج نکته در مورد ابهام ها وجود دارد، اضافه کرد: در مورد بخشی از اتفاق افتاده مطمئن هستم و می خواهم در مواردی که روشن نیست اگر ابهامی وجود دارد، مشخص شود.
وی اظهار داشت: تمام کارشناسان تایید کردند که با توجه به محل پراکندگی اصابت گلوله ها درگیری در حالت غیرعادی و کشمکش رخ داده است و حتی یک نفر از آنها گفت که گلوله ها قطعاً به دلیل کشمکش شلیک شده و در مورد برخورد گلوله به دست مرحومه نیز یکی از کارشناسان گفته است که گلوله از فاصله بسیار نزدیک و در حدود پنج سانتی متری به مقتول برخورد کرده و سپس او عقب عقب رفته و به داخل وان افتاده است که اگر به این صورت بود، پس من هم باید همراه مقتول به داخل وان می‌افتادم در حالی که ما با یکدیگر فاصله داشته ایم اگر فاصله ما اینقدر نزدیک بود چرا به سینه او شلیک نکردم؟ 
نجفی افزود: اینکه او به داخل وان افتاده صحت ندارد. پس از شلیک، مرحومه دست مرا رها کرد و به داخل وان افتاده و اگر به این صورت باشد که من به او در وان شلیک کرده باشم پس باید خون داخل وان ریخته شده باشد اما چرا قطره خونی داخل وان نیست و البته کارشناسان گفتند به دلیل آن که گلوله از بدن مقتول خارج نشده به همین دلیل خونی در وان نریخته اما چرا در کف حمام فقط به اندازه دو کاشی خون ریخته شده است؟
نجفی با اشاره به خون کف حمام گفت: کارشناسان می گویند چون گلوله از بدن خارج نشده است در وان خون کمتری است اما سوال من این است که اگر ایشان در وان تیر خورده باشد چرا در وان خون نیست و بیرون از وان خون قابل توجهی ریخته است.
وی درباره زاویه حرکت گلوله گفت: نقطه ورودی و خروجی گلوله دست زاویه دارد بنابراین با زاویه کمی گلوله وارد دست شده همچنین گلوله ای که وارد بالای ترقوه سمت چپ شده و از پایین پهلوی سمت راست خارج شده است فرق دارد در نتیجه اگر یک گلوله بوده است تغییر مسیر داده و کمانه کرده و به سینه خورده است در حالی که من فکر می کنم دو گلوله متفاوت بوده است.
نجفی به تغییر شکل گلوله اشاره کرد و افزود: کارشناسان گفتند که تغییر شکل گلوله و افت سرعت آن سبب شده تا گلوله از بدن خارج نشود اما اگر این موضوع صحت داشته باشد یعنی گلوله با یک جسم سخت برخورد کرده باشد که از نظر ما این جسم سخت دیوار بوده  است. اما کارشناسان گفتند که به دلیل برخورد گلوله با استخوان دست و استخوان بالای سینه، تغییر شکل داده اما در هیچ یک از گزارش های پزشکی قانونی آسیب به استخوان بالای سینه ذکر نشده و تنها آسیب روی استخوان پهلو راست گفته شده است که آن هم با سینه فاصله زیادی دارد.

تعداد گلوله ها همخوانی ندارد
نجفی درباره تعداد محل اصابت گلوله ها گفت: تعداد گلوله ها همخوانی ندارد.
وی درباره سوختگی محل اصابت گلوله روی سینه افزود: در برگه کارشناسی پزشکی قانونی که ٧٢ ساعت بعد از حادثه جسد را معاینه کرده بود، جای سوختگی اعلام شده است اما کارشناسان هیات پنج نفره می گویند بر اساس عکس ها سوختگی نبوده بلکه خشک شدن بر اثر ورود گلوله است؛ چطور گزارش هایی که از روی عکس تهیه شده بعد از چند ماه بر گزارش کارشناسی پزشکی قانونی ارجحیت دارد.
نجفی اظهار داشت: از نظر من، گلوله ای که به دست خورده به سینه برخورد نکرده و به وان خورده است و گلوله ای که به سینه خورده گلوله ای گمانه شده بوده است؛ بنابراین موضوع قتل عمد منتفی است.
در این زمان قاضی دادگاه گفت: شما آخرین تحلیل تان را نسبت به انگیزه تان از ورود به حمام را که قبلاً گفته اید قصد ترساندن مرحومه بوده است،‌ به عنوان دفاع خود مطرح کنید.
نجفی توضیح داد: انگیزه‌ام را گفتم وقتی وارد حمام شدم، با مرحومه رودررو شدم به نحوی که صورتشان به سمت دیوار جنوبی و پشت شان به سمت وان و به سمت دیوار شمالی قرار داشت.
وی افزود: بعد از اولین شلیک دستم را گرفت و چهار گلوله شلیک شد و همچنان اسلحه را گرفته بود و در حال حرکت بودیم و ثابت نبودیم کمی هم حرکت می کردم و من حائل بین دیوار و مرحومه نبودم.
نجفی گفت: برداشتی که دارم این است که گلوله سوم گلوله‌ای بوده که زمانی که مرحومه دستش رها شده به دستش خورده و وارد وان شده است و گلوله بعدی به دیوار سمت چپ بنده خورده است.
وی افزود: ما کمی خم شده بودیم این گلوله که به دیوار خورده می‌توانسته به من یا به او بخورد که متاسفانه به سینه مرحومه خورده و در زاویه حرکت کرده و در پهلوی سمت راست بدن نشسته و دفرمه شده است. در نتیجه سرعتش به گونه ای گرفته شده که از بدن او خارج نشده است.
قاضی گفت: اسلحه قبل از شلیک چند گلوله داشت؟
نجفی گفت: ١٣ گلوله.
قاضی گفت: درست است، در زمان تحویل به آگاهی هشت گلوله در اسلحه بود.
نجفی ادامه داد: ایشان وقتی دست مرا رها و به وان افتاد دیگر مطمئن هستم گلوله ای شلیک نکردم.
در این زمان قاضی دادگاه خطاب به تیمسار ماهرخ کیان زاده کارشناس اسلحه گفت در جایگاه قرار گیرد و نظریه تکمیلی خود را ارائه دهد.

کیان زاده در مورد سلاح و ضایعات گفت: ۴۵ سال است که در این حرفه فعالیت دارم و بیش از هزار جسد تیر خورده را دیده‌ام و سلاح های مشابه ممکن است آثار متفاوتی به دلیل میزان باروت، کیفیت سلاح و باروت ایجاد کنند.
وی در مورد اینکه گفته شده تیر کمانه کرده و پس از برخورد به دست مرحومه به داخل وان رفته است، گفت: هیچ وقت گلوله‌ای که از دست خارج می‌شود، نمی‌تواند سوراخی با این ابعاد در وان ایجاد کند چون حالت دورانی را از دست داده است؛ بنابراین سوراخ نسبتا بزرگترین ایجاد می کند.
کیان زاده اظهار داشت: در مورد اصراری که به کمانه کردن گلوله هم وجود دارد باید بگویم کمانه بودن گلوله زمانی گفته می شود که به جایی می خورد و برمی‌گردد و معمولاً سوختگی در محله اصابت ایجاد می کند چون هنوز گلوله داغ است و شکل بیضی از خود باقی می گذارد، عکس های اولیه این اشتباه را به ما داد که زمانی که به سینه مرحومه اصابت کرده همراه با سوختگی بوده است اما پس از بررسی های بعدی متوجه شدیم که اطراف گلوله چرمی شکل و سیاه رنگ شده و ما گمان کردیم سوختگی بوده در حالی که نبوده است.
وی تاکید کرد: گلوله کمانه شده سوختگی به جای می گذارد در حالی که آثار روی سینه سوختگی نبوده است.
این کارشناس اسلحه گفت: مسیر اصابت و ورود گلوله از راست به چپ به دست خورده و هم روی دست و هم روی بدن فاصله نزدیک بوده اما چسبیده نبوده است زیرا اگر چسبیده بود محل ورود گلوله بزرگتر می شد.
قاضی کشکولی خطاب به کارشناس اسلحه پرسید: آیا گلوله ای که به دست می خورد، می تواند کمانه کند؟
کیان زاده پاسخ داد: کمانه از دست معنا ندارد بلکه می گوییم اصابت غیرمستقیم اتفاق افتاده است و در مورد این مرحومه، گلوله غیرمستقیم به سینه ایشان اصابت کرده یعنی گلوله از دست خارج و به سینه ایشان نشسته است.
کارشناس اسلحه تصریح کرد: پراکندگی اصابت گلوله ها حاکی از آن است که شلیک ها در شرایط غیرعادی بوده است زیرا اگر ایشان مصمم به قتل بودند وقتی وارد حمام شدند می توانستند یک تیر به راحتی شلیک کنند ولی نوع گلوله ها حاکی از دستپاچگی و شرایط کاملا غیرعادی است.

پس از آن؛ قاضی دادگاه از قره داغی، کارشناس پزشکی قانونی خواست تا در جایگاه قرار گیرد.
قره داغی گفت: در لحظه کشمکش ممکن است مرحومه به وان سقوط کرده و چون اسلحه در سطح بالاتری قرار داشته مرحومه دستش را در هنگام سقوط بالای سر گرفته و شاید تلاش می کرده که تعادل خود را حفظ کند و در نتیجه گلوله ای در رفته به دستش خورده و بعد هم به سینه اصابت کرده است.
کاهانی کارشناس پزشکی قانونی نیز در جایگاه قرار گرفت و گفت: ۲ نظریه مدنظر است؛ یکی اینکه گلوله به دیوار اصابت و کمانه کرده به کف دست خورده و در وان فرو رفته است و کمی هم در این میان خون پاشیده شده و مرحوم تعادلش به هم خورده و در وان افتاده است.
قاضی در این هنگام گفت: بهتر است توضیح دهید چرا گلوله خارج شده و مسیر گلوله را توضیح دهید.
کارشناس ادامه داد: تمام مشکل بحث سوختگی قفسه سینه است اگر بپذیریم سوختگی‌ درست بوده بله می تواند مستقیم گلوله اصابت کرده باشد اما اگر قبول کنیم گلوله از دست وارد شده وپس از خروج به بدن خورده باید استخوان ترقوه ترک خورده باشد و این استخوان می توانسته، گلوله را دفرمه کند.

کارشناس پزشکی قانونی: می توان نبش قبر و بررسی کرد که آیا آسیبی به استخوان جناغ وارد شده یا خیر. اگر شکستگی ایجاد شده باشد، می توان این نظریه را تایید کرد که گلوله پس از ورود به دست و خروج از آن به سینه خورده و با برخورد به استخوان باعث دفرمه شدن گلوله شده است‌.
پس از آن، قاضی دادگاه از وکیل متهم نجفی خواست تا آخرین دفاع را از موکلش نسبت به سه عنوان اتهامی انجام دهد.

برگه معاینه جسد سند رسمی است
حمیدرضا گودرزی در جایگاه دفاع قرار گرفت و گفت: برگه معاینه جسد، سند رسمی است و نمی‌توان آن را تغییر داد.
وی ادامه داد: در برگه معاینه جسد آثار سوختگی دیده و عنوان شده است و نمی‌توان آن را با مشاوره تغییر داد. کارشناسان برگه را دیده و امضا کرده‌اند و این برگه به عنوان یک سند ترجمه شده بین المللی مطرح است.
قاضی گفت: پزشکی که معاینه جسد را انجام داده نظریه تکمیلی داده و اصلاح کرده که سائیدگی بوده است نه سوختگی. 
وکیل متهم گفت: در برگه‌های معاینه جسد جای انتقاد وجود دارد چون می‌توان در مواردی این اظهارات را اصلاح کرد مثلاً در مورد فاصله شلیک یا علت فوت کارشناسان می توانند نظریه دهند اما آنچه به رای‌العین می‌بینند و صورتجلسه می‌کنند را نمی‌توان تغییر داد و این موضوع مورد اعتراض ما قرار دارد.
گودرزی در مورد علت دفرمه شدن گلوله نیز گفت: کارشناس پزشکی قانونی اظهار کرده که گلوله به استخوان جناغ خورده اما این گلوله به نظر ما به جسم سختی مثل دیوار و غیره خورده است چراکه در داخل بدن تنها استخوانی که شکسته شده دنده دوم است و نمی توانسته گلوله را دفرمه کند.
وی تاکید کرد: بنابراین در مورد دفرمه شدن ابهام وجود دارد و فکر می‌کنم اختلاف نظر بین کارشناسان وجود دارد استخوان‌های دست خانم‌ها بسیار ظریف است و نمی توانسته گلوله را دفرمه کند.
 وی افزود: در وان نیز اگر  اثر DNA بر روی گلوله باقیمانده بررسی شود شاید تمام نظریات روشن شود اما قاضی دادگاه انجام این کار را تایید نکرد.
گودرزی گفت: خون وسیعی نیز در کف حمام وجود دارد بنابراین نظریه افتادن مرحوم در وان و بعد اصابت گلوله رد می‌شود.
این وکیل دادگستری درباره فاصله اصابت گلوله گفت: ابهاماتی وجود دارد از دست مرحومه گاز باروت گرفته شده و اثرش مثبت بوده است و کارشناسان نگفتند که این اثر باروت برای چه بوده در حالی که نجفی می گوید دست یکدیگر را گرفته بودند و کشمکش داشتند.
وی در مورد دفاع ماهوی از موکلش گفت: قتل شبه عمد رخ داده است و با توجه به جزئیات صحنه و اظهارات موکلم که از لحظه اول تاکنون تغییری نکرده و کارشناسان هم  آن را تاکید کرده‌اند که در حالت غیرعادی گلوله شلیک شده است.
این وکیل دادگستری اظهار داشت: گلوله به دیوار خورده کمان کرده و به قفسه سینه خورده است و اصابت گلوله از بالا و از چپ وارد شده بنابراین نمی توانسته از دست رد شده باشد چون گلوله از قسمت بالایی بدن وارد شده است.
این وکیل دادگستری گفت: گلوله به دیوار خورده و کمانه کرده و از بالا به صورت کج وارد قفسه سینه شده است من نمی‌خواهم موکلم را تبرئه کنم اما بهتر است تعریف کمانه کردن مشخص شود.
قاضی با لبخند و مزاح گفت: باید به فرهنگستان علوم مراجعه کنیم.
وکیل ادامه داد: دیوان عالی گفته بحث کمانه کردن در مصادیق قتل عمد نیست حالا می‌خواهد این گلوله به دیوار خورده باشد یا به دست و کمانه کرده باشد متهم اقرار به قتل عمد نکرده بلکه بارها گفته قصد ترساندن همسرش را داشته است؛ بنابراین شلیک عمدی رخ نداده و آزمایش گاز باروت هم این موضوع را نشان می‌دهد.
پس از آن لاله عقلایی به دفاع از متهم پرداخت و گفت: برای اثبات وقوع قتل عمد باید رکن عمد در فعل و نتیجه وجود داشته باشد و چون قتل شبه عمدی است باید در این راستا محاکمه انجام شود.

نماینده دادستان: قصد قبلی را برای ارتکاب قتل عمد محرز می دانم
پس از آن محسن اختیاری نماینده دادستان در جایگاه قرار گرفت و گفت: حب و بغض در تقاضای دادسرا وجود نداشته و تمام مباحث مبتنی بر کیفرخواست و مباحث علمی و حقوقی بوده است.
وی ادامه داد: متهم بارها گفته بالشت را برای پنهان کردن اسلحه با خود به حمام برده است در حالی که اگر چنین قصدی داشت می‌توانست اسلحه را در لباس یا در کمر خود پنهان کند و مجددا وجود قصد قبلی را برای ارتکاب قتل عمد محرز می دانم.
نماینده دادستان اضافه کرد: وکیل متهم اعلام می‌کند که دفرمه شدن گلوله با کف دست مرتبط است در حالی که گلوله با استخوان جناغ برخورد کرده و دفرمه شده است.
وی افزود: وکیل مطرح می‌کند فضای مجازی حواشی را دامن زده در حالیکه شما و وکیل عزل شده‌ متهم حواشی درست کردند و احساسات عمومی را جریحه دار کرده اند.
اختیاری اظهار داشت: ما از اقدامات فرهنگی آقای نجفی تشکر می کنیم اما صاحب منصب بودن وی مسئولیت ایشان را بیشتر می‌کند چرا که چهره کشور را در صحنه بین‌المللی هم مخدوش کرد و مجددا تقاضای مجازات تکمیلی از دادگاه دارم.
وی با بیان اینکه قتلی که رخ داده مشمول بند الف ماده ۲۹۰ قانون مجازات اسلامی است، افزود: مجموعه دادستانی تقاضای اشد مجازات در سه موضوع اتهامی دارد و متهم را به لحاظ خسارات و آثاری که جرم داشته و نظم اذهان عمومی را به هم ریخته مستحق هیچگونه تخفیفی نمی داند.

آخرین دفاعیات نجفی
پس از آن، قاضی کشکولی از محمدعلی نجفی خواست تا آخرین دفاعیات خود را در دادگاه ارائه دهد.
نجفی در جایگاه قرار گرفت و گفت: شرمنده اتفاقی هستم که در آن دخیل بودم و باعث ایجاد هیجانات منفی و کاذب در جامعه شد و وقت دستگاه قضا را گرفت و به مسئولان بازداشتگاه اوین هم بارها گفته‌ام که حضورم باعث زحمت برایشان شده است و از این بابت عذرخواهی می کنم.
وی با اشاره به سخنان نماینده دادستان ادامه داد: من اگر مسئول نبودم مانند هزاران واقعه دیگر قتل این موضوع مطرح می‌شد و قبول دارم که در سطح جامعه انعکاس زیادی پیدا کرد و مردم حساس شدند البته در سطح بین‌المللی اینگونه نبوده چرا که به معنی آثار بین‌المللی نیست؛ آثار بین‌المللی به حادثه‌ای می‌گویند که در موازین و سیاست کشورها تاثیر بگذارد در حالی که این اتفاق در سطح چند رسانه خارجی فارسی‌زبان مطرح و دنبال شد که طبیعی هم بود.
نجفی اظهار داشت: من مسئولیت های زیادی در کشور داشته‌ام و بخش عمده‌ای از ۴۰ سال فعالیتم در سطوح بالای مدیریتی بود و بدون هیچ اغراق و منتی خدمت کرده‌ام و کارنامه ام روشن است.
وی اضافه کرد: در قرآن آمده اگر کسی حسن های  داشت خطاهایش پاک می شود اما اینجا برعکس تعبیر می‌شود اگر مشکلی ایجاد شده حسنات نادیده گرفته می شود در هر صورت هر آنچه رای داده شود مبتنی بر عدل، انصاف، قانون و شرع مقدس خواهد بود.
قاضی خطاب به نجفی اظهار داشت: با توجه به منتفی شدن قصاص، اتهام دیگر شما اخلال در نظم عمومی است اگر دفاعی دارید بیان کنید.
نجفی گفت: من این اتهام را قبول ندارم همه زندگی و تلاشم این بوده که در حد توانم در حفظ نظام و ایجاد آرامش به ویژه در سطوح علمی فرهنگی و آموزشی کمک کنم بنابراین این اتهام را قبول نمی کنم.
قاضی با اشاره به اتهام دیگر نجفی خطاب به او گفت شما اخلال در نظم، صیانت و امنیت جامعه داشته اید آیا این را قبول دارید.
متهم گفت: در نظم عمومی چه اختلالی می توانم ایجاد کنم چون آدم معروفی بوده ام می شود اخلال؟! استادان و دانشجویان من از سال های ۶۰ و ۶۴ مرا می شناختند و بارها مرا می‌دیدند و می‌گفتند از شاگردان من هستند در نتیجه اصناف و عده بزرگی نسبت به سرنوشت من حساس بودند، ۹ سال وزیر آموزش و پرورش بوده‌ام که هیچکس بیش از چهار سال نبود، یک میلیون کارمند آموزش و پرورش و ۱۸ میلیون دانش آموز با من در ارتباط بوده و طبیعی است جامعه بزرگی نسبت به این اتفاق حساس باشد اما به معنی آشوب و اخلال در نظم اجتماعی نیست.
وی افزود: من از افراد شناخته شده‌ام ممکن است بخش بزرگی به دنبال تخفیف و عده کمی به دنبال اشد مجازات من باشند این به من بر نمی گردد.
قاضی از وکیل متهم خواست آخرین دفاع از موکلش را انجام دهد.
حمیدرضا گودرزی در جایگاه قرار گرفت و گفت مسئله‌ای که مطرح است اخلال در نظم و بیم تجری است، قضات بیشتر به شخصیت متهم مراجعه می‌کنند برای اینکه آیا دوباره این فرد مرتکب جرم می‌شود یا خیر.
وی افزود: باید پارامترهایی دیده شود و آن، همان شخصیت متهم است آقای نجفی همواره با دیگران مهربان بوده و از مدیران بالیاقت جامعه بوده است؛ بنابراین بیم تجری برای وی مطرح نمی شود و با سایر افراد تفاوت دارد.
وکیل نجفی گفت: بین این متهم با کسی که بارها مرتکب جرم شده است، تفاوت باید قائل بود، آقای نجفی ۳۶ سال خدمت علمی داشته بنابراین بیم تجری برایش مطرح نیست و بخش عظیمی از جامعه از طرفداران او هستند.
قاضی ضمن ختم جلسه دادرسی اعلام کرد: در مهلت مقرر رأی صادر خواهد شد.

۱۸۳۴