تهران- ایرنا- شش کشور اروپایی شامل بلژیک، دانمارک، سوئد، فنلاند، نروژ و هلند پاییز سال ۱۳۹۸ در بیانیهای مشترک ضمن حمایت از برجام اعلام کردند که در فرآیند پیوستن به اینستکس با هدف تسهیل مبادلات تجاری با ایران قرار گرفتهاند.
آذرماه سال ۱۳۹۸ شماری از کشورهای اروپایی با انتشار بیانیهای اعلام کردند که در راستای تداوم حمایت اروپاییها از برجام و اجرای بخش اقتصادی آن قصد دارند به ابزار حمایت از تبادلات تجاری موسوم به اینستکس ملحق شوند و این امر پس از طی فرایندهای قانون داخلی مربوط به هر کشور، تحقق خواهد یافت.
آلمان، انگلیس و فرانسه در بیانیه مشترکی که در تارنمای رسمی وزارت خارجه انگلیس قرار گرفت اعلام کردند به عنوان سهامداران بنیانگذار ابزار حمایت از تبادلات تجاری از پیوستن بلژیک، دانمارک، سوئد، فنلاند، نروژ و هلند به این نهاد به گرمی استقبال میکنند.
در ایران نیز «سیدعباس عراقچی» معاون سیاسی وزارت امور خارجه در واکنش به این الحاق ابراز امیدواری کرد که پیوستن این کشورها به این ساز و کار مالی، یک انرژی جدید به اینستکس بدهد و منجر به عملیاتی شدن هرچه بیشتر آن شود. «محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه نیز آن را یک «اقدام مثبت» از سوی اروپاییها ارزیابی کرد.
اقدام این کشورهای اروپایی که البته عضو سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) نیز هستند در اعلام آمادگی برای پیوستن به اینستکس، خشم آمریکاییها را برانگیخت. «ریچارد گرنل» سفیر آمریکا در آلمان با انتشار توئیتی، اعلام آمادگی این شش کشور اروپایی برای پیوستن سازوکار مذکور را به باد انتقاد گرفت.
وی در این پیام از دولت آمریکا خواست این کشورها را نیز در فهرست تحریمهای وزارت خزانه داری قرار دهد. به ادعای گرنل، واشنگتن باید مطمئن شود که چنین کشورهایی نتوانند در بازارهای مربوط به ایالات متحده فعالیت کنند؛ آنها باید بین ایران و آمریکا یکی را انتخاب کنند.
در کنار آمریکا شاهد خشم «بنیامین نتانیاهو» نخست وزیر رژیم صهیونیستی نیز بودیم. نتانیاهو در یک پیام ویدیویی که در حساب کاربریاش در توئیتر قرار داد، مدعی شد: اروپاییها درحال امتیاز دادن به ایران هستند، اما این مسیر باید تغییر یابد. کشورهای اروپایی باید برای این کار شرمنده باشند.
به باور ناظران پیوستن ۶ کشور اروپایی به سازوکار موسوم به اینستکس میتواند پیام امیدبخشی برای حفظ توافق باشد. اکنون اجرای موثر این سازوکار تبدیل به سنگ محکی شده که اراده و استقلال اروپا را در ایفای تعهداتش نشان میدهد.