ویروس اچ ای وی (HIV) نوعی ویروس نقص ایمنی است که سبب عفونت سلول‌های سیستم ایمنی و اختلال در عملکرد آنان می‌شود. با پیشرفت عفونت، سیستم ایمنی ضعیف‌تر می‌شود و در نهایت به سندرم نقص ایمنی پیشرفته (AIDS) منجر می‌شود. ۱۰ تا ۱۵ سال طول می‌کشد تا فرد آلوده به ویروس HIV به ایدز مبتلا شود. هیچ درمانی برای این بیماری کشنده وجود ندارد و داروهای ضد ویروسی فقط قادرند روند سرعت بیماری را کند کنند.
آخرین آمار منتشر شده توسط سازمان جهانی بهداشت
- اچ آی وی و ایدز یکی از بزرگترین معضلات حوزه سلامت عمومی؛ به ویژه در کشورهای کم درآمد است و آمار نشان می‌دهد تا به حال بیش از ۳۲ میلیون نفر در سراسر جهان جان خود را بر اثر این بیماری از دست داده‌اند.
- با افزایش آگاهی افراد در زمینه پیشگیری، تشخیص، درمان و مراقبت‌های لازم در مقابل انواع عفونت، بیماری ایدز به یک شرایط کنترل‌شده تبدیل شده و برای بیمار امکان زندگی طولانی و سالم را فراهم می‌کند.
- بر اساس آمار اعلام شده تا پایان سال ۲۰۱۸ میلادی، ۳۷.۹ میلیون نفر به ایدز مبتلا بودند.
- در نتیجه تلاش‌های بین‌المللی در مقابل اچ آی وی، پوشش خدماتی به طور پیوسته رو به افزایش است. در سال ۲۰۱۸ میلادی ۶۲ درصد از بزرگسالان و ۵۴ درصد از کودکان مبتلا به ایدز در کشورهای فقیر و متوسط تحت درمان‌های ضد ویروسی مادام‌العمر قرار گرفتند.
- پوشش درمان‌های ضد ویروسی برای زنان باردار و شیرده مبتلا به HIV در حدود ۸۲ درصد گزارش شده است.
- بر اساس آخرین آمار سازمان جهانی بهداشت در سال ۲۰۱۷ میلادی، در آفریقا ۲۵.۷ میلیون نفر، در آمریکا ۳.۴ میلیون نفر، در اروپا ۲.۳ میلیون نفر، در غرب اقیانوس آرام ۱.۵ میلیون نفر و در جنوب شرق آسیا ۳.۵ میلیون نفر به ایدز مبتلا هستند. بیش از دو سوم افرد مبتلا در آفریقا زندگی می‌کنند.
- در اواخر سال ۲۰۱۸ میلادی بر اساس آمار حدود ۷۹ درصد از افراد مبتلا از شرایط خود آگاه بودند. از این میان ۶۲ درصد درمان ضد ویروسی دریافت کردند.
- در ژوئن سال ۲۰۱۹ میلادی، ۲۴.۵ میلیون نفر به درمان‌های ضد ویروسی دسترسی داشتند.
- بین سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۸ میلادی، میزان ابتلا ۳۷ درصد و مرگ و میر مرتبط با اچ آی وی ۴۵ درصد کاهش یافت و زندگی ۱۳.۶ میلیون نفر به دلیل درمان‌های ضد ویروسی نجات یافت.
- ویروس HIV با یک تست تشخیص سریع (RDTs)، با شناسایی وجود یا نبودِ آنتی‌بادی ویروس در بدن تشخیص داده می‌شود.
- بدن آلوده به ویروس HIV ، پذیرای بیش از ۲۰ نوع عفونت کشنده و سرطان است.
- ویروس HIV یکی از مهمترین دلایل ابتلا به بیماری سل است.
- به عنوان یکی از مهمترین پیشرفت‌های صنعت دارویی، بیماران مبتلا به ایدزی که با داروهای ضد ویروسی درمان می‌شوند، عمر طولانی‌تری دارند. به علاوه ثابت شده است که این دارو ها از انتقال ویروس HIV جلوگیری می‌کنند که به معنای بهبود کیفیت زندگی این بیماران است.
- گسترش استفاده از داروهای ضد ویروسی مانع از بروز ۲۱ میلیون مرگ ناشی از ایدز و ۲۸ میلیون ابتلای جدید تا سال ۲۰۳۰ میلادی خواهد شد.
- صنعت پزشکی پیشرفت چشمگیری در پیشگیری از انتقال ویروس از مادر به فرزند داشته است. در سال ۲۰۱۴ میلادی، از هر ۱۰ مادر باردار مبتلا به HIV، بیش از هفت مورد تحت درمان داروهای ضد ویروسی قرار گرفته اند.
- سازمان جهانی بهداشت مجموعه ای از دستورالعمل‌های هنجاری تدوین و منتشر کرده است که به بهبود روش‌های پیشگیری، درمان و مراقبت از بیماران می‌پردازد.
علائم و نشانه‌های بیماری
علائم ویروس اچ ای وی بسته به مرحله عفونت متفاوت است. معمولا برخی از بیماران در ماه‌های اولیه آلودگی از شرایط خود آگاهی ندارند و علائمی هم دیده نمی‌شود. ممکن است در چند هفته اول ابتلا به عفونت، علائمی شبیه آنفلوآنزا از جمله تب، سردرد، بثورات پوستی یا گلودرد دیده شود.
عفونت به تدریج سیستم ایمنی را تضعیف می‌کند و علائم دیگری مانند تورم غدد لنفاوی، کاهش وزن، تب، اسهال و سرفه دیده می‌شود. بیماری ایدز در صورت عدم درمان می‌تواند شرایط پیچیده‌ای مانند سل، مننژیت، عفونت‌های باکتریایی شدید و سرطان هایی مانند لنفوم و سارکوم را ایجاد کند.
مهمترین علل ابتلا به ایدز
رابطه جنسی محافظت نشده، انتقال خون آلوده، به اشتراک گذاشتن سرنگ آلوده، انتقال از مادر به جنین و زایمان و شیردهی، مهمترین علل انتقال بیماری هستند.
امروزه پیشرفت های علمی چشمگیری در درمان ایدز حاصل شده و قوانینی برای محافظت از بیماران وضع شده است؛ همچنین بشر درک بهتری از این شرایط دارد؛ اما هنوز افراد اطلاعات درستی از نحوه محافظت خود و دیگران از این بیماری ندارند.
یکم دسامبر روز جهانی ایدز نامگذاری شده است. این مناسبت برای اولین بار در سال ۱۹۸۸ میلادی به صورت جهانی برگزار شد و فرصتی برای اتحاد مردم سراسر دنیا در مبارزه با ایدز، حمایت از مبتلایان و گرامی داشت قربانیان است. شعار امسال “پایان دادن به اپیدمی HIV/AIDST، اجتماع به اجتماع ” در نظر گرفته شده است.
ویروس HIV یکی از مهمترین معضلات جامعه جهانی بهداشت است. افزایش آگاهی در این زمینه مهمترین اقدام برای کاهش تعداد مبتلایان است.