عباس شاهسونی روز یکشنبه در گفت و گو با خبرنگار سلامت ایرنا افزود: تهران بعد از ۱۱ شهر آلوده در چین، هند و پاکستان در رده دوازدهمین شهر آلوده دنیا قرار دارد و در ایران نیز بعد از تهران، اصفهان، مشهد و کرج آلوده ترین شهرها هستند. همچنین در سال های اخیر، ذرات ریز کوچکتر از ۲.۵ میکرون مهمترین آلاینده هوا شناسایی شده است.
رئیس اداره سلامت هوا در وزارت بهداشت گفت: شهر اهواز نیز به علت میزان بالای ریزگردها جزو شهرهای آلوده کشور است و معمولا در بسیاری از روزهای سال میزان آلاینده ریزگردها در این شهر بیش از سه برابر میانگین جهانی است.
وی اظهار داشت: برای از بین بردن آلودگی هوا، دستورالعمل هایی در دنیا وجود دارد که اگر به آنها عمل شود، میزان آلودگی هوا به حد استاندارد می رسد. نمونه هایی از شهرهای موفق وجود دارند که با اصلاح و نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی، بهبود کیفیت سوخت و افزایش کارایی خودروها توانسته اند این مشکل را حل کنند، یک مثال آن شهر مکزیکوسیتی است که یک دهه پیش جزو آلوده ترین شهرهای دنیا بود اما امروز یکی از شهرهای سالم دنیاست.
رئیس اداره سلامت هوای وزارت بهداشت افزود: البته رسیدن به این جایگاه و سالم شدن هوای شهر آلوده ای مانند تهران کار یک شبه نیست و حداقل به یک برنامه دقیق ۲۰ ساله و تعهد به اجرای آن نیاز دارد.
شاهسونی گفت: شاخص آلودگی هوا در تهران در سه روز گذشته به بالای ۱۵۰ یعنی ناسالم برای همه مردم رسید و حتی برای ساعاتی در برخی مناطق این شهر به بالای ۲۰۰ هم رسید اما به طور میانگین شاخص آلودگی در سه روز گذشته بالای ۱۵۰ بود و البته امروز به علت وزش باد مقدار زیادی از آلودگی هوا از بین رفته و اکنون این شاخص زیر ۱۰۰ یعنی سالم است.
وی افزود: علت اصلی آلودگی هوا در شهری مانند تهران پدیده اینورژن یا وارونگی دماست زیرا در حالت عادی هوای سبک بالا می رود و با گردش هوا آلودگی از بین می رود اما در هنگام پدیده وارونگی هوا، هوای سنگین بالا می رود. پایداری هوا ایجاد می شود و به علت سکون هوا امکان تخلیه هوای آلوده وجود ندارد و به همین علت آلودگی هوا در شهر از حد مجاز بالاتر می رود و ناسالم می شود.
طرح کاهش آلودگی هوا ایراد دارد
رئیس اداره سلامت هوا و اقلیم وزارت بهداشت ادامه داد: مهمترین علت افزایش آلاینده های هوا در شرایط پایداری هوا، تردد خودروها و موتورسیکلت های کاربراتوری است و در سال های اخیر طرح کاهش آلودگی هوا که جایگزین طرح زوج و فرد شده نیز به این مساله دامن زده است؛ زیرا تا سال گذشته با اجرای طرح زوج و فرد ۵۰ درصد خودروها اجازه ورود به محدوده این طرح را نداشتند اما حالا هر کسی می تواند با پرداخت پول وارد این محدوده شود و همین امر بر بار تردد و میزان آلودگی افزوده است. پارسال البته به علت شرایط جوی و بارندگی های زیادی که داشتیم، وضعیت خاصی بود و با وضعیت امسال قابل مقایسه نیست.
شاهسونی گفت: از جنبه دیگر طبق مصوبات قانونی از جمله قانون هوای پاک باید خودروهای فرسوده و موتورهای کاربراتوری از چرخه حمل و نقل خارج شوند اما به علت محدودیت های مالی و تحریم این مصوبات اجرا نشده است و همچنان این خودروها در سطح تهران و کلانشهرها در حال تردد هستند و آلودگی ایجاد می کنند. هم اکنون حدود نیمی از خودروهایی که در تهران تردد می کنند یعنی بیش از سه میلیون از ۶ میلیون خودرو موجود در تهران و تقریبا همه موتورسیکلت ها فرسوده یا آلاینده هستند و باید با خودروها و موتورهای استاندارد و سالم جایگزین شوند.
وی افزود: قوانین و آیین نامه های مختلفی برای کاهش آلودگی هوا وجود دارد که اگر هر کدامشان اجرا شوند، به کاهش میزان آلودگی کمک می کنند. کیفیت سوخت نیز گر چه تا حدی بهتر شده اما خودروهای فرسوده باعث می شود که حتی سوخت های یورو ۴ و یورو ۵ نیز در این وسایل نقلیه تولید آلودگی کنند. قرار بود خودروهای فرسوده و آلاینده بیمه نشوند اما این مصوبه هم اجرا نشده است.
رئیس اداره سلامت هوای وزارت بهداشت اضافه کرد: همچنین قرار بود از فیلتر دوده برای اتوبوس هایی که در سطح شهر تردد دارند، استفاده شود که این مصوبه نیز اجرا نشد.
شاهسونی گفت: در این شرایط تنها کاری که می توان انجام داد این است که در روزهایی که شاخص آلودگی از ۱۵۰ بالاتر می رود، مدارس تعطیل شوند و اگر از ۲۰۰ بالاتر برود، ادارات نیز باید تعطیل شوند. البته این راهکارها اساسی نیستند و موقف هستند اما فعلا تنها اقدامی است که برای کاهش عوارض آلودگی در بین مردم می توان انجام داد، همین است تا اینکه باد یا باران بیاید و آلودگی ها کمتر شود.
وی درباره میزان خسارت های انسانی آلودگی هوا گفت: به طور مسلم میزان مرگ و میر انسان ها با افزایش آلودگی هوا بیشتر می شود. اعداد مختلفی در این زمینه وجود دارد و بین دو تا پنج درصد افزایش مرگ بر اثر آلودگی هوا در مقالات علمی ذکر شده است.
۸.۹ درصد مرگ ها بر اثر آلودگی هواست
شاهسونی افزود: آمار دقیقی از موارد مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا وجود ندارد اما بر اساس فرمول های سازمان بهداشت جهانی در شهرهای آلوده معمولا حدود ۸.۹ درصد مرگ ها را به آلودگی هوا منتسب می کنند. در کشور ما سالانه حدود ۳۷۰ هزار مرگ ثبت می شود که بخشی از آن در کلانشهرهای آلوده است؛ بنابراین می توان تخمین زد که سالانه نزدیک به ۲۰ هزار مورد از مرگ ها به آلودگی هوا مرتبط باشد.
وی درباره اقداماتی که در روزهای آلوده باید انجام داد نیز گفت: افراد و گروه های حساس شامل زنان باردار، سالمندان، کودکان زیر ۶ سال و بیماران قلبی، تنفسی و افراد مبتلا به آسم و دیابت در شرایط آلودگی هوا نباید در فضای باز تردد کنند، فعالیت ورزشی در این روزها ممنوع است و استفاده از ماسک های فیلتردار به کاهش عوارض آلودگی کمک می کند.
رئیس اداره سلامت هوای وزارت بهداشت ادامه داد: ماندن در فضای داخل خانه ها و ساختمان ها به این علت که مقداری از آلودگی در سطوح در و دیوار می ماند و با توجه به اینکه معمولا تحرک در این اماکن کمتر می شود، بهتر است.
۱۸۳۴