خروج بانک‌ها از بنگاه داری و فروش اموال مازاد از طرح‌های دولت برای چابک و پویاسازی شبکه بانکی است که از طریق آن از فریز شدن ده‌ها هزار میلیارد تومان از ثروت ملی در بانک ها جلوگیری می‌شود.
با توجه به اینکه خروج بانک‌ها از بنگاه داری از تاکیدات رهبر معظم انقلاب و رییس جمهوری است، این طرح در ماه‌های گذشته با شتاب بیشتری دنبال می‌شود و زیرساخت های آن فراهم شده است.
به تازگی نیز «سامانه اموال مازاد بانک‌ها» رونمایی و از طریق این سامانه امکان فروش اموال مازاد بانک‌ها به اشخاص حقیقی و حقوقی فراهم شده است. از طریق این سامانه اموال مازاد ۱۸ بانک دولتی و مشمول اصل ۴۴ فروخته می‌شود.
پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی نیز با اشاره به این موضوع گزارش داده است: در مرحله اول قرار شده ۱۷ هزار میلیارد تومان از این اموال به فروش برسد که شامل املاک تجاری، مسکونی، صنعتی و کشاورزی مانند کارخانه، دامداری، باغ، هتل و حتی شعب بانکی است.
بر این اساس متقاضیان می‌توانند املاک مورد نظر خود را در هر استان یا شهر و براساس بازه قیمتی انتخاب کرده و برای خرید آن پیشنهاد دهند.
البته با توجه به اینکه بخش اعظمی از این اموال واحدهای صنعتی و تجاری توقیف شده و در حال حاضر دیگر فعالیتی ندارند، امکان دیگری از طریق این سامانه فراهم شده که شامل مدیریت بنگاه‌های اقتصادی است و بر این اساس افراد می‌توانند به جای خرید واحد، طرح خود را برای مدیریت واحدها ارایه و در صورت تصویب طرح با سرمایه بانک نسبت به فعال‌سازی واحدها اقدام کنند.
براساس آمار و اطلاعات ارایه شده ۵۲ درصد از این املاک مسکونی است و استان مازندران با ۱۱.۳ درصد بیشترین سهم را از کل املاک تملیکی در اختیار دارد. همچنین بانک ملی ایران نیز با ۱۴ درصد سهم عمده این اموال را به خود اختصاص داده است.
این بانک در کنار بانک‌های کشاورزی، ملت و صادرات بیش از نیمی از اموال مازاد را دراختیار دارند. همچنین در میان این املاک ۲۵۰ شعبه بانکی نیز برای فروش وجود دارد که به‌دلیل ادغام و تکلیف بانک‌ها برای کاهش تعداد شعب خود تعطیل شده است.
در میان املاک مازاد بانک‌ها، یک هزار و ۲۴۶ کارخانه تعطیل و ۲۷۷ واحد وامداری وجود دارد که سرمایه‌گذاران می‌توانند طرح‌های خود را برای فعال کردن این واحدها به بانک‌ها ارائه کنند یا آن را خریداری کنند. بر این اساس تاکنون ۱۸ بانک دولتی و خصوصی شده در سطح کشور اموال مازاد خود را در این سامانه - www.sam-ba.ir - معرفی کرده‌اند.
براساس گفته وزیر امور اقتصادی و دارایی تاکنون هفت هزار میلیارد تومان از دارایی‌های مازاد بانک‌های دولتی واگذار شده است که از این میان چهار هزار میلیارد تومان آن مربوط به واگذاری سهام و بنگاه‌ها و سه هزار میلیارد تومان آن مربوط به اموال تملیکی است.
دژپسند گفته که درآمد حاصل از واگذاری‌ها به خزانه دولت واریز نمی‌شود و تمام آن به بانک‌ها بازگشت خواهد داشت که می‌تواند برای افزایش توان تسهیلات دهی آنها به کارآید.
همچنین معاون امور بانکی وزیر امور اقتصادی دارایی نیز از عرضه دارایی‌های منجمد بانک‌ها در بورس کالا و خریداری آنها توسط عموم مردم در آینده نزدیک خبر داده است.
به گفته وی براساس مذاکرات صورت گرفته با سازمان بورس، تا پایان ماه جاری امکان حراج آنلاین این املاک در بازار فرعی بورس کالا فراهم می‌شود. علاوه براین امکان استفاده از نرم افزارهای بورس کالا نیز به شرکت فام (فروش اموال مازاد بانکی) داده شده است.
معمارنژاد از رونمایی سامانه‌ای تخصصی برای عرضه املاک مازاد بانک‌ها برای عموم مردم خبر داده و گفته است که فرآیند راه‌اندازی سامانه واگذاری اموال مازاد بانک‌ها چند ماهی است که آغاز شده و در این سامانه عموم مردم نیز می‌توانند نسبت به خرید دارایی‌هایی نظیر واحد مسکونی یا واحدهای تجاری و سایر املاک اقدام کنند.