گروه اطلاع رسانی ایرنا در راستای ایفای رسالت آگاهی بخشی به انعکاس برجسته ترین گزارش های روزنامه های مختلف با عناوینی چون آلترناتیوی جز اصلاحات وجود ندارد، گشایش در زوریخ، تحریم و ترامپ می‌ماند مذاکره هم نمی‌شود، حضور حداکثری اصلاح‌طلبان در انتخابات، ماجراهای رفت و برگشت بند لام، پرش بورس به قله ۳۲۷، نه به زندگی، پیری زودرس بیمه سلامت!، انبساط ناگهانی بودجه در سال سخت اقتصادی پرداخته است. در ادامه به بازتاب گزیده ای از این مطالب می پردازیم:
آلترناتیوی جز اصلاحات وجود ندارد
روزنامه شرق در گفت وگویی با عنوان آلترناتیوی جز اصلاحات وجود ندارد آورد: تحرکات اخیر را چه با عینک امنیتی ببینیم، چه از دیدگاه سیاسی و چه ریشه‌های آن را در مشکلات اقتصادی و سیاسی جست‌وجو کنیم، به هر روی نباید از کنار بررسی لایه‌های اجتماعی و خاستگاه آن بی‌تفاوت گذشت؛ زیرا در صورت کنکاش‌نکردن در ریشه اعتراض‌های اخیر و خاستگاه اجتماعی آن و بررسی‌نکردن این مهم، بازهم در آینده شاهد موارد مشابه خواهیم بود؛ چراکه به نظر می‌رسد یکی از دلایل تشدید خشونت امروز، همان بی‌توجهی به خاستگاه اجتماعی این اعتراض‌ها و بررسی جدی ریشه‌های آن در سال‌های گذشته بوده است.
مقصود فراستخواه استاد برنامه ریزی توسعه آموزش عالی در این گفت و گو ابراز داشت: نظام سیاسی نیز مانند ارگانیسم عمل می‌کند؛ بیماری بدن را دچار بحران کرده و سپس مسئله مرگ و زندگی انسان به میان می‌آید. امروز وضعیت ایران به جایی رسیده که باید حواس‌مان جمع باشد. به عبارتی باید بپذیریم همه با یکدیگر زندگی آزادمنشانه افقی و صلح‌آمیز و گفت‌وگو و آشتی ملی بکنیم و عقل متوسط و میانگین دیدگاه‌های یکدیگر را بپذیریم. به‌همین‌دلیل باید همه گروه‌ها به آشتی ملی و حل مشکلات از طریق اصلاحات اساسی ساختاری تن در دهند. معلوم شد که اصلاحات ضعیف در ایران اصلا پاسخ‌گو نیست. ما به رقابت‌های دموکراتیک و صلح‌آمیز و بازی‌های برد- برد نیاز داریم؛ در غیراین‌صورت نباید خوش‌بین بود که نیروها و کشورهای بیگانه مشکلات داخلی ایران را بتوانند حل کنند؛ چراکه هیچ کشوری نمی‌تواند برای کشوری دیگر آزادی و دموکراسی به ارمغان بیاورد. ایران امروز آلترناتیو دیگری جز اصلاحات ساختاری ندارد.
گشایش در زوریخ
روزنامه اعتماد در گزارشی با عنوان گشایش در زوریخ آورد: مسعود سلیمانی، پژوهشگر بین‌المللی سلول‌های بنیادی و رییس انجمن هماتولوژی ایران که ۱۴ ماه به دلیل تلاش برای خرید یک ترکیب دارویی دارای کاربردهای پژوهشی در خاک امریکا به شکل غیرقانونی به گروگان گرفته‌شده بود، عاقبت صبح روز گذشته با پیگیری‌های دستگاه سیاست خارجی کشور و نهادهای قضایی و امنیتی کشور در زوریخ به مقام‌های ایران تحویل داده شد. محمدجواد ظریف، وزیر امورخارجه کشورمان روز شنبه به سوییس پرواز کرد تا در این کشور به استقبال گروگان آزاد شده ایرانی برود. آزادی این گروگان ایرانی در فرآیند تبادل زندانی انجام شد. به گزارش رسانه‌های امریکایی، مسعود سلیمانی، در یک هواپیمای نظامی امریکایی با همراهی برایان هوک، رییس کارگروه ضدایرانی وزارت امور خارجه امریکا به زوریخ رفته است و در مقابل ژائو ونگ، دانشجوی دکترای تاریخ چینی-امریکایی که به اتهام جاسوسی در ایران به ۱۰ سال زندان محکوم شده بود برای تکمیل فرآیند تبادل با یک هواپیمای دولت سوییس به زوریخ فرستاده شد. محمدجواد ظریف، بعد از آزاد شدن مسعود سلیمانی در حساب کاربری شبکه اجتماعی توییترش نوشت: «خوشحالم که پروفسور مسعود سلیمانی و آقای ژائو ونگ به زودی کنار خانواده‌های‌شان باز می‌گردند، از همه دست‌اندرکاران متشکرم، به ویژه از دولت سوییس.» ظریف ساعتی بعد با انتشار تصویری از سوار شدن مسعود سلیمانی به همراه او به هواپیما برای بازگشت به ایران نوشت: «به خانه باز می‌گردیم.» دونالد ترامپ، رییس‌جمهور امریکا هم با صدور بیانیه‌ای تاکید کرد: «آقای ونگ از آگوست ۲۰۱۶ تحت عنوان جاسوسی در ایران نگهداری می‌شد. ما از شرکای سوییسی برای همکاری در مذاکرات با ایران برای آزادی آقای ونگ متشکریم.» مایک پمپئو، وزیر خارجه امریکا هم با انتشار توییتی نوشت: «ما تا بازگرداندن همه امریکایی‌ها بازداشتی در ایران و دیگر نقاط جهان به خانه و نزد عزیزان‌شان از پا نخواهیم نشست.»
یک‌سال و سه ماه بعد از اینکه محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، با پیشنهاد مبادله بازداشت‌شدگان غیرقانونی ایرانی در امریکا به ازای آزادی یک دانشجوی دکترای امریکایی در ایران به نیویورک رفت؛ ایران که پیش از این چندین بار در قالب اقدامات بشردوستانه، به‌رغم رویکرد خصمانه واشنگتن علیه تهران و فقدان روابط کنسولی، فرآیند مبادله زندانیان را با امریکا انجام داده بود، مدت‌ها بود که پیشنهاد تبادل زندانیان را به عنوان یک نشانه حسن نیت مطرح می‌کرد، اما امریکا تا مدتی پیش حاضر به پذیرش این پیشنهاد نشده بود. نزدیک به یک ماه بعد از سفر سال پیش محمدجواد ظریف برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل متحد و مطرح شدن پیشنهاد تبادل زندانی، دولت ایالات متحده امریکا، یک استاد دانشگاه و پژوهشگر ایرانی را که برای شرکت در یک پروژه تحقیقاتی به امریکا سفر کرده بود، بدون اتهام مشخصی بازداشت کرد. دولت دونالد ترامپ، از ابتدا اعلام کرده بود که علاقه چندانی به اقدام برای آزادی محکومان امنیتی و جاسوسی با تابعیت امریکایی در ایران ندارد و بیشتر علاقه‌مند است تا از آنها به عنوان اهرم فشار و ابزاری برای پیشبرد سیاست حداکثری علیه ملت ایران استفاده کند. در نتیجه پیشنهاد محمدجواد ظریف برای تبادل مستقیم بازداشت‌شدگان غیرقانونی ایرانی در خاک امریکا و دیگر کشورها به اتهام‌های واهی مربوط به تلاش برای دور زدن تحریم‌های غیرمشروع امریکا با محکومان دارای تابعیت امریکا را در دادگاه‌های ایران مطرح کرده بود، برای مدت طولانی روی زمین ماند. ظریف اردیبهشت ماه بار دیگر به نیویورک سفر کرد تا در نشست «روز چندجانبه‌گرایی» سازمان ملل متحد شرکت کند. او در حاشیه این نشست در گفت‌وگویی خبری تاکید کرد که شش ماه پیش پیشنهاد تبادل زندانیان را به امریکایی‌ها داده است و آنها هیچ جوابی به پیشنهاد او نداده‌اند.
تحریم و ترامپ می‌ماند مذاکره‌هم نمی‌شود
روزنامه آرمان ملی در گزارش خود با عنوان تحریم و ترامپ می‌ماند مذاکره‌هم نمی‌شود می نویسد: اوضاع منطقه خاورمیانه در مقاطع گوناگون همواره آبستن حوادث گوناگون بوده و هر از چندی در یکی از کشورها شاهد ناآرامی‌هایی از جنس‌های مختلف بوده‌ایم که ناآرامی‌های اخیر عراق و بغداد جدیدترین این ناآرامی‌ها و اعتراضات است. اعتراضاتی که آنقدر ادامه‌دار شد تا عادل عبدالمهدی نخست وزیر را مجبور به استعفا کرد. هرچند که در این میان نباید از تاثیرات آیت‌ا... سیستانی به‌عنوان مرجع بزرگ شیعیان در عراق و مقتدی صدر رئیس جریان سائرون در عراق به راحتی گذشت. در شرایطی که عراق هر روز و هر شب شاهد اعتراضاتی علیه نحوه حکومت، فساد و وضع اقتصادی و معیشتی مردم است هر یک از جریانات داخلی و قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی نیز از این شرایط استفاده می‌کنند. ایران به‌عنوان کشور دوست و همسایه عراق همواره نشان داده که در شرایط سخت کنار دولت و ملت این کشور مانده و تا حد امکان کمک می‌کند.
با این حال در طرف مقابل عربستان سعودی با زیرکی خاصی درصدد تحریک قومی، عشیره‌ای و نژادی عرب جامعه عراق است تا بتواند آنها را با خود همراه کند. با این حال هنوز مشخص نیست که عراقی‌ها چه برنامه‌ای برای آینده سیاسی خود تدارک دیده‌اند مقداری آنطرف‌تر مساله ایران، برجام و تحریم‌های آمریکا به قوت خود باقی است. جایی که اروپایی و به‌خصوص فرانسه به جای عمل به تعهدات ایران را به اجرای مکانیسم ماشه تهدید می‌کند و به اجرای کامل برجام از سوی ایران تاکید دارد. این در حالی است که مسئولان کشورمان نیز به کرات به برداشته شدن تحریم‌های ظالمانه آمریکا اشاره داشته‌اند و هرگونه عملی از سوی ایران را منوط به لغو همه تحریم‌ها دانسته‌اند. همانطور که اخیرا نیز رئیس‌جمهور گفت: «به محض اینکه آمریکا تحریم‌ها را بردارد یک ساعت دیگر مذاکره می‌کنیم». البته آمریکایی‌ها نیز تحریم را برگ برنده خود می‌دانند و حاضر نیستند حداقل در دوران ترامپ آنها را برچینند. باید دید در این شرایط حساس مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی برای ایران چگونه رقم خواهد خورد. برای بررسی حوادث و تحولات اخیر در عراق، روند برجام و تهدیدات فرانسه، مذاکره و تحریم، استیضاح ترامپ و آنچه در ساحت تاسیسات بین‌الملل می‌گذرد «آرمان ملی» با فریدون مجلسی کارشناس و تحلیلگر مسائل بین‌المللی به گفت‌وگو پرداخته است.
مجلسی در این گفت و گو درباره استیضاح ترامپ عنوان کرد: من فکر نمی‌کنم که استیضاح عملی شود، برای اینکه بعید است استیضاح‌کنندگان دوسوم آرای سنا را به‌دست بیاورند، اما تا حدود زیادی پیش خواهد رفت، چراکه آقای ترامپ هم با تهدید مجلس نمایندگان اعلام کرده از حضور در جلسه و ارائه توضیحاتی که خواسته شده خودداری می‌کند. هرچند که واکنش‌های بسیار تحقیرآمیزی نیز دریافت کرده است. لذا معتقدم که مجلس نمایندگان وی را استیضاح کرده و به زیان او رای خواهد داد و مساله برای بررسی نهایی به سنا ارجاع خواهد شد که در آنجا دوسوم آرا را نمی‌آورد. البته این مساله ضربه بسیاری به حیثیت ترامپ خواهد زد که می‌تواند در وضعیت وی در انتخابات سال آینده آمریکا موثر باشد.
حضور حداکثری اصلاح‌طلبان در انتخابات
روزنامه ابتکار در گزارش خود با عنوان حضور حداکثری اصلاح‌طلبان در انتخابات می نویسد: روز گذشته آخرین مهلت ثبت‌نام نامزدها برای یازدهمین دوره انتخابات مجلس بود که با استقبال دیگر چهره‌های اصلاح‌طلب مواجه شد. هرچه در روزهای نخست نام‌نویسی شاهد حضور گسترده طیف‌های مختلف جریان اصولگرایی بودیم اما در واپسین ساعات آخرین روز ثبت‌نام این دوره از انتخابات مجلس شورای اسلامی می‌بینیم که این جریان سیاسی اصلاح‌طلب بود که تمایل خود را برای حضور هرچه بیشتر در این دوره نشان داد. درواقع به گفته بزرگان این جریان سیاسی، در این دوره از همه نیروهای اصلاح‌طلب خواسته شده که در انتخابات با تمام توان شرکت کنند. یعنی استراتژی اصلاح‌طلبان نه تنها مشارکت مشروط نشد بلکه حضور حداکثری شد. با این حال تمام چهره‌های شاخص اصلاحات حضور پیدا نکردند. در حالی که محمدرضا عارف، رئیس فراکسیون امید در این دوره کاندیدا نشد نمایندگان ادوار مجلس در آخرین روز از ثبت نام کاندیداهای مجلس یازدهم، با حضور در وزارت کشور یا فرمانداری تهران نامشان را در لیست نامزدها به ثبت رساندند. گفته می‌شود رئیس دولت اصلاحات در تماس با اصلاح‌طلبان خواستار کاندیداتوری و حضور پررنگ در ستادهای انتخاباتی برای اعلام نامزدی شده است؛ این را قاسم میرزایی‌نکو، نماینده مجلس دهم در گفت‌وگو با خبرگزاری‌ها اعلام کرده است. همچنین علی صوفی، وزیر دولت اصلاحات ضمن تایید فراخوان رئیس دولت اصلاحات برای کاندیداتوری چهره‌های شاخص این جریان در انتخابات مجلس یازدهم، تاکید کرد که لیست اصلاح‌طلبان مورد حمایت رئیس دولت اصلاحات قرار خواهد گرفت.
حال سوال این است که اصلاح‌طلبان در این دوره از انتخابات آیا باز هم لیست خواهند داد؟ آیا همه و یا حداقل اکثریت نامزدهای جریان اصلاح‌طلب از فیلتر شورای نگهبان خواهند گذشت؟ اگر این اتفاق رخ ندهد تکلیف چه خواهد بود؟ همه چیز به مرحله بعد از تایید صلاحیت‌ها برمی‌گردد. شهیندخت مولاوردی، معاون سابق رئیس‌جمهوری و عضو شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان که روز گذشته با حضور در ستاد انتخابات وزارت کشور اعلام کاندیداتوری کرد، می‌گوید: اگر تعداد تایید صلاحیت شده‌ها به حد نصاب نرسد ممکن است که لیست کامل بسته نشود. همچنین علی شکوری‌راد، دبیرکل حزب اتحاد ملت می‌گوید: باید مفهوم انتخابات شکل بگیرد و این یعنی انتخابات سالم و رقابتی باشد و به اندازه کافی کاندیدا داشته باشیم که بتوانیم با آنها وارد انتخابات شویم. اگر این اتفاق نیفتد، ممکن است که ما هم منصرف شویم.
از مهمترین چهره‌هایی که در آخرین روز برای ثبت‌نام اقدام کردند؛ شهیندخت مولاوردی، فاطمه ذوالقدر، سهیلا جلودارزاده، فریده اولاد قباد، طیبه سیاوشی و فاطمه سعیدی از اعضای فراکسیون امید مجلس شورای اسلامی برای ثبت نام در یازدهمین دوره انتخابات مجلس با حضور در ستاد انتخابات فرمانداری تهران، کاندیدای حضور در انتخابات شدند. همچنین پروانه مافی نماینده تهران، الهام امین‌زاده معاون حقوقی رئیس‌جمهوری در دولت یازدهم و محمدعلی افشانی، شهردار اسبق تهران و فعال سیاسی اصلاح‌طلب از دیگر افرادی بودند که روز گذشته نام‌نویسی کردند.
ماجراهای رفت و برگشت بند لام
روزنامه ایران در گزارشی با عنوان ماجراهای رفت و برگشت بند لام می نویسد: نخستین هفته آذرماه سال ۹۸ و در روزهایی که کشور درگیر مسائلی مهم‌تر از معافیت‌های مالیاتی بود، به ناگهان متن پیش‌نویس اصلاح قانون مالیاتی به صدر خبرها رسید. این متن پیشنهادی از سوی سازمان امور مالیاتی به وزارت اقتصاد و دارایی روانه شد تا بازنگری قوانین مالیاتی پس از چهار سال در دستور کار قرار گیرند. اما در این متن پیشنهادی، جمله‌ای وجود داشت: «بندهای (الف)، (ب)، (ز) و (ل) ماده ۱۳۹ حذف می‌شوند.»
ماده ۱۳۹ قانون مالیاتی کشور، به طرح قوانین معافیت مالیاتی می‌پردازد و هرچند طبق همین متن پیش‌نویس بندهای الف و ب به صورتی دیگر در قانون گنجانده شده‌اند، اما خواست سازمان امور مالیاتی مبنی بر حذف بند (ل) که مربوط به معافیت مالیاتی در حوزه فرهنگ و هنر است، همچنان پابرجا مانده است. اتفاقی که باعث شد وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نامه‌هایی جداگانه به معاون اول رئیس‌جمهوری، رئیس دفتر رئیس جمهوری و وزیر امور اقتصادی و دارایی بنویسد و خواستار ادامه معافیت مالیاتی اهالی «فرهنگ، هنر و رسانه» شود. نکته نهفته در اخبار مربوط به حذف معافیت مالیاتی هنرمندان به همین سه کلمه‌ای بازمی‌گردد که در گیومه گذاشته شده‌اند.
به زبان ساده‌تر، در روزهای پایانی بهمن ماه ۱۳۸۰، متن معافیت مالیاتی فعالیت‌های انتشاراتی، مطبوعاتی، فرهنگی و هنری به تصویب رسید و به مؤسسات مربوطه ابلاغ شد. در این سال‌ها، هنرمندان و اهالی سینما از معافیت مالیاتی برخوردار بوده‌اند، همانطور که اهالی تئاتر، موسیقی، مؤسسه‌های انتشاراتی و مطبوعاتی و حتی هنرمندان حوزه خط و نقاشی و نگارگری و... اما با طرح مسأله به گونه‌ای متفاوت، «سلبریتی‌ها» تبدیل به مجرمان اصلی شدند. این مسأله واکنش‌های متفاوتی را به‌دنبال داشت؛ از هنرمندانی که به طرفداری همکارانشان پرداختند، تا مدیران دنیای نشر که نسبت به این حذف معافیت واکنش نشان دادند. برخی از روش «انتقاد صریح» استفاده کردند تا انتقام‌شان را از هنرمندان بگیرند و برخی دیگر به برچسب زدن‌های همیشگی‌شان ادامه دادند. اما کسانی هم بودند که به‌جای تأکید بر حاشیه‌ها سعی کردند توضیحاتی کامل در این زمینه ارائه بدهند تا به این فضای ملتهب کمی آرامش تزریق کنند.
پس از این بازخوردها، حسین انتظامی، رئیس سازمان سینمایی تأکید کرد: «موافق معافیت مالیاتی برای دستمزدهای غیرمتعارف نیستیم اما فقط افراد معدودی در این زمره‌اند.»این راهکار به گفته سید ضیاء هاشمی، دبیر شورای عالی تهیه‌کنندگان نه فقط محال است بلکه زمینه‌ساز فساد در سینما می‌شود: «در شرایط فعلی با توجه به هزینه سرسام آور تولید، اگر هم تنها سلبریتی‌ها از قانون معافیت از مالیات مستثنی شوند (که این امر بعید است زیرا قانون از کل به جزء تغییر نمی‌کند) دو فساد ایجاد خواهد شد. اول اینکه سلبریتی‌ها قرارداد خود را بدون پرداخت مالیات طلب می‌کنند و تهیه‌کننده ناچار به پرداخت مالیات خواهد بود که منجر به افزایش شدید هزینه تولید اثر سینمایی خواهد شد. نکته دوم اینکه، در این حوزه اقتصاد زیرزمینی شکل می‌گیرد به این ترتیب که قراردادها صوری و پرداخت دستمزدها زیرمیزی خواهد بود. با این اوصاف و ایجاد فساد، تولید در حوزه سینما کاهش چشمگیری خواهد داشت.»
پرش بورس به قله ۳۲۷
روزنامه دنیای اقتصاد در گزارشی با عنوان پرش بورس به قله ۳۲۷ می نویسد: شاخص کل بورس تهران با صعود ۱.۶درصدی توانست در ارتفاع ۳۲۷ هزار و ۶۲۵ واحدی بایستد. این بالاترین سطح بسته شدن نماگر سهام در تاریخ است که با اوج‌گیری سهام بزرگ کالایی رقم خورد. در حالی دماسنج بورس ۱۴ روز متوالی را مثبت پشت سر گذاشته است که عمده افزایش قیمت‌ها در ابتدای روند صعودی در سهام کوچک‌تر رخ داد. ورود نقدینگی تازه در کنار انتظارات تورمی مهمترین محرک‌های بورس در آغاز این مسیر بود. اما پایان هفته گذشته، نیروهای تازه‌ای در جهت افزایش قیمت‌ها به چشم خورد؛ به‌طوری‌که پس از رشد نرخ دلار، بازار جهانی در حوزه نفت و فلزات نیز صعودی شد و همین امر کافی بود تا در معاملات دیروز توجه معامله‌گران به سهام شاخص‌ساز کالایی جلب شود و ارزش معاملات بورس تا مرز ۲ هزار میلیارد تومان پیش رود. این مساله در صورت تداوم به معنای ورود پول‌های تازه به سمت سهام است که می‌تواند زمینه‌ساز موج تازه‌ای از رونق عمومی این بازار باشد. در غیر این صورت دو سناریو برای جریان نقدینگی بورس تهران قابل تصور است که یکی کوچ سهامداران از شرکت‌های کوچک به سمت بزرگ‌ترهاست و دیگری ادامه روند قبلی و باقی ماندن اقبال به نمادها با ارزش بازار پایین‌تر حداقل در کوتاه‌مدت خواهد بود.
شاخص کل بورس تهران به سبب جبهه قدرتمند تقاضا در اولین روز معاملاتی هفته به رکورد تاریخی دیگری دست یافت. به این ترتیب دیروز نماگر اصلی بازار سهام با رشد بیش از ۵ هزار واحدی که چهاردهمین رشد متوالی این نماگر به‌حساب می‌آید، از میانه کانال ۳۲۷ هزار واحدی عبور کرد. رکورد قبلی این نماگر در تاریخ ۱۳مهرماه به ثبت رسیده بود. میزان شاخص در این تاریخ ۳۲۷ هزار و ۳۰۶ واحد بود. البته شاخص بورس پیش از این در رویه روزانه معاملات روز سیزدهم سطوح بیش از ۳۳۰ هزار واحدی را نیز تجربه کرده بود. رشد قیمت فلزات و در عین حال نفت در بازار جهانی در کنار ورود دلار به کانال ۱۳ هزار تومانی از مهمترین دلایل پرش ۵ کانالی شاخص سهام با اهرم گروه‌های بزرگ کالایی بود. ارزش معاملات خرد سهام نیز دیروز از ۱۹۰۰ میلیارد تومان فراتر رفت. در این شرایط انتشار لایحه بودجه سال ۹۹ در روز جاری می‌تواند در تعیین مسیر کوتاه‌مدت سهام و تغییر ریل توزیع نقدینگی در بورس تهران اثر جدی بگذارد.
تقابل چهار الگو در بورس
روزنامه دنیای اقتصاد در گزارش خود با عنوان تقابل چهار الگو در بورس می نویسد: شاخص کل بورس تهران روز گذشته پس از پشت‌سر گذاشتن یک روند رفت و برگشتی نهایتا با ثبت رشد ۱۵۲۴ واحد (معادل ۰.۴۸ درصد) در عدد ۳۲۰ هزار و ۱۹۴ واحد متوقف شد. افزایش چشمگیر ارزش معاملات و عبور دادوستدهای خرد از مرز ۲ هزار میلیارد تومان تحت‌تاثیر تقابل نظرهای متفاوت و بعضا متضاد اهالی بورسی را شاید بتوان مهمترین نکته معاملات دیروز دانست. در تحلیل افزایش ارزش معاملات روزانه حضور فعال چهار دسته از سرمایه‌گذاران با الگوهای رفتاری مختلف به چشم می‌آید. گروه اول سرمایه‌گذاران تازه‌واردی هستند که پس از رونق دوباره بورس به این بخش متمایل شده‌اند و شلوغی مجدد کارگزاری‌ها برای گرفتن کد بورسی این حضور را تایید می‌کند. گروه دوم افرادی هستند که با تکیه بر ارزش معاملات در نمادهای خاص اقدام به خرید می‌کنند و در روزهای گذشته حضور پررنگ این سبک از سرمایه‌ها را در دادوستدهای روزانه شاهد بوده‌ایم. گروه سوم را نوسان‌گیرهای روزانه تشکیل می‌دهند که با توجه به نوسان روزانه زیاد قیمت سهام بستر مناسبی برای فعالیت این دسته فراهم شده است. گروه چهارم نیز سرمایه‌گذاران محتاطی هستند که بیش از بازدهی بر ریسک سهام متمرکز هستند و سهام آنها در روزهای اخیر نیز با رشد قیمتی مواجه بوده است.
بورس تهران روز گذشته را با نوسان زیاد پشت سر گذاشت. شاخص کل بورس اوراق بهادار در یک ساعت ابتدایی رشد بیش از ۴۲۰۰ واحدی را تجربه کرد اما تشدید فشار عرضه‌ها و فروش‌های هیجانی در پی برچیده شدن صف‌های خرید در نمادهای متعدد از صنایع مختلف به اصلاح این نماگر بورسی انجامید، به‌طوری‌که در نهایت رشد ۱۵۲۴ واحدی (معادل ۴۸/ ۰ درصدی) شاخص کل را شاهد بودیم. این اتفاق درحالی رخ می‌داد که ارزش معاملات خرد جهش چشمگیری داشت و به بیش از ۲۰۰۰ میلیارد تومان رسید. بازار سهام در روز گذشته رفتاری مشابه یک هفته کاری را در مسیر کم‌نوسان قبلی تجربه کرد.
نه به زندگی
روزنامه همدلی در گزارشی با عنوان نه به زندگی نوشت: عصر پنچ‌شنبه هفته گذشته دو دختر جوان که با هم دختر دایی و دختر عمه بودند، برای رهایی از مشکلات زندگی و اختلافات خانوادگی از پله‌های مترو ایستگاه شهرری خود را به زیر مترو سر دادند تا مسافران خسته مترو را به تماشای صحنه دهشتناک و شوک‌آور دیگری دعوت کنند.
دو روز قبل از حادثه ایستگاه مترو شهر ری، این درختان پشت خوابگاه شهید علم‌الهدی اهواز بود که ابزار مرگ دانشجوی جوانی را فراهم کردند. روز ۱۲ آذر زخم زندگی یکی از دانشجویان پسر دانشگاه شهید چمران اهواز و ساکن خوابگاه شهید علم‌الهدی سرباز کرد تا پرونده زندگی‌اش را ببندد، این دانشجو روز ۱۲ آذرماه ساعت چهار بامداد طناب دار خود را بافت و با حلق آویز کردن خود به درختان پشت خوابگاه گلوی زندگی خود را فشار داد. او به رغم تلاش ساکنان خوابگاه و انتقالش به مراکز درمانی فوت کرد.
چند روز قبل از مرگ این دانشجو و در روز ۸ آذر جسد بی‌جان یکی دیگر از دانشجویان دانشگاه شهیدچمران اهواز خارج از دانشگاه پیدا شد که عده‌ای مرگ مشکوک او را به خودکشی ربط دادند. یک مسئول دانشگاه در واکنش به مرگ این دو دانشجو گفته است: بی‌اعتمادی به آینده به یک گرایش در میان دانشجویان سراسر کشور تبدیل شده و گرایش به خودکشی را افزایش داده است.
سریال ادامه‌دار خودکشی در ایران همچنان ادامه دارد و هر روز به لیست بلندبالای مرگ خودخواسته در کشور اسامی جدید اضافه می‌شود. اگر پیش‌تر خودکشی‌ها به صورت انفرادی و در خفا و پستوی خانه‌ها انجام می‌گرفت، امروزه افرادی که تصمیم به پایان بخشیدن زندگی خود دارند، مرگ خود را فریاد می‌زنند، به نحوی که خودکشی در ملاعام و حتی خودکشی گروهی نیز رواج پیدا کرده است. خودکشی دو دختر جوان در ایستگاه شهر ری شاهد روشنی بر این ادعاست.
آمارها و سخنان مسئولان نیز بر رشد خودکشی در کشور صحه می‌گذارد. چندماه پیش وزارت بهداشت از روند رو به رشد خودکشی در میان ایرانیان سخن به میان آورد. مریم عباسی‌نژاد، مدیر برنامه پیشگیری از خودکشی دفتر سلامت روان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفت: «آمار خودکشی در ایران با شیب ملایم در حال افزایش است و این آمار در سال بیش از ۵درصد در حال رشد است.» به گفته عباسی‌نژاد بالاترین میزان اقدام به خودکشی در گروه سنی ۱۵ تا ۲۴ سال است و میزان فوت ناشی از خودکشی در هر ۱۰۰ هزار نفر با بالا رفتن سن افزایش می‌یابد.
خودکشی نشان‌دهنده اوج درد و الم مردم یک جامعه است که بایستی بدون اتلاف وقت به فکر چاره‌ای اساسی بود. زنان و مردانی که آغوش خود را به سوی مرگی خودخواسته باز می‌کنند، پیامی پر از درد و زجر به جامعه مخابره می‌کنند که ضروری است شنیده شود نه اینکه صحبت از آن فقط به ژست برخی از مسئولان تبدیل شود و خروجی که منجر به کاهش این پدیده شود، کسی شاهد نباشد. فراموش نکنیم از دیدگاه دورکیم افزایش خودکشی شاخص وضعیت آنومیک و بحرانی جامعه است.
پیری زودرس بیمه سلامت!
روزنامه توسعه ایرانی در گزارش خود با عنوان پیری زودرس بیمه سلامت! می نویسد: از پایان برنامه پنج‌ساله پنجم توسعه، ۴سال می‌گذرد؛ سال‌هایی که بهترین فرصت برای محکم کردن جای پای اهداف آن بود. یکی از مهمترین برنامه‌های این سند، برقراری عدالت در حوزه سلامت است، اما با گذشت این همه مدت و با وجود توسعه امکانات درمانی در شهرهای کوچک، هنوز شاهد توزیع عدالت نیستیم؛ البته اگر عدالت در حوزه درمان را به معنای کاهش پرداخت از جیب مردم در نظر بگیریم؛ امری که هم در دستورالعمل‌های برنامه طرح تحول سلامت پیش‌بینی‌شده و هم در برنامه پنجم توسعه؛ شاهد مثالش هم بند ج ماده ۴۲قانون برنامه پنجم است؛ آنجا که قانون‌گذار می‌نویسد: «حق بیمه پایه سلامت به شرح زیر سهمی از درآمد بیمه‌شونده خواهد بود: ۱. اقشار نیازمند تحت پوشش نهادهای حمایتی و مؤسسات خیریه معادل ۵ درصد حداقل دستمزد مشمولان قانون کار که ۱۰۰درصد آن از بودجه عمومی دولت تأمین می‌شود. ۲. خانوار کارکنان کشوری و لشکری شاغل و بازنشسته معادل ۵درصد حقوق و مزایای مستمر که حداکثر آن تا دو برابر حق بیمه مشمولین جزء یک این بند خواهد بود، تعیین می‌گردد. بخشی از حق بیمه مشمولین این جزء از بودجه عمومی دولت تأمین می‌شود. ۳. خانوارهای کارگران و مشمولین تأمین اجتماعی مطابق قانون تأمین اجتماعی ۴. سهم حق بیمه پایه سلامت خانوارهای سایر اقشار متناسب با گروه‌های درآمدی به تصویب هیئت‌وزیران خواهد رسید.»
البته دفترچه‌های بیمه سلامت همچنان در مراکز دولتی کارآیی لازم را دارند و دولت موظف است هزینه‌های درمان بیمه‌شدگان را بپردازد؛ بااین‌حال اما مدتی است که وزارت بهداشت که پیش‌ازاین اجرای پرونده‌های الکترونیک و استقرار نظام ارجاع و پزشک خانواده را که مهمترین اهداف طرح تحول نظام سلامت است، زمین گذاشته بود، در سودای محدود کردن دامنه استفاده افراد از خدمات بعضاً رایگان دفترچه بیمه سلامت است؛ آن‌هم در شرایطی که بر اساس ارزیابی مرکز آمار ایران سهم هزینه‌های سلامت از جیب مردم تا آبان ۹۷ یعنی حدود۱سال پیش به ۳۵.۶۶درصد رسیده بود. البته این رقم در سال۱۳۸۰ برابر ۵۶.۹۷درصد بوده است، اما باید در نظر داشت که سال۸۰، تورم ۱۱.۴درصد بود، اما در سال۹۷ بر اساس اعلام مرکز آمار به ۲۷درصد رسید؛ هرچند همان زمان برخی محافل به این عدد مشکوک بودند برای نمونه رحیم زارع، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی، گفته: «نرخ تورم در سال۹۷ بیش از ۲۷درصد اعلامی مرکز آمار است.» در سال۹۸ هنوز به‌صورت رسمی میزان پرداخت از جیب مردم اعلام‌نشده، اما با توجه به تورم حدود ۴۰درصدی، به‌احتمال فراوان سهم پرداخت از جیب مردم افزایش یافته است.
از سوی دیگر به گفته مسئولان از ابتدا این طرح مشکلاتی داشته است، نظیر اینکه در ابتدای امر بسیاری از افرادی که تمکن مالی داشتند در این طرح ثبت‌نام کردند؛ هرچند گروهی معتقد بودند اولویت با قشر ضعیفی است که دفترچه بیمه ندارند، اما گروهی دیگر این طرح را «ملی» خطاب کردند و گفتند دستور به این شکل آمده است. حالا منتقدان باور دارند که نحوه اجرای طرح تحول نظام سلامت غیرعقلانی بود. حالا که دولت به سبب کاهش درآمدهایش توان پرداخت سرانه درمان ۱۱میلیون نفر را ندارد، می‌خواهد سرانه بیش از صد هزار نفر را قطع کند که این کار از اساس غیرمنطقی است؛ چراکه به‌جای ثروتمندان اقشار فرودست جامعه را هدف گرفته؛ یعنی همان کسانی که به سبب سیاست‌های پولی و ارزی دولت به زیرخط فقر هل داده شده‌اند
انبساط ناگهانی بودجه در سال سخت اقتصادی
روزنامه اعتماد درگزارشی با عنوان انبساط ناگهانی بودجه در سال سخت اقتصادی آورده است: امروز رییس‌جمهور بودجه سال ۹۹ را به مجلس تقدیم می‌کند. در این راستا، روز گذشته و در حاشیه جلسه ستاد بودجه ۹۹، محمدباقر نوبخت، رییس سازمان برنامه و بودجه ضمن اشاره به این موضوع که لایحه بودجه با ۴۸۴ هزار میلیارد تومان و ۱۹ بند بسته شده، گفت: «صادرات نفت برای سال آینده به میزان ۴۸ هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده که ریالی از آن به بودجه وارد نمی‌شود.»
با توجه به گفته‌های نوبخت این‌گونه به نظر می‌رسد که از سال ۹۹ قرار است کل بودجه جاری از محل مالیات‌ها تامین شود. برای نیل به این هدف دولت باید از معافیت‌های مالیاتی گذشته که در بودجه وجود داشت، قدری چشم‌پوشی کرده و در راستای افزایش پایه‌های مالیاتی نیز گام‌هایی بردارد. بر اساس صحبت‌های رییس سازمان برنامه و بودجه، بودجه سال آینده، از برنامه اصلاح ساختاری که از سال گذشته و در ۴ محور و ۹ برنامه تهیه شد، تبعیت می‌کند. چهار محور اصلاح ساختاری بودجه عبارت از تقویت نهادی بودجه، هزینه‌کرد کارا، درآمدزایی پایدار و ثبات‌سازی اقتصاد کلان و توسعه پایدار است.
در جلسه هفته گذشته هیات دولت کلیات بودجه سال ۹۹ به تصویب رسید که بر اساس آن سقف تعیین شده برای بودجه ۴۸۴ هزار میلیارد تومان است. این رقم نشان می‌دهد که سال آینده نسبت به سال جاری افزایش ۲۵ درصدی در سقف بودجه خواهیم داشت. نکته‌ای که نشان از انبساط قابل توجهی در بودجه دارد. با وجود کاهش درآمدهای نفتی همچنین عدم لغو تحریم‌های نفتی علیه ایران، به نظر می‌رسد دولت عزم جدی در درآمدزایی از راه‌های دیگر دارد. کاهش فرارهای مالیاتی و اخذ مالیات از اصنافی همچون وکلا، پزشکان و ... یکی از راه‌های افزایش درآمدهای مالیاتی پیش‌روی دولت است. از سوی دیگر، به سرانجام رساندن مالیات بر سرمایه نیز می‌تواند در سال آینده در دستور کار وزارت اقتصاد و مجلس قرار گیرد.
نکته دیگر در خصوص منابع بودجه، درآمدهای گمرکی است. طبق توافق وزارت اقتصاد با خزانه‌داری قرار است در سال آینده ۲۰ هزار میلیارد تومان از محل درآمدهای گمرکی به خزانه‌داری تحویل داده شود.