آنطور که آمار نشان می دهد بین ۵۰ تا ۶۰ درصد داروی مورد نیاز کشور در شرکت های داروسازی استان البرز تولید و به بازارهای داخلی و خارجی صادر می شود، محصولاتی که بنا به گفته کارشناسان با وجود تحریم های ظالمانه و محدودیت در تامین مواد اولیه مورد استقبال کشورهای مختلف جهان از جمله اروپایی و آسیایی قرار گرفته است.
آنچه موجب شده تا استان البرز در میان ۳۱ استان کشور در این بخش شاخص و برتری داشته باشد ، وجود پژوهشگران توانمند و با استعداد بوده که از نخبگان کشور به شمار می آیند و شرکت های دانش بنیان و فناور را در عرصه داروسازی و تولید دارو به جهشی باورنکردنی سوق داده اند.
فعالیت نخبگان داروساز در مراکز تولیدی، پژوهشی و دانشگاهی دولتی و خصوصی البرز بیانگر آن است که افزون بر سرمایه های پولی، وجود نخبگان موجب تحرک بخشی به صنعت داروسازی این استان شده و نگاه ها به داشته های علمی و سرمایه های اجتماعی البرز معطوف شده است.
با این وجود اگر چه کاستی ها و گلایه هایی در کنار پیشرفت های قابل اعتناء در این بخش دیده می شود اما تلاش و پشتکار نیروی انسانی نخبه و پژوهشگر براین است تا چالش ها در فضای کنونی کشور بسیار کوچک و ناچیز دیده شود.
براین اساس ایرنا البرز به مناسبت هفته پژوهش میزگردی با حضور مسوولان بخش دارو و غذا دانشگاه علوم پزشکی و داروسازان استان با محور نقش پژوهش در دستیابی به محصولات جدید و رونق تولید دارو ، تجهیزات پزشکی و لوازم آرایشی بهداشتی برگزار کرد که اظهارات متولیان و کارشناسان هریک از این بخش ها بیانگر شور و امید با نگاهی به کاستی ها در صنعت داروسازی این استان است.
دارو محصول پژوهش محور
دکتر پریناز احمدی مدیر غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی استان البرز در این میزگرد خبری با بیان اینکه البرز در زمینه تولید داروهای با فناوری بالا موفق عمل کرده است ، گفت: تولید و دستیابی به محصولات جدید در این عرصه نیازمند کارهای پژوهشی است .
وی ادامه داد: امروز در عصری به سر می بریم که تولید و دستیابی به محصولات جدید دارویی وابسته به علم و پژوهش بوده چرا که در فرمولاسیون تهیه داروهای جدید و نوترکیب باید از روش های پژوهشی بهره برد.
احمدی بیان داشت : پژوهش می تواند در زمینه تولید و بسته بندی مواد اولیه دارو تا محصول نهایی دارو ادامه داشته باشد و استان البرز در این بخش ها توانسته گام های موثری بردارد.
مدیر غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی البرز افزود: پژوهش در بهتر شدن فرمولاسیون دارو و رضایت مصرف کننده تاثیر گذار بوده و بر این اساس تلاش ها به برقراری رابطه مستمر بین پژوهش و تولید در البرز و کشور معطوف شده است .
وی گفت : امروزه شرکت ها و کارخانه های دارو سازی معتبر جهان ، بودجه پژوهشی بالایی دارند که این بودجه را اختصاص می دهند تا منجر به تولید دارویی انحصاری شود که البته مشکل ما این است که خیلی از پژوهش ها در استان البرز و کشور تجاری سازی نمی شود و نیاز است که ارتباط بین مراکز علمی و صنعت بیشتر شود.
احمدی با بیان اینکه اکنون ۳۸ کارخانه داروسازی در استان البرز فعال هستند، اظهار داشت: تعداد این کارخانه ها روبه افزایش است.
۹۷ درصد داروی مورد نیاز کشور در داخل تولید می شود که نقش استان البرز در این بخش برجسته است .
وی کمبود مواد اولیه را از مشکلات صنعت دارویی استان برشمرد و ادامه داد: این کاستی ناشی از مشکل در واردات مواد اولیه است اما صنعت داروسازی استان توانسته به خوبی نقش آفرینی کند.
احمدی، فناوری بسته بندی مواد اولیه و دارو را یکی از کاستی ها برشمرد و گفت : هنوز در این بخش به خود کفایی نرسیده ایم.
مدیر غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی البرز اظهار داشت : امروز کارخانه هایی با فناوری بالا در زمینه دارو سازی در استان البرز داریم که محصولات آنها صادراتی است .
موانع برای ارزآوری صنعت داروسازی برطرف شود
وجود قوانین دست و پاگیر در زمینه صادرات محصولات دارویی از جمله مشکلاتی بود که مدیر غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی البرز به عنوان یک مانع برای رقابت با محصولات خارجی برشمرد.
این مسوول تاکید کرد که صنعت داروسازی کشور و استان البرز امروز به خوبی پیشرفت کرده و ۹۷ درصد دارو ها تولید می کند که باید از این فرصت برای ارزآوری استفاده کرد.
احمدی گفت : اکنون در بخشی از مواد اولیه نیاز به واردات نداریم و کارخانه های داخلی این مواد را تولید و تامین می کنند.
صنعت داروسازی البرز با توانایی رقابت جهانی
احمدی با بیان اینکه بیش از ۵۰ درصد داروی مورد نیاز کشور در استان البرز تولید می شود ، گفت : محصولات دارویی این استان از ظرفیت و قدرت رقابت بالایی با محصولات مشابه خارجی برخوردار بوده اما باید موانع و قوانین گمرکی و صادراتی کشور در این بخش اصلاح و روان سازی شود.
وی بیان داشت : به عنوان مثال برخی کارخانه های البرز در تولید داروی «ام اس » پیشتار بوده و محصولات آنها از کیفیت بالایی برخوردار است اما قوانین صادراتی دست و پاگیر شده است .
مدیر غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی البرز گفت : کارخانه تولید پادزهر عقرب در البرز از جمله صنایع ممتازبه شمار می رود که باید مورد توجه قرار گیرد.
وی از شهرک های صنعتی و کارخانه های داروسازی در کنار فرودگاه بین المللی و منطقه ویژه پیام به عنوان مزیت اقتصادی البرز برشمرد و شهرک داروسازی برکت که اکنون مراحل توسعه را می گذارند باید به این سرمایه های البرزی افزود.
برخی صنایع داروسازی البرز شاخص هستند
مهندس افشین افشار مدیر نظارت و ارزیابی فرآورده های غذایی ، آرایشی و بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی استان البرز گفت : امروز برخی صنایع داروسازی این استان در سطح کشور و جهان شاخص بوده و محصولات با فناوری بالا تولید می کنند.
وی ادامه داد: این محصولات که حاصل پژوهش محوری و تکیه بر دانش بومی است مورد استقبال کشورهای مختلف از جمله آلمان قرار گرفته است .
افشار گفت: اکنون تفاهم نامه های همکاری پژوهشی بین دانشگاه علوم پزشکی البرز و برخی شرکت های داروسازی مانند آریوژن در حال انجام است و این امر بیانگر ارتباط دوسویه بین بخش پژوهشگر و تولید است .
این مسوول در عین حال اظهار داشت : در بخش تجاری سازی پژوهش ها باید اقدامات بیشتری انجام شود چرا که تعداد زیادی پژوهش در زمینه صنعت غذا و دارو در استان البرز باید به محصول تبدیل شود.
وی تاکید کرد که اکنون تلاش دانشگاه علوم پزشکی استان البرز بر ارتباط گسترده با بخش تولید برای تجاری سازی پروژه های تحقیقاتی معطوف شده است.
افشار گفت : در سال ۹۷ حدود ۳۰۰ تن محصولات آرایشی بهداشتی از استان البرز به کشورهای مختلف از جمله آلمان ، امارات ، سوریه، عراق، قطر، تاجیکستان، قرقیزستان و افغانستان
صادر شد و امسال نیز این صادرات ادامه دارد.
وی بیان داشت : اکنون پروژه های تحقیقاتی متعددی در زمینه لوازم آرایشی بهداشتی دردست اقدام داریم که تا اوایل سال آینده به محصول تبدیل می شود.
مدیر نظارت و ارزیابی فرآورده های غذایی ، آرایشی و بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی البرز افزود: اکنون ۲۰۲ کارخانه ساخت محصولات آرایشی و بهداشتی در این استان وجود دارد که ۱۶۷ کارخانه آنها فعال هستند.
وی گفت : بحث پژوهش تولید لوازم آرایشی بهداشتی در البرز از کلیت و عینیت خارج شده و به سمت تولید حرفه ای و تخصصی پیش رفته است که در واقع محصولات در این بخش نتیجه پژوهش ها هستند.
این مسوول تاکید کرد که دانشگاه علوم پزشکی البرز به عنوان یک مرکز حفظ سلامت در قالب طرح های پژوهشی فعالیت های گسترده ای در زمینه دارو ، غذا و محصولات آرایشی بهداشتی آغاز کرده است و در ۲۶ آذر ماه جاری از محصول مشترک دانشگاه و یک کارخانه بزرگ مواد غذایی در استان رونمایی می کنیم.
وی افزود: در بحث پژوهشی با کارخانه ساخت لوازم آرایشی بهداشتی صحت تفاهم نامه منعقد کرده ایم که منجر به کارهای پژوهشی بر روی برخی محصولات خواهد شد.
افشار گفت: یک کمیته فنی صدور پروانه های بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی البرز داریم که در این کمیته هر محصولی که تولید می شود باید پروانه ساخت از وزارت بهداشت داشته باشد .
وی ادامه داد: در ارتباط با پژوهش فرمولاسیون ها برای بهبود آن کار شده و مواد نگهدارنده را کم کرده ایم یا موادی که منشا گیاهی دارد جایگزین شده است که همه اقدامات در قالب پژوهش انجام می شود.
تاسیس دانشکده فناوری های نوین پزشکی در البرز
افشار در بخش دیگری از سخنانش گفت : به منظور تجاری سازی پژوهش های علمی تاسیس دانشکده فناوری و خدمات در دستور کار دانشگاه علوم پزشکی استان البرز قرار گرفته است.
وی ادامه داد: این دانشکده پل ارتباطی بین محققان و تولید کنندگان محصولات دارویی ، غذایی و آرایشی و بهداشتی و سایر بخش ها خواهد بود.
افشار گفت : با تاسیس این دانشکده و آموزش نیروی انسانی متخصص گام بلندی برای تبدیل ایده ها به محصول و جلوگیری از انباشت پروژه های تحقیقی در دانشگاه علوم پزشکی و سایر مراکز مربوطه برداشته خواهد شد.
این مسوول اظهار داشت : آبان ماه امسال از ۴۵ تولیدکننده برتر در بخش داروسازی ، لوازم بهداشتی و آرایشی و تجهیزات استان البرز دعوت کردیم تا نظرات خود را با رییس دانشگاه علوم پزشکی استان در زمینه های مختلف در میان بگذارند.
وی افزود: تلاش ها براین است تا بین دانشگاه علوم پزشکی و بخش تولید همراهی و همکاری تنگاتنگی به عمل آید.
فعالیت حدود ۷۰ کارخانه تولید تجهیزات پزشکی در البرز
مدیر نظارت وارزیابی فرآورده های غذایی ، آرایشی و بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی البرز بیان داشت: اکنون حدود ۷۰ کارخانه تولید تجهیزات پزشکی در البرز فعالیت دارند که در تامین نیازهای کشور پیشتاز هستند.
وی اظهار داشت: فعالیت این کارخانه در بخش سلامت در واقع زنجیره تولید در این بخش را بسط و گسترش داده است.
صنعت داروسازی به حمایت نیاز دارد
دکتر رضا مسعود نیا ، پژوهشگر ، داروساز و عضو جامعه تولید کنندگان داروی کشور گفت : امروز صنعت داروسازی در استان البرز و کشور دارای ظرفیت های بزرگ و ارزشمندی بوده که برای استفاده از این ظرفیت ها به حمایت و پشتیبانی مسوولان نیاز است.
وی ادامه داد: چرخ پژوهش و صنعت داروسازی زمانی به خوبی حرکت خواهد کرد که متولیان امور با توجه به شرایط خاص کشور و ضرورت تامین نیازهای دارویی به این بخش نگاه ویژه داشته باشند.
مسعودنیا گفت: امروز صنعت داروسازی از افتخارات کشور بوده چرا که می تواند تمام نیازهای داخلی را تامین کند اما آنچه سبب شده تا کاستی ها در این بخش به وجود بیاید ریشه در کم توجهی ها دارد.
وی بابیان اینکه حدود سه درصد داروی کشور وارداتی است اظهار داشت : اگر حمایت لازم از این بخش شود نخبگان ایرانی و البرزی توانایی آن را دارند که محصولات دارویی کمیاب و وارداتی را خود تولید کنند.
این تولید کننده و داروساز گفت : بخشی از مواد اولیه دارو وارداتی است که باید سازوکارهای لازم برای تولید این مواد در داخل کشور پیش بینی شود.
مسعود نیا تاکید کرد که برخی کارخانه های داروسازی در البرز و مناطقی مانند استان کرمانشاه وجود دارد که با فناوری بالا فعالیت کرده و در سطح جهان کم نظیر هستند.
وی تاکید کرد که سرمایه و پول مهمترین نیاز برای پشتیبانی از تحقیق و پژوهش در بخش های مختلف است و باید محقق و دانشجو برای تبدیل ایده به محصول مورد حمایت قرار گیرند.
ضروت همراهی صنعت و دانشگاه
دکتر سیدهادی احمدی محقق ، داروساز البرزی و عضو شورای عالی داروخانه های ایران در این میزگرد گفت : امروز کشور ما به لحاظ تولید علم در خیلی از موارد از جمله تولید علم از بسیاری کشورهای جلوتر است که تا سال ۲۰۱۷ جز هشت کشور اول در زمینه نانو تکنولوؤی بودیم .
وی افزود: امروز تولید نانو داروها در سطح جهان از اهمیت بالایی برخوردار بوده که کارهای خوبی در کشور و استان البرز انجام شده است.
این داروساز بیان داشت : امروز مشکل این است که علم در صنعت باید پیاده شود و ارتباط بین دانشگاه و صنعت تعمیق یابد؛ بخش تحقیق و توسعه ما اشکال دارد و نتوانستیم هنوز جایگاه آر ان دی و توسعه در کارخانجات دارویی به مرحله عمل برسانیم و همه مراحل تحقیق نیازمند اعتبار است؛ پول نیست که تحقیق و توسعه به مرحله تولید برسد، وزارت بهداشت باید طوری عمل کند که کارخانه ها بخشی از سود را روی توسعه قرار بدهند.
در بحث نانو فناوری ایران در منطقه مقام اول و در دنیا مقام هشتم را دارد که مقام معظم رهبری فرمودند: دلیل موفقیت نانوفناوری این است که این بخش بدور از مسائل سیاسی کار خودش را انجام داده و موجب توفیق آن شده است.
احمدی گفت : ما ثبات مدیریتی در حوزه دارو نداریم و در البرز طی ۲ سال چهار معاون غذا و دارو منصوب و جابه جا شده است.
وی بیان داشت: بیش از ۵۰ درصد تولیدات دارویی کشور در البرز انجام می شود و داروسازان توانمندی داریم که می توانند کمک کنند اما باید آشتی بین دارو ساز و صنعت ایجاد کنیم که بتوانند از علم در تولید دارو بیشتر استفاده کنند.
وی اظهار داشت: در بحث قیمت گذاری داروها وزارت بهداشت دستوری عمل می کند و بیشتر دارو سازها ناراضی هستند تا زمانی که قیمت گذاری دستوری باشد کار ما به جایی نمی رسد باید به سندیکاها بسپارند تا در تحقیق و توسعه استفاده کنند.
احمدی گفت : اکنون در استان ۴۵۷ داروخانه و یک هزار دارو ساز داریم که متاسفانه انجمن داروسازان استان با مشکلاتی در بحث مدیریتی دارد.
رونمایی از چندین دستاورد دارویی جدید در استان البرز
با تلاش محققان و پژوهشگران شرکت های داروسازی ، دانش بنیان و مراکز علمی پژوهشی استان البرز طی سال های اخیر تاکنون چندین دستاورود جدید دارویی در زمینه بیماری های خاص مانند داروهای درمان سرطان ، ام اس ، دیابت ،قلب و عروق ، کلیه و مجاری ،دستگاه گوارش و ... با حضور مسوولان کشوری از جمله معاون علمی و فناوری رییس جمهوری و وزرای سابق و کنونی بهداشت و درمان و آموزش پزشکی دولت تدبیر و امید در این استان رونمایی شده است.
به عنوان مثال ۳۰ تیر ماه امسال هشت محصول جدید دارویی با حضور دکتر سورنا ستاری معاون علمی و فناوری رئیس جمهوری در شرکت داروسازی تماد استان البرز رونمایی شد.
این محصولات شامل دارو و مواد اولیه دارویی شامل پنج قلم داروی میکروپلت امپرازول، تامسولوسین هایدروکلراید، نالتروکسان بیس، سیتاگلیپتین فسفات، پیو گلیتازون و سه قلم ماده اولیه در زمینه هسته های شکربا مش سایز های مختلف است.
بخشی از این محصولات برای درمان بیماری های گوارشی تولید شده است.
شرکت داروسازی تماد استان البرز سال گذشته هشت میلیون دلار صادرات به ۴۳ کشور در پنج قاره جهان داشته است.
در سال جاری نیز تعداد دیگری محصولات جدید دارویی که در نوع خود کم نظیر هستند توسط محققان البرزی به نتیجه رسید و با حضور مسوولان کشوری رونمایی شد.
فعالیت بیش از ۲۰ شرکت دانش بنیان و فناور در پارک علم و فناوری البرز
پارک علم و فناوری البرز دارای ۱۵۴ شرکت فناور و دانش بنیان است که بیش از ۲۰ شرکت آنها در زمینه داروسازی فعالیت می کنند.
با این حال محصولات جدید دارویی استان البرز در بازارهای جهانی جای پا باز کرده و مورد استقبال قرار گرفته هر چند که تحریم ها و محدودیت های گمرکی و صادراتی از عمده موانع برای تولید دانش بنیان البرزی وایرانی شده است.
امروز فعالیت موسسه های بزرگی مانند موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی با بیش از ۹۰ سال عمرکاری در استان البرز ظرفیت هایی است که نقش ارزشمندی در عرصه سلامت کشور ، جهان و منطقه خاورمیانه دارد.
این موسسه که فعالیت طولانی در عرصه تحقیق و تولید واکسن های انسانی و دامی دارد امروز قطب علمی کشور و خاورمیانه در این بخش محسوب می شود هرچند که اکنون مشکلاتی در پیش پای آن وجود دارد.
فعالیت کارخانه های بزرگ داروسازی و تجهیزات پزشکی دولتی و غیر دولتی در استان البرز موجب شده تا افزون بر تامین داروهای مورد نیاز کشور یا صادرات محصولات دانش بنیان ، بخش عمده ای از نخبگان علمی کشور و استان در این بخش جذب شود.
به عنوان مثال مدیرعامل کارخانه داروسازی آریوژن استان البرز می گوید: چهار هزار نخبه داروسازی کشور در این مجموعه دانش بنیان جذب شده و اکنون این کارخانه داروهای بافناوری بالا و بیوتکنولوژی تولید می کند.
شکل گیری شرکت های فناور و دانش بنیان در زمینه داروسازی استان البرز نمونه هایی از تلفیق علم و فناوری و تولید است که به خلق ایده و محصولات ارزشمند دارویی انجامیده است.
اکنون نیز بزرگترین شهرک دارویی خاورمیانه با نام «برکت» با حمایت ستاد اجرایی فرمان امام (ره) در شهرستان ساوجبلاغ استان البرز در حال توسعه و جانمایی شرکت های داروسازی است که با تکمیل این شهرک تعداد زیادی کارخانه داروسازی در آن مستقر می شود.
فعالیت صنایع داروسازی با توجه به اهمیت موضوع سلامت مصرف کنندگان دانش محور و پژوهش محور بوده که برای رونق بیشتر این بخش باید حمایت ها افزایش یابد.
استان البرز دارای سه هزار و ۵۰۰ واحد تولیدی و صنعتی است بزرگ ، متوسط و کوچک است .