تعاون به عنوان مردمی‌ترین بخش اقتصاد برای اشتغالزایی و تحقق رفاه اجتماعی است و این بخش بستر مناسبی را برای تجمیع سرمایه های کم و انجام فعالیت های بزرگ اقتصادی با بهره گیری از توان و تخصص افراد در حوزه های مختلف فراهم می کند و از این حیث سازگاری زیادی با اصول اقتصاد مقاومتی دارد.
رشد اقتصادی، فقرزدایی، اشتغال مولد، یکپارچگی اجتماعی، تقویت کارآفرینی و مدیریت، تمرکز سرمایه های کوچک در قالب سرمایه های متوسط و کلان از اهداف مهم تشکیل شرکت های تعاونی است. تعاونی ها از لحاظ اقتصادی به عنوان یکی از جدی ترین راه های توسعه پایدار در برنامه های توسعه ای کشور قرار دارند و نقش آنها در اقتصاد خرد و متوسط در صورتی که نگاه ویژه ای به تقویت و افزایش بهره وری در آن صورت پذیرد افزایش خواهد یافت. از این رو می توان یکی از عوامل موثر در رونق اقتصادی و بهبود فضای کسب و کار را در تعاونی ها دانست.
خبرگزاری جمهوری اسلامی مرکز زنجان در میزگردی با حضور علی پاکمنش مدیر امور تعاون اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان زنجان، نوروز محمدی رییس اتاق تعاون استان زنجان، زهرا فتحی مدیر بنیاد تعاون و توسعه کارآفرینی زنان استان زنجان و غلامرضا رسولی رییس اداره نظارت بر تعاونی ها اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان زنجان به بررسی فرصت ها و چالش های پیش روی تعاونی ها و نقش موثر آنها در رونق تولید پرداخت.
عضویت ۸۰ درصد از جمعیت استان زنجان در تعاونی ها
مدیر امور تعاون اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان زنجان با بیان اینکه تعاون بهترین بستر تحقق اقتصاد مقاومتی است، اظهار داشت: امروز که در شرایط تحریم قرار داریم هرچند گذر از تحریم ها برای مردم ممکن است سخت باشد ولی از طرفی باید بدانیم این یک فرصت برای اقتصاد ما است که شکوفایی اقتصادی را با تکیه به توانایی های درون کشور ایجاد کنیم.
پاکمنش با بیان اینکه نیازمند یک نهضت کارآفرینی در کشور هستیم، اظهار داشت: در این شرایط اعتقاد ما بر این است که شرکت های تعاونی می توانند نقش خوبی را در جذب سرمایه های مردم و تبدیل آنها به فرصت های سرمایه گذاری و تجاری سازی سرمایه ها ایفا کنند.
وی به سخنان رهبر معظم انقلاب در جمع کارآفرینان و تولید کنندگان در چند روز گذشته اشاره کرد و اظهار داشت: ایشان در این دیدار سخنان دلگرم کننده‌ای پیرامون تعاون داشتند و این موضوع وظیفه ما را سنگین می کند.
پاکمنش گفت: ضرورت توسعه تعاون، شبکه سازی، زنجیره سازی و توانمندسازی تعاونی ها سه محور مهم بیانات رهبری معظم انقلاب در حوزه تعاون بود که در این راستا وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز دستوری را به همه زیرمجموعه های وزارتخانه صادر کردند مبنی بر اینکه در همه مباحث حمایتی و ارائه تسهیلات، شرکت های تعاونی در اولویت قرار داده شوند.
مدیرتعاون اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان زنجان با بیان اینکه تا کنون چهار هزارو ۵۱۷ تعاونی در این استان به ثبت رسیده است، گفت: از این تعداد یک هزار و ۱۷۰ تعاونی فعال هستند که زمینه اشتغال ۱۲ هزار نفر از طریق آن ها فراهم شده است.
وی با بیان اینکه ۹۰۲ هزار نفر از جمعیت استان زنجان عضو تعاونی ها هستند، افزود: این میزان بیش از ۸۰ درصد جمعیت استان است.
پاکمنش به شناسایی بیش از سه هزار و ۳۰۰ تعاونی غیر فعال در استان اشاره کرد و ادامه داد: کمیته ای برای تعیین تکلیف این تعاونی ها تشکیل شده است.
وی با بیان اینکه تا کنون ۶۲۲ تعاونی غیر فعال در استان، منحل شده است، گفت: برای واقعی شدن آمار تعاونی های فعال، شرکت هایی که براساس قانون یک سال توقف فعالیت داشته باشند، مجموعه تعاون، کار و رفاه اجتماعی رأسا می تواند برای انحلال آنها اقدام کند.
پاکمنش توسعه شفافیت، فناوری، شبکه سازی و توانمندسازی تعاونی ها را از رویکردهای جدید حوزه تعاون اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان زنجان برشمرد و اظهار داشت: امسال تشکیل ۹۵ تعاونی در استان در دستور کار است که تا کنون حدود ۶۰ درصد این هدف گذاری محقق شده است.
وی با بیان اینکه تشکیل تعاونی های پشتیبان مشاغل از دیگر رویکردهای عمده حوزه تعاون اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان زنجان است، افزود: این تعاونی ها می توانند نقش قابل توجهی در تقویت اقتصاد خانواده ها داشته باشند.
عمده تصدی گری ها به اتاق تعاون واگذار شده است
رییس اتاق تعاون استان زنجان به توانمندی برخی تعاونی در این استان اشاره کرد و گفت: شماری از تعاونی های استان می توانند در بخش های مختلف و در زمینه ایجاد اشتغال کمک های قابل توجهی کنند.
نوروز محمدی افزود: با توجه به تاسیس شرکت های تعاونی توسعه و عمران شهرستانی، ما اعلام آمادگی کردیم در ارتباط با واگذاری های برخی واحدهای تولیدی، بخش تعاون در اولویت قرار گیرد.
وی اظهار داشت: در سطح استان ۵۵ تعاونی مسکن وجود دارد که ۲۰ شرکت از آنها عضو کمیسیون عمران و مسکن اتاق تعاون استان هستند و امکانات خوبی در اختیار دارند که می توانند در ساخت مسکن مشارکت داشته باشند.
محمدی گفت: اتاق تعاون استان اخیرا جلساتی را با بانک توسعه تعاون برگزار کرده است تا شرکت های تعاونی فعال و توانمند استان بتوانند از منابع این بانک استفاده کنند.
وی افزود: امروز چالش های موجود در اتاق تعاون برطرف شده و چند تفاهم نامه نیز برای بهبود و پیشبرد امور بین اتاق تعاون استان و اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان زنجان منعقد گردیده که بر اساس آنها بخش عمده تصدی گری های اداره کل به اتاق تعاون استان واگذار شده است.
رییس اتاق تعاون استان زنجان معرفی تعاونی های برترو آموزش تعاونگران را جزو برنامه های عمده این اتاق برشمرد و گفت: مرکز داوری اتاق تعاون استان نیز فعالیت و نقش موثری در حل مسائل حوزه تعاونی ها دارد.
عدم اعتقاد به فرهنگ تعاونی یک چالش عمده است
مدیر بنیاد تعاون و توسعه کارآفرینی زنان استان زنجان به نقش تعاونی ها در پویایی و توسعه اقتصاد اشاره کرد و گفت: تعاونی ها شکلی از کسب و کار هستند که افراد کم توان و با سرمایه خرد با تشکیل آن می توانند فعالیت های قابل توجهی را رقم بزنند.
زهرا فتحی به وجود انواع تعاونی ها برای رفع نیازهای مختلف اشاره کرد و اظهار داشت: همراه با تغییرو تحولی که در حوزه اقتصاد وجود دارد، انواع جدیدی از تعاونی ها نیز به وجود می آید.
وی به هدف گذاری انجام شده برای افزایش سهم تعاونی ها به رقم ۲۵ درصد در اقتصاد کشور اشاره کرد و ادامه داد: این هدف گذاری قرار بود تا سال ۹۳ محقق شود ولی اینکه چرا این موفقیت حاصل نشده نیاز به بررسی دارد.
فتحی با بیان اینکه رقم بالای تعاونی های غیر فعال در استان زنجان موجب ناراحتی است، گفت: این موضوع نشان از آن دارد که یک جای کارایراد دارد که تعاونی ها شکل نمی گیرند و یا با وجود تاسیس، خوب به فعالیت ادامه نمی دهند.
مدیر بنیاد تعاون و توسعه کارآفرینی زنان استان زنجان با بیان اینکه فرهنگ تعاونی هنوز در سطح عموم جامعه پذیرفته نشده است، اظهار داشت: هنوز بخش قابل توجهی از شهروندان به نقش و تاثیر تعاونی در اقتصاد باور ندارند و این یک چالش عمده است.
وی با بیان اینکه نداشتن دانش کافی در بین فعالان عرصه تعاون از دیگر چالش ها است، افزود: از طریق شیوه های مختلف و با مشارکت دستگاههای مختلف می توان از همان سنین پایین تر فرهنگ کار تیمی و تعاونی را در افراد تقویت کرد.
فتحی با بیان اینکه بخشی از مشکلات به خود تعاونی ها برمی گردد و علت اصلی غیر فعال شدن و انحلال خیلی از تعاونی ها مشکلات داخلی است، گفت: شکل گیری نامناسب، عدم تخصص ومهارت در بازاریابی و عدم اطلاع از قوانین، بخشی از کاستی ها در مجموعه تعاونی ها است، بنابراین لازم است قبل از اعطای مجوز تشکیل تعاونی، دوره های کوتاه مدت اجباری برای افراد متقاضی برگزار شود.
وی شکل گیری و فعالیت تعاونی همچون تعاونی پشتیبان مشاغل خانگی را یک ضرورت دانست و اظهار داشت: متاسفانه نحوه فعالیت چند تعاونی پشتیبان در حوزه های مختلف باعث شده یک بدبینی به این نوع تعاونی ها دراستان ایجاد شود.
فتحی ادامه داد: تعدادی از تعاونی های پشتیبان ها قبلا به صورت غیر بومی به استان آمدند و با اینکه مبالغ بالایی هم گرفتند ولی متاسفانه آن نقش حمایتی که انتظار می رفت را به جا نیاوردند.
مدیر بنیاد تعاون و توسعه کارآفرینی زنان استان زنجان گفت: بخشی از مشکلات تعاون نیز در حوزه کلان مطرح است، برخی معافیت ها و مزیت ها که برای بخش تعاون در نظر گرفته شده است به نحوی است که اکثریت تعاونی ها نمی توانند از آن ها استفاده کنند.
لزوم نظارت مستمر برای حل مسائل تعاونی ها
کارشناس حوزه تعاون اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان زنجان با بیان اینکه عمده مشکلات به وجود آمده در حوزه تعاونی ها در این استان به سالهای گذشته برمی گردد، گفت: ما از سال ۹۶ تا کنون، مشکلی نداریم که در حوزه تعاون ایجاد شده باشد، به معنای دیگر ما در حال حل مشکلات هستیم.
رسولی به لزوم نظارت مستمر برای حل مسائل تعاونی ها تاکید کرد و افزود: در زمان حاضر نظارت ها و بازدیدها از شرکت های تعاونی بیشتر شده و در نتیجه آن، بخشی از مشکلات تعاونی ها حل شده است.
وی اظهار داشت: عدم حضور افراد توانمند در مدیریت تعاونی ها به خصوص در تعاون های مسکن یک چالش بود که با اصلاح اساسنامه بخشی از آن مشکلات حل شد.
ادغام وزارت تعاون و وزارت کار، تعاون را ضعیف کرد
مدیرامور تعاون اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان زنجان با بیان اینکه پیرامون سهم بخش تعاون در اقتصاد کشور آمار دقیقی وجود ندارد، گفت: برای این منظور حساب های اقتصادی تعاون باید تفکیک شود تا بدانیم درصد واقعی سهم بخش تعاون در اقتصاد چقدر است، ولی آنچه تخمین زده می شود، سهم تعاون در اقتصاد کشور، حدود پنج درصد است که قرار بود در آخر برنامه پنجم توسعه به ۲۵ درصد افزایش پیدا کند.
پاکمنش ادامه داد: ما در مقعطی در اوج فعالیت های تعاونی قرار داشتیم که متاسفانه تصمیم غیر کارشناسی گرفته و وزرات تعاون در وزارت کار ادغام و همین ادغام باعث شد که ما چندین سال در حوزه تعاون عقب بیفتیم و حوزه تعاون لطمه ببیند.
وی با بیان اینکه تعاون یکی از سه بخش اقتصادی کشور است، اظهار داشت: با این حال برای بخش تعاون وزارتخانه ای که موجود و نوپا هم بود به نوعی منحل شد.
پاکمنش با بیان اینکه تعاون امری فرابخشی است، گفت: هیات دولت در خصوص تعاونی ها برای تک تک وزارت خانه ها وظایفی را معین کرده است که باید انجام دهند ولی متاسفانه برخی سازمان و دستگاهها برای تعاون کاری که نکردند هیچ، حتی تعاون را رقیب خودشان تلقی کرده اند.
وی افزود: تعاونگران خیلی نامهربانی ها در دستگاههای اجرایی دیده اند، در صورتی که در شرایط مساوی، دستگاهها موظف هستند اولویت ها را به تعاونی ها بدهند.
پاکمنش به ظرفیت های قانونی موجود برای حمایت از بخش تعاون اشاره کرد و اظهار داشت: مشکل ما این است که به قانون هم عمل نمی کنیم.
وی به ضرورت تقویت فرهنگ کار جمعی در جامعه تاکید کرد و گفت: رسانه ها در این خصوص رسالت مهمی برعهده دارند، باید این احساس نیاز در افراد ایجاد شود که واقعا به کار گروهی نیاز دارند.
مدیرامور تعاون اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان زنجان تصریح کرد: یکی از دلایلی دیگری که به سهم ۲۵ درصدی تعاون در اقتصاد نرسیده ایم این است که قرار بود ۳۰ درصد درآمدها از محل وصولی های خصوصی سازی برای توسعه بخش تعاون باشد ولی متاسفانه این موضوع تا سال گذشته در هیچ دولتی پیگیری نشده است، بر این اساس بخش تعاون حدود ۲۳ هزار میلیارد تومان از دولت طلبکار است، این مبلغ قرار بود به عنوان افزایش سرمایه بخش تعاون برای حمایت از تعاونی ها کارسازی شود.
وی ادامه داد: امسال با پی گیری های انجام شده برای نخستین بار یک هزارمیلیارد تومان در قانون بودجه پیش بینی شده تا به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی برای این منظور پرداخت شود.
واگذاری ۳۲ هزار قطعه زمین توسط تعاونی ها برای ساخت مسکن در زنجان
رییس اتاق تعاون استان زنجان به بخشی از فعالیت های تعاونی های مسکن در این استان اشاره کرد و گفت: ۳۲ هزار قطعه زمین از ابتدای انقلاب تا کنون به اعضای تعاونی ها واگذار شده است که از جمله آنها می توان به شهرک های کارمندان و گلشهر در شهر زنجان اشاره کرد.
محمدی ادامه داد: در واقع برای بالغ بر ۲۶۰ هزار نفر از جمعیت استان، از طریق تعاونی ها، مسکن تامین شده است که اگر فعالیت تعاونی ها نبود، ساخت مسکن برای این تعداد جمعیت بر دوش دولت می افتاد در حالی که تعاونی ها بدون هیچ کمک دولتی این کار را انجام داده اند.
وی به لزوم هماهنگی بین دستگاههای متولی حوزه تعاون اشاره کرد و گفت: اکنون بین مدیریت امور تعاون اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی با اتاق تعاون استان همکاری های خوبی وجود دارد و این موضوع را باید به تمام شهرستان ها تعمیم بدهیم.
اگر با سیاق گذشته کار کنیم موفقیتی به دست نمی آوریم
مدیر بنیاد تعاون و توسعه کارآفرینی زنان استان زنجان با بیان اینکه تعاون موضوعی فرابخشی است، اظهار داشت: توجه به تعاون باید به صورت یک اهتمام جمعی باشد و مسؤولان باید این اعتقاد را داشته باشند که تعاون می تواند کمک کننده باشد.
فتحی موازی کاری ارگان ها را از چالش های حوزه تعاون عنوان کرد و افزود: ما به مردم ایراد می گیریم که چرا کار تیمی نمی کنند ولی در حوزه تعاون خود دستگاههای اجرایی نمی توانند هم افزایی داشته باشند، چرا نباید سازمان تعاون روستایی با بخش تعاون اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی در کنار هم باشند؟ این جدا بودن هدر دادن بیت المال نیست؟
وی اظهار داشت: خیلی از قوانین به نفع تعاون است ولی علت اینکه به هدف گذاری ها نمی رسیم نیاز به آسیب شناسی دارد، در خصوص ارائه آموزش ها هم همین بحث مطرح است، اینکه چرا آموزش ها خروجی لازم را ندارد نیارمند آسیب شناسی است.
فتحی نبود شبکه سازی صحیح و زنجیره تامین، تولید و توزیع در بین تعاونی ها را یک نارسایی جدی توصیف کرد و افزود: ما مدام باید تحول در کار و نوآوری داشته باشیم، اگر قرار باشد با سبک و سیاق گذشته کار کنیم، قطعا در چند سال آینده جزو ورشکسته ها خواهیم بود و موفقیتی به دست نمی آوریم.
وی تصریح کرد: باید تعاونی ها را با فناوری و کارآفرینی درگیر کنیم تا از نفع آنها بهره مند شوند.
ضرورت احیای شورای توسعه تعاون استان
مدیرامور تعاون اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان زنجان به توانمندی ها و خدمات تعاونی ها در زمینه های مختلف از جمله تامین مسکن برای شهروندان در این استان اشاره کرد و گفت: به غیر از واگذاری ۳۲ هزار قطعه زمین از طریق تعاونی ها به شهروندان، تا کنون بالغ بر ۱۲ هزار واحد مسکونی ساخته شده نیز در استان به اعضای تعاونی ها تحویل شده است.
پاکمنش افزود: در زمان حاضر همه کلینیک های بهداشتی درمانی فعال در شهر زنجان، تعاونی هستند و بهترین مدارس غیر انتفاعی در استان، به شکل تعاونی تاسیس شده اند.
وی به ظرفیتها، مزیتها و توانایی های حوزه تعاون در استان زنجان اشاره کرد و گفت: سال گذشته چهار تعاونی صادراتی خوب در استان تاسیس شد، بزرگترین کشتارگاه صنعتی طیور و بوقلمون، بسته بندی و صادرات را در قالب تعاونی و بزرگ ترین مرکز خردایش روی را در استان داریم که به صورت تعاونی است.
مدیر امور تعاون اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان زنجان افزود ۴۵۲ تعاونی فعال در حوزه کشاورزی در استان فعال است که بیش از ۶۰ محصول تولید می کنند.
وی تاکید کرد: برای توسعه بخش تعاون، نگاه مسئولان و مدیران به بخش تعاون باید تغییر کند و مدیران باید جنبه های مثبت بخش تعاون را ببینند و به توسعه و ترویج تعاون کمک کنند.
پاکمنش به ضرورت احیای شورای توسعه تعاون استان تاکید کرد و گفت: فعالیت این شورا می تواند در حل مسائل تعاونی ها بسیار کمک کننده باشد.
وی به انعقاد ۱۷ تفاهم نامه با دستگاههای اجرایی در خصوص توسعه بخش تعاون اشاره کرد و اظهار داشت: تلاش ما سهیم کردن دستگاههای اجرایی در توسعه این بخش است.
مدیرامور تعاون اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان زنجان گفت: برای کار ترویجی در خصوص تعاون اولین چیزی که برای صدا و سیما ملاک است، پول است در حالی که تعاون صبغه فرهنگی و اجتماعی هم دارد و در قانون برای ترویج فرهنگ تعاون برای صدا و سیما وظایفی پیش بینی شده است.