اعتماد در ازدواج به عقیده کارشناسان و صاحبنظران عامل ثبات ازدواج است و در عین حال اعتماد کامل و کورکورانه نیز می‌تواند نتیجه معکوس بر ازدواج و ایجاد بی‌ثباتی در آن شود.
پژوهش‌ها نشان می‌دهد با افزایش صمیمیت و اعتماد، بی‌ثباتی در ازدواج کاهش می‌یابد و اعتماد و صمیمیت از عوامل موثر در ثبات و عدم ثبات یک ازدواج می‌باشد. اما در عین حال باید دقت کرد که ازدواج‌های موفق بر مبنای اعتماد کامل شکل نمی‌گیرد بلکه کمی عدم امنیت نیز در آن وجود دارد.
آنچه در ازدواج حرف اول را می زند اعتماد متقابل است، برای این که در زندگی مشترک دو تن به آرامش برسند باید از هر نظر به یکدیگر اعتماد کنند زیرا با استفاده از آن می‌توان پایه های زندگی مشترک خود را مستحکم ساخت. اعتماد در زندگی جنبه‌های متعدد دارد که از جمله آن می‌توان به اعتماد فکری، اعتماد اخلاقی، اعتماد عاطفی و اعتماد هیجانی اشاره کرد.
در میزگرد علمی که با عنوان "بی اعتمادی در ازدواج" در دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد با حضور سه تن از استادان دانشگاه شامل حجت‌الاسلام غلامرضا صدیق اورعی عضو هیات علمی گروه جامعه شناسی، دکتر سکینه سلطانی عضو هیات علمی گروه روانشناسی و رییس پلی کلینیک تخصصی خدمات روانشناسی و مشاوره و دکتر ناهید مشایی عضو هیات علمی گروه معارف دانشگاه فردوسی مشهد، اهمیت اعتماد و کسب آن در قبل از ازدواج با توجه به غلبه فضای مجازی و فعالیت افراد در آن مورد بحث، بررسی و پرسش و پاسخ قرار گرفت.
ضرورت ترکیب مساوی خودشناسی و دیگرشناسی
استاد جامعه شناسی دانشگاه فردوسی با بیان اینکه اعتماد موضع و دیدگاهی است که فرد نسبت به موضوع یا فرد معین پیدا می‌کند، گفت: تعاملات مکرر با فرد درصورتی که وی به هنجارهای شما عمل کند ضمن اینکه هنجارهای عام از طرف وی عمل شود، نشان می‌دهد این فرد متعهد و وفادار به قاعده‌ها و قرارهاست.
حجت الاسلام صدیق اورعی افزود: تجربه مکرر انجام تعهد از فرد مقابل موجب می‌شود شما اعتمادکامل به وی داشته باشید لذا قضاوت در مورد وی در مورد آینده به واسطه تجربه‌های گذشته موجب و بنیان این اعتماد و تداوم آن است.
وی با اشاره به تغییر و تحولات جامعه اظهارداشت: در گذشته سه نسل انسانها پشت سر هم به دقت یکدیگر را می‌شناختند اما امروزه با شهرنشینی گسترده، بشر امروز در فضای غریبگی زندگی می‌کند.
وی ادامه داد: در چنین شرایطی باید از روش‌های تازه به شناخت نسبت به اطراف و انسانها دست یافت.
این استاد دانشگاه گفت: افراد باید به این نکته توجه داشته باشند که ۵۰ درصد شکل گیری ازدواج صحیح و پایدار، شناخت از طرف مقابل است اما ۵۰ درصد دیگر شناخت خود به طور کافی است و باید در این مسیر بیشتر تلاش شود تا بتوان زندگی پایدار تشکیل داد.
حجت‌الاسلام اورعی افزود: برای شکل گیری ازدواج موفق ابتدا پاسخ به سوال "من که هستم؟" مهمترین نکته است زیرا هیچ کس امروزه باجدیت به دنبال خودشناسی نیست تا بتواند به دیگر شناسی موفق برسد.
وی ادامه داد: در کشور ما ازدواج افراد به معنای شکل گیری یک رابطه تا آخر عمر است لذا هرآنچه دارند تا آخر سرمایه‌گذاری می‌کنند و به همین دلیل وقتی زندگی خراب می‌شود به دلیل حجم بالای سرمایه‌گذاری انجام شده در همه ابعاد آن، صدمات فراوانی می‌بینند.
وی گفت: با توجه به حجم بالای سرمایه‌گذاری افراد در تشکیل زندگی مشترک، نمی‌توان بر مبنای چندین پیام و مدتی برقراری رابطه این بنیاد را بنا نهاد.
این استاد دانشگاه افزود: باید به تامل جدی و اقدامات متناسب برای شناخت از طرف مقابل قبل از ازدواج پرداخت.
فضای مجازی فرصت شناخت کامل را نمی‌دهد
عضو هیات علمی گروه روانشناسی دانشگاه فردوسی مشهد نیز در این میزگرد با بیان اینکه اعتماد از پایه‌های اصلی ازدواج است گفت: قرار است تشکیل زندگی مشترک ما را به سوی کمال حرکت دهد لذا اگر پایه‌های شکل گیری از ابتدا لرزان باشد، مسیر زندگی به خوبی و به درستی طی نمی‌شود.
سکینه سلطانی افزود: این درحالی است که در فضای مجازی فرد را نمی‌توان به صورت قطعی و حتمی سنجید و روند این ارتباطات موجب ایجاد اعتماد کامل نسبت به افراد نمی‌شود.
وی ادامه داد: اگر بتوان امروز راه‌های ارتباطی مجاز و موثر در زمینه شکل گیری اعتماد را به جوانان نشان داد در آینده نزدیک و دور شاهد مشکلات در زندگی مشترک نخواهیم بود.
وی با اشاره به اینکه ازدواج اقدام هیجانی نیست گفت: اما امروز در فضاهای مجازی و زندگی عادی افراد به دنبال انتخاب‌های هیجانی هستند و تحقیقات نشان داده تعارضات زوجین از همین اشتراکات در انتخاب هیجانی در زندگی مشترک شکل می‌گیرد.
این استاد دانشگاه افزود: اگر رابطه‌ای زیر نظر خانواده و در چارچوب نظم، استاندارد و در مکان‌ها و فضاهای استاندارد شکل گیرد و ادامه یابد این روند را می‌توان لازم و موثر برای شکل گیری ازدواج استاندارد دانست.
وی ادامه داد: با توجه به رشد سریع تکنولوژی امروز دچار گسل و فاصله زیاد بین والدین و فرزندان هستیم در این راستا رابطه قبل از ازدواج را قبول داریم اما گفتگوهای مجازی طولانی، پیامک‌های مداوم، رفت و آمدهای خارج از استاندارد را برای شکل گیری ازدواج صحیح، درست نمی‌دانیم.
وی با بیان اینکه ویژگی های زنانه و مردانه در دنیای امروز دستخوش تغییرات شده است گفت: تحقیقات نشان داده تحصیلات، صفات زنانگی و مردانگی را تغییر می‌دهد و لذا باید جوانان بدانند که چگونه بپرسند و چه بپرسند تا به شناخت و اعتماد نسبت به یکدیگر برسند.
سلطانی افزود: جوانان باید پس از جلسات گفت و گو، پاسخ‌های دریافتی را به بوته آزمایش بگذارند تا بتوانند به جمع بندی درست از شناخت طرف مقابل برسند.
وی ادامه داد: ارتباط برای شناخت باید دارای چارچوب باشد و فضاهای مجازی برای معرفی خوب است اما برای تحقق شناخت کافی نیست.
وی گفت: افزایش امکان دسترسی به افراد به خاطر وجود فضای مجازی موجب سهل شدن شکل‌گیری روابط و در نهایت درگیری عاطفی و هدایت افراد به سوی ازدواج شده است حال آنکه شناخت درست و اصولی شکل نگرفته است.
سلطانی با بیان اینکه ازدواج در ایران پیوند دو خانواده است نه دو فرد افزود: اگر تفاوت های فرهنگی میان دو نفر بسیار زیاد است مشاوره با فرد متخصص در خصوص شکل گیری و هدایت این رابطه بسیار مهم است.
وی ادامه داد: در ازدواج هنوز ارتباطات خانوادگی بسیار مهم و تعیین کننده است لذا باید باورهای موجود در جامعه و خانواده را برای ازدواج مورد توجه قرار داد.
دینداری همچنان تنها راه اعتمادساز
عضو هیات علمی گروه معارف اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد نیز گفت: هدایت جوانان امروز با توجه به پیچیدگی تربیت در جامعه و خانواده عامل اصلی در پایداری زندگی و ازدواج را تشکیل می‌دهد.
ناهید مشایی افزود: امروزه دختران و پسران جنبه‌هایی از شخصیت خود را پنهان از چشم والدین دارند و به همین دلیل والدین از جزئیات زندگی فرزند خود مطلع نیستند لذا افراد در ازدواج با سبک سنتی، کمتر می‌توانند به شناخت واقعی نسبت به هم برسند.
وی ادامه داد: اگر الگوهای تعریف شده و جدید برای تشکیل زندگی مشترک وجود داشته باشد با توجه به برخورداری افراد از قابلیت پنهان کردن وجوه مختلف شخصیتی، می‌توان این شرایط را بهتر مدیریت کرد.
این استاد دانشگاه گفت: امکانات موجود در فضای مجازی زمینه نفاق و پنهان کردن واقعیت را افزایش داده لذا زمینه برخوردهای دوگانه افراد با توجه به برخورداری از قابلیت پنهان کردن واقعیت‌ها، کسب اعتماد و شناخت از آنها را سخت‌تر کرده است.
وی در خصوص راهکار موجود برای مدیریت بی اعتمادی میان افراد در جامعه پیچیده امروز افزود: با نگرش اعتماد به دین، می‌توان با دین حقیقی و آیات قرآنی به دنبال راهکار این وضعیت موجود بود که نخستین پیشنهاد برای این مورد دینداری، اعتقادات سالم و ترس از خداست که می‌تواند راهگشا باشد.
وی ادامه داد: راه‌های سنجش ایمان افراد و میزان دینداری آنها مسئله گسترده‌ای است که باید قدرت تشخیص در این زمینه را کسب کنیم.
مشایی گفت: سنجش ایمان افراد در شبکه‌های مجازی بسیار ضعیف می‌شود و نمی‌توان به این روش سنجش اعتماد کرد.
وی افزود: هم اکنون در جامعه ما قبح دروغ ریخته شده و دروغگویی به همدیگر به امر بسیار عادی تبدیل شده است.
وی ادامه داد: بهتر است ابتدا فرهنگسازی نسبت به دروغگویی و صفات منفی از این دست مدیریت شود تا بتوان اعتماد را کسب کرد.
این استاد دانشگاه گفت: ترویج دینداری و هدایت جوانان به سوی انتخاب درست مهمترین گزینه و راه پیش رو برای انتخاب صحیح و ازدواج پایدار است.