اولین نشست تخصصی از سری رویداهای نیم‌دایره با هدف بررسی تجارت الکترونیک ایران روز چهارشنبه با حضور رئیس و معاون حقوقی سازمان فناوری اطلاعات ایران، مدیران عامل دیجی کالا و تعدادی از فعالان این حوزه در سالن همایش‌های بین المللی رایزن برگزار شد.
معاون وزیر ارتباطات به عنوان یکی از افراد حاضر در این رویداد درباره چالش‌هایی که در حوزه تجارت الکترونیک وجود دارد گفت: تعاریف ما از تجارت الکترونیک و اتفاقاتی که در این زمینه رخ می‌دهد همراه با تغییراتی که در دنیا اتفاق می‌افتد، عوض می‌شود. یک زمانی ما تجارت الکترونیک را با آمار شاپرک می‌سنجیدیم و شاخص ما برای تخمین تجارت حوزه الکترونیک میزان جا به جایی پول از دستگاه پوز بود.
امیر ناظمی افزود: اما زمانی که درگاه پرداخت اینترنتی (IPJ) به اندازه پوز قابل دسترس شد و توسعه پیدا کرد، تعریف ما نیز دچار تغییر شد و خرده‌فروشی روی درگاه‌ها مبنا تجارت الکترونیک قرار گرفت. این تعریف تا چند سال دیگر باز هم بنا به تکنولوژی تغییر می‌کند و نمی‌توان با تعریف۱۰سال، راجع به تجارت الکترونیک صحبت کرد.
او اضافه کرد: رشد کل صنایع ما در سال گذشته، عدد منفی۹.۶ درصد بوده و رشد کل اقتصاد هم منفی۴.۶. در بخش خدمات هم صفر درصد رشد داشتیم. این در حالی است که صنعت IT با رشد ۶.۴درصدی رو به رو شد. IT در فضای اقتصادی که کوچک شده کاملا رشده کرده و سهم خوبی در بازار دارد.
رئیس سازمان فناوری اطلاعات ایران اضافه کرد: سهم IT در تولید ناخالص داخلی (GDP) ۲.۸ درصد است که از این عدد ۱.۶۵درصد متعلق به CT است که اپراتورها، Fcp ها و مخابرات بازیگران اصلی آن هستند. ۱.۲ درصد نیز متعلق حوزه IT است. شاید بگویید این عددی نیست اما وقتی از دیجیتالایز کانالی حرف می‌زنیم سهم بین ۵ تا ۳۰درصد GDP را محاسبه می‌کنیم.
او با یک مثال طریقه محاسبه این سهم را روشن‌تر کرد و گفت: اسنپ ۱۶۰۰نفر راننده و حجم مالی گسترده‌ای دارد. هیچ‌وقت درآمد کالایی که عرضه می‌شود یا پولی که راننده می‌گیرد جزو سهم IT حساب نمی‌شود در حالی که مزیت رقابتی اصلی این کسب و کار مبتنی بر IT است و اگر IT را از آن بگیریم عملا کسب و کار با مشکل مواجه می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: این دقیقا همان جایی است که سیاست‌گذار اشتباه می‌کند، با خودش می‌گوید سهم IT دو درصد است و اگر آن را قطع کنم هیچ اتفاقی رخ نمی‌دهد. اشتباه از این جا شروع می‌شود که در زمان قطع اینترنت، کسب و کارهایی که از طریق IT فعالیت می‌کنند، عملا حذف می‌شوند و ضربه‌ای که به کارشان وارد می‌آید به اندازه ۵ تا ۳۰درصد اقتصاد کشور است.
مدیرعامل دیجی کالا: فروش۳۰میلیاردی یک فروشنده در یک روز
مدیرعامل دیجی کالا در رویداد بررسی بازار تجارت الکترونیکی به ارائه گزارش شش ماهه اول سال ۹۸ تجارت خود پرداخت و گفت: ارائه اطلاعات شفاف باعث می شود مردم بینش خوبی نسبت کسب و کارها پیدا کنند. مرکز پردازش کالای ما روزانه ۵۰۰هزار کالا را پردازش می‌کند. ظرفیت این مرکز با ۵هزار متر مربع مساحت، ۵ میلیون کالاست.
حمید محمدی ضمن ارائه اولین گزارش جامع پلتفرم خود به این نکته اشاره کرد که بازدید روزانه از این سایت ۴.۱ میلیون نفر است و ده هزار مشتری جدید و ۳ هزار تنوع کالایی در روز دارند. علاوه بر این روزانه ۱۵۰تا ۲۰۰هزار کالا توسط کاربران سفارش داده می‌شود که متوسط ارزش ریالی هر کدام از آن‌ها ۴۱۸ هزار تومان است.
وی اضافه کرد: بازدید ماهانه یونیک از این سایت که۳۴۰۰ فرصت شغلی مستقیم و ۳۰ هزار کسب و کار ایرانی ایجاد کرده، ۲۰ میلیون نفر است. در نیمه اول سال ۹۸ هر فروشنده فعال به طور متوسط ۲۳میلیون تومان فروش داشت اما این عدد مرداد شکسته شد و یک فروشنده توانست ۲۰ میلیارد تومان جنس به فروش برساند. البته در آبان این عدد به ۳۰ میلیارد تومان هم رسید. ضمن ای که یک کارگاه صنایع‌دستی ترمه بافی در یزد ۸۳ میلیون فروش داشته است.
محمدی تصریح کرد: مارکت پلیس (market place) که سه سال از تولد آن می‌گذرد یک بازار رقابت کامل است. با ابزارهایی که در پلتفرم خود قرار دادیم سعی کردیم نمره عملکرد فروشنده را به کمک خریدار منتشر کنیم و برای آن ساز و کاری در نظر گرفته‌ایم تا در معرض دید مشتری قرار بگیرد.
او در خصوص آمار تعداد مشتری در شهرهای کشور و دورترین محصولی که ارسال کرده‌اند گفت: تراکم خریداران از این سایت به نسبت جمعیت در تهران، البرز، مازندران و گیلان بالا و در شهرهایی مانند سیستان و بلوچستان، کردستان و خراسان شمالی پایین است. دورترین مسافت طی شده ۱۸۹۴کیلومتر بوده که از تهران برای رساندن یک دسته بازی خریداری شده به روستای پسابندر (یکی از روستاها و بندرهای کوچک شهرستان چابهار) طی شده است.
معاون توسعه و نوآوری شرکت ارتباط فردا: اهمیت تجارت الکترونیک
معاون توسعه و نوآوری شرکت ارتباط فردا در این رویداد درباره چالش‌های بازارهای آنلاین گفت: اگر ده سال قبل به شرکت‌های سهامی عام دنیا با درآمد بالای جهانی نگاه می‌کردید شرکت‌های نفتی در صدر قرار داشتند و تنها مجموعه تکنولوژی محور در این لیست شرکت مایکروسافت بود که در این لیست به چشم می‌خورد. اما ده سال بعد کمپانی‌های دیجیتالی جای شرکت‌های بزرگ را گرفتند و همین مسئله اهمیت تجارت الکترونیک را چندین برابر می‌کند. ساختار تامین زنجیره این روزها تغییر کرده تا افرادی که محصولی برای ارائه دارند توسط یک پلتفرم به فردی که تقاضای آن محصول را دارند، متصل شوند.
نیما نامداری افزود: سال ۲۰۱۷ در امریکا ۵۰۴ میلیارد دلار سهم تجارت الکترونیک از بازار بود که از این میزان ۱۴.۳درصد را شرکت‌های آنلاین کسب کردند. در کشور انگلستان این مبلغ به ۱۸۰ میلیارد دلار رسید، اتحادیه اروپا سهم ۶۰۰ میلیارد دلاری در این بازار داشت و در نهایت سهم کشور چین از تجارت الکترونیک ۵۸۴ میلیارد دلار بود.
نامداری گفت: فروش ناخالص آمازون در سال ۲۰۱۸ مبلغ ۲۵۸ میلیارد دلار بوده که از این میزان ۱۷۵ میلیارد دلار از طریق مارکت پلیس به دست آمده است. یعنی آمازون بستری را ایجاد کرده برای این که افراد بتوانند محصول خود را به فروش برسانند.
وی در ادامه با اشاره به این‌که بیشترین محصولی که به صورت آنلاین خریداری می‌شود، تجهیزات دیجیتال است و رتبه بعدی مربوط به پوشش و رتبه سوم به محصولات فرهنگی می‌رسد، گفت: در تجارت الکترونیک دو معیار بسیار مهم است. یکی این که ارزش هر سفارش چقدر است؟ دیگری این که میانگین و تعداد سفارش چقدر است؟
معاون توسعه و نوآوری شرکت ارتباط فردا گفت: تجربه رشد مارکت پلیس ها در ایران خیلی با دنیا متفاوت نیست. بانک‌های ما در تامین مالی دچار مشکل هستند و مارکت پلیس‌های اینترنتی مدام دنبال تامین نقدینگی هستند، به همین دلیل با پول مردم بازی می‌کنند و در واقع سرمایه متعلق به خودشان نیست.
نامداری تصریح کرد که روزهای ابتدایی که کسب و کارها شکل می‌گیرند به دلیل کوچک بودن ابعادشان از سوی رگولاتوری نادیده گرفته می شود، اما بعد از مدتی به قدری بزرگ می شود که نمی توان آن را نادیده گرفت و آن را مدام کنترل می‌کنند. این شکل کسب و کارها به جایی می‌رسند که بعد از مدتی دیگر نمی‌توان تعطیلش کرد. این دو طیف چالش‌های بزرگ رگولاتوری است که اگر به آن توجه نشود مشکلاتی را رقم می‌زند.