هر ساله با فرا رسیدن فصل سرما و افزایش استفاده مردم از وسائل گرمایشی، با وجود همه هشدارها و توصیه‌ها برای رعایت کردن موارد ایمنی، شاهد جان باختن تعدادی از هموطنان بر اثر بی‌مبالاتی در استفاده از این وسائل هستیم.
حادثه‌هایی که در برخی موارد حتی به از دست رفتن کامل اعضای یک خانواده منجر شد به عنوان مثال اواخر آبان امسال بود که چهار عضو یک خانواده شامل مرد و زن جوان با ۲ فرزندشان در خانه‌ای ۳۰ متری در محله زینبیه اصفهان به دلیل مسموم شدن با گاز منوکسیدکربن جان باختند.
حادثه‌هایی از این دست در بسیاری از نقاط استان اصفهان از ابتدای سال جاری تا کنون به‌ویژه در فصل پاییز رخ داد به طوری که به گفته مدیر حوادث و فوریت‌های پزشکی استان اصفهان، مسمومیت با گاز منوکسید کربن (CO) از ابتدای امسال تاکنون، جانِ ۱۷ نفر را در این خطه گرفت که بیشتر آنها یعنی ۱۲ نفر مربوط به کلان‌شهر اصفهان بودند.
به گفته غفور راستین، از ابتدای امسال تا ۱۹ آذر جاری در استان اصفهان ۲۳۳ نفر بر اثر استنشاق گاز سمی منوکسیدکربن دچار مسمومیت شدند که از این تعداد ۲۱۶ نفر توسط اورژانس پیش‌بیمارستانی به بیمارستان منتقل و یا به‌صورت سرپایی در محل حادثه درمان شدند و ۱۷ نفر از آنها جان خود را از دست دادند.
وی، ۵۱ درصد از افراد مسموم شده را مرد، ۴۰ درصد را زن و ۹ درصد را کودک اعلام و تصریح کرد: بر اساس اطلاعات کسب شده، ۳۰ درصد از این حوادث به‌دلیل استفاده از زغال برای گرم کردن اتاق، ۲۱ درصد اشکال در دودکش بخاری، ۱۷ درصد ایراد آبگرمکن، ۱۱ درصد استفاده از گاز پیک‌نیک و زغال در چادر، ۹ درصد استفاده از گاز پیک‌نیک در خودرو و ۹ درصد استفاده از گاز پیک‌نیک برای گرم کردن مغازه و اتاق بوده است.
اصفهان، بیشترین تلفات را در کشور دارد
سخنگوی اورژانس کشور، بیشترین تعداد فوتی بر اثر مسمومیت با گاز منوکسید کربن در پاییز امسال ( از ابتدای مهر تا هشتم آذر) را مربوط به استان اصفهان با ۱۱ نفر و آذربایجان شرقی با ۱۰ نفر اعلام کرد.
مجتبی خالدی در گفت و گو با ایرنا افزود: از یکم مهر تا هشتم آذر امسال هزار و ۶۶۳ نفر به‌دلیل استنشاق گاز منوکسیدکربن دچار مسمومیت شدند که از بین آنها ۸۷ نفر فوت کردند.
سخنگوی اورژانس کشور اظهار داشت: طبق آمار در این مدت ۳۶۹ نفر در تهران، ۱۴۳ نفر در فارس، ۱۲۸ نفر در آذربایجان شرقی و ۱۸۵ نفر در خراسان رضوی دچار مسمومیت با این گاز شدند.
وی با بیان اینکه در استان تهران پنج نفر به‌دلیل بروز مسمومیت با گاز منوکسید کربن فوت کردند، توصیه کرد: هموطنان برای نصب وسایل گرمایشی از افراد کارشناس بهره بگیرند.
آبگرمکن و دودکش بخاری از پر حادثه‌ترین موارد گازگرفتگی در اصفهان
مدیر کل مدیریت بحران استانداری اصفهان در گفت و گو با ایرنا، آبگرمکن‌های دیواری و دودکش‌های بخاری را از پر حادثه‌ترین موارد مسمومیت با منوکسیدکربن در این استان خواند و تاکید کرد: بسیاری از حادثه‌های رخ داده مربوط به اشکال در دودکش آبگرمکن، نداشتن کلاهک اچ (H)، مسدود بودن لوله دودکش و کافی نبودن ارتفاع عمودی آن بود.
منصور شیشه‌فروش با بیان اینکه همه این موارد منجر به خروج گازهای سمی از لوله آبگرمکن دیواری یا بخاری می‌شود، اضافه کرد: آبگرمکن‌های دیواری نباید در فضایی با مساحت کمتر از ۶۰ متر مربع نصب شوند و باید هنگام نصب از مسدود نبودن لوله آن اطمینان حاصل کرد.
وی با تاکید بر اینکه هر یک از وسایل گرمایشی در خانه‌ها باید دارای لوله دودکش مجزا باشند، تصریح کرد: مردم باید به این موضوع بسیار توجه کنند که حتما اجازه ورود هوای تازه به خانه خود را بدهند و نباید همه درها و منافذ مسدود باشد.
شیشه‌فروش با اشاره به اینکه رنگ شعله بخاری باید آبی رنگ باشد، اضافه کرد: اگر رنگ شعله زرد یا نارنجی باشد نشانه کمبود هوا در محیط است.
وی، ایمنی شیرهای گاز را نیز بسیار مهم خواند و اظهار داشت: شلنگ گاز باید از نوع مخصوص باشد و برای بستن آن از سیم استفاده نشود بلکه بَست های ایمن و موجود در بازار خریداری شود.
به گفته وی انفجار و حادثه‌های بسیاری به‌دلیل استفاده از سیم برای محکم کردن شلنگ گاز رخ داده است زیرا سیم باعث پاره شدن شلنگ پس از مدتی و خروج گاز از آن می‌شود.
شیشه‌فروش با اشاره به اینکه دستورهای مربوط به ایمنی مصرف گاز به همه دستگاه‌های اجرایی استان ابلاغ شده است، خاطرنشان کرد: همه دستگاه‌ها از جمله آموزش و پرورش، اداره ورزش و جوانان، اصناف و دانشگاه‌ها ملزم به رعایت این دستورها در فضاهای فرهنگی و ورزشی، آموزشی، مسجدها، سینماها و مکان‌هایی مانند تالارها هستند.
وی با تاکید بر اینکه گاز منوکسید کربن، سریع وارد خون انسان و آسیب‌های بسیار می‌شود، گفت: با توجه به میزان تلفات حادثه‌های گاز گرفتگی در استان از مردم می‌خواهیم که این توصیه‌ها را جدی بگیرند و بدانند که هرگونه سهل‌انگاری، خسارت‌های جبران‌ناپذیری به‌همراه دارد که ممکن است باعث از دست رفتن جان خودشان یا اطرافیانشان شود.
سال گذشته در مجموع ۴۷۱ نفر در استان اصفهان دچار مسمومیت با گاز منوکسید کربن (CO) شدند که از این تعداد ۲۶ نفر جان باختند.
گاز منوکسید کربن بی رنگ و بی بو است که بر اثر احتراق ناقص تولید شده و بخاری، آبگرمکن، شومینه و اجاق گازها به علت سیستم تهویه نامناسب (دودکش) عامل مسمومیت با این گاز می‌شود.
کارشناسان می‌گویند قبل از نصب بخاری و وسایل گرمایشی باید از باز بودن مسیر دودکش و لوله‌های بخاری مطمئن شد و هر فردی در صورتی که در فضای بسته دچار علایم سردرد، سرگیجه و تهوع شُد باید به سرعت از محل خارج شده و در هوای آزاد تنفس کند؛ چنانچه علائم بهبود یافت، بی‌شک در معرض مسمومیت با گاز بوده است.
در صورت مواجهه با بیمار دچار مسمومیت با منوکسیدکربن، ابتدا او را از محل خارج کرده یا در و پنجره‌ها را باز کنید تا هوای تازه وارد اتاق شود؛ سپس با شماره ۱۱۵ تماس بگیرید.
به گزارش ایرنا منوکسیدکربن، گازی بی رنگ و بی بو یا همان قاتل نامرئی با شروع فصل سرما با آماری گسترده‌تر اما آرام و بی‌صدا خانواده‌هایی را عزادار می‌کند و هرساله با آغاز فصل سرما میزان مسمومیت با CO افزایش می‌یابد.
عمده‌ترین منبع تولید این گاز سوختن ناقص نفت و گاز است ولی در اثر احتراق هر نوع ماده سوختنی بویژه در محیط های در بسته و فاقد اکسیژن تولید گاز منوکسید کربن امکان‌پذیر است.
استفاده از آبگرمکن یا بخاری‌های مستعمل یا دارای نقص فنی و بدون دودکش یا دارای دودکش بدون عملکرد مناسب در محل سکونت، بیشترین موارد ابتلا به مسمومیت را تشکیل می‌دهند.
اما از علل مسمومیت‌های تنفسی هم می‌توان به استفاده از زغال در محیط بسته یا چادر مسافرتی، مسمومیت با گاز فاضلاب، گاز خودرو در داخل توقفگاه، خروج لوله بخاری از منفذ، بخاری بدون دودکش، خرابی آبگرمکن، استفاده از وسایل گازسوز در خودرو و چادر سفری و یا نصب آبگرمکن در حمام اشاره کرد.
به علت بی رنگ و بی بو بودن این گاز، ممکن است وجود آن در محیط تا زمان ایجاد علایم مسمومیت شدید احساس نشود.
علائم مسمومیت حاد با این گاز شامل سردرد، سرگیجه، تهوع و استفراغ و درد شکم و سپس حالت بیهوشی، تشنج و اغماست.
در بیماران مبتلا به ناراحتی های قلبی ممکن است تشدید بیماری یک علامت هشدار دهنده باشد.
از سایر علائم مسمومیت با گاز منوکسید کربن می‌توان به سفتی عضلات، افزایش تعداد تنفس، کاهش فشار خون و گاه تنگی مردمک ها اشاره کرد.
کارشناسان معتقندند کاهش مرگ و میر ناشی از استنشاق گاز منوکسیدکربن در اصفهان و حتی در کشور نیازمند آگاهی‌بخشی جامعه دارد که متاسفانه برنامه ای برای پیشگیری بسیاری از امورات مربوط در حوزه‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، ورزشی و... نداریم چرا که بخشی از اعتبارات را باید برای فرهنگ‌سازی هر اموری در بخش پیشگیری هزینه کرد تا نتایج مثبت حاصل شود.