قلم انسولین وسیله‌ای است که از آن برای تزریق انسولین و مدیریت دیابت استفاده می‌شود. استفاده از این قلم مزایایی را نسبت به راهکارهای سنتی نظیر تزریق با سرنگ دارد از جمله سهولت در نگهداری و حمل و نقل نسبت به ویال انسولین و سرنگ، دقت بالاتر در تنظیم دوز به هنگام تزریق، استفاده آسان‌تر برای افراد دچار لرزش دست و درد کمتر به هنگام تزریق.
افزایش شیوع دیابت در جهان و کشورمان در سال‌های اخیر این بیماری را به یکی از بزرگترین معضلات سلامت تبدیل کرد به‌طوریکه بر اساس آخرین آمار حدود ۱۱ درصد از مردم ایران به این بیماری مبتلا هستند در حالیکه نرخ شیوع آن در سال ۱۳۸۹ حدود هشت درصد بود.
میزان شیوع این بیماری در استان اصفهان نسبت به میانگین کشوری بالاتر و حدود ۱۲ درصد است و به گفته محمد علی عطاری رییس هیات مدیره انجمن خیریه دیابت اصفهان، آمار مبتلایان به بیماری دیابت درحال افزایش است و یک سوم افراد بالای ۳۰ سال دچار دیابت هستند یا در معرض ابتلا به آن قرار دارند.
با توجه به درگیری حدود ۱۱ درصد از مردم کشورمان با این بیماری، تامین و عرضه داروهایی مانند انسولین از اهمیت خاصی برخوردارست و هرگونه محدودیت یا کمبود آن باعث ایجاد دغدغه در بین آنها می‌شود.
بررسی اخبار نشان می‌دهد که مشکل تهیه قلم انسولین از آبان در برخی استان‌های کشور مطرح شد به‌طوریکه معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی استان ایلام گفت: مشکلات مربوط به واردات انسولین‌های نوراپید و نوومیکس به کشور موجب قرار گرفتن این ۲ دارو در لیست کمبودهای دارویی شد.
مهتاب شاهماری در ۱۲ آبان افزود: ترخیص داروی انسولین از گمرک انجام شد و پخش انسولین در روزهای آینده در داروخانه‌های استان ایلام انجام خواهد شد.
کیانوش جهانپور سخنگوی سازمان غذا و دارو نیز ۲۲ آبان امسال گفت: در یکی دو هفته اخیر با کمبود انسولین قلمی در برخی از استان‌ها و شهرستان‌های کشور روبه‌رو بودیم که انسولین مورد نیاز به صورت فوریتی و با حداقل اسناد از گمرکات کشور ترخیص و وارد چرخه توزیع شد.
همچنین مدیرکل اداره دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و داروی کشور اعلام کرد که بیماران هیچ نگرانی بابت تامین انسولین قلمی مورد نیاز خود نداشته باشند و این دارو به وفور توسط شرکت مسئول تامین در انبارها و گمرک موجود است که متناسب با نیاز توزیع خواهد شد.
غلامحسین مهرعلیان افزود: انسولین به تناسب میزان مصرف هشت ماه اول سال توزیع شد و حتی در آبان برای جلوگیری از ایجاد کمبود، میزان بیشتری به نسبت ماه‌های گذشته به بازار دارویی عرضه شد تا نیاز بازار را پوشش دهد.
با وجودیکه مسئولان از تامین و توزیع مناسب قلم انسولین خبر دادند اما گزارش‌های رسیده حاکی از محدودیت در عرضه آن در برخی استان‌ها از جمله اصفهان است.
با توجه به استفاده تعداد قابل توجهی از بیماران مبتلا به دیابت از قلم انسولین برای کنترل میزان قند، محدود بودن این قلم دارو در بازار و داروخانه‌ها در چند هفته اخیر باعث انتقاد بسیاری از بیماران اصفهانی نسبت به این موضوع شد.
مادر یکی از بیماران مبتلا به دیابت در اصفهان در گفت و گو با ایرنا با اشاره به اینکه از حدود یک ماه گذشته جهت تهیه قلم انسولین برای دخترش با مشکل مواجه شده است، اظهار داشت: پزشک برای دخترم ۱۳ قلم انسولین تجویز کرده بود اما وقتی به داروخانه مراجعه کردم فقط سه قلم به من تحویل دادند.
انصاری با ابراز نگرانی و نارضایتی از این کمبود، افزود: این موضوع باعث می‌شود تا بیماران مجبور شوند مجدد به پزشک برای تجویز نسخه جدید مراجعه کنند که همین امر هزینه بیشتری به آنها برای رفت و آمد و حق ویزیت پزشک تحمیل می‌کند.
وی با اشاره به اینکه این مشکل بیشتر برای قلم‌های انسولین نوومیکس، نوراپید، لومیر و لانتوس وجود دارد، گفت: استفاده از قلم انسولین نسبت به انسولین ویالی و سرنگ برای بیماران دیابتی از نظر کیفیت و درد و خطای کمتر بهتر است.
یکی از بیماران مبتلا به دیابت در شاهین‌شهر نیز در گفت و گو با ایرنا تصریح کرد: دیابت بیماری حساسی است و تغییر نوع دارو، تاثیر بدی بر روی سیستم بدن از جمله کلیه و گوارش دارد.
صباحی افزود: لازم است کمبود این قلم دارو با توجه به نیاز خاص بیماران مبتلا به دیابت هرچه زودتر برطرف شود تا خانواده‌ها نگرانی نداشته باشند.
مدیر عامل خیریه دیابت اصفهان که حدود هفت هزار بیمار را زیر پوشش خود دارد نیز به ایرنا گفت که مراجعه‌کنندگان به این خیریه و بسیاری دیگر از بیماران دیابتی از حدود یک ماه گذشته برای تهیه قلم انسولین با مشکل مواجه شدند.
احمد نیلفروشان با بیان اینکه به برخی از آنها نشانی داروخانه‌های بزرگ اصفهان برای خرید قلم انسولین داده شد، افزود: اما وقتی بیماران به این داروخانه‌ها نیز مراجعه کردند موفق به تهیه دارو نشدند.
وی با تاکید بر اینکه عدم تزریق قلم انسولین مورد نیاز باعث ایجاد آسیب‌ها و مشکلاتی برای بیماران دیابتی و اختلال در روند درمان آنها می‌شود، خاطرنشان کرد: پیش از این نیز کمبودهایی برای قلم انسولین وجود داشت اما از یک ماه گذشته، تشدید شده است.
نیلفروشان با اشاره به اینکه خیریه دیابت اصفهان در این مدت تلاش کرد تا موضوع را پیگیری و نیاز بیماران را تامین کند، اضافه کرد: با ارسال نامه‌ای به معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان از آن خواستیم تا انسولین بیشتری در داروخانه‌های استان توزیع شود.
وی به برخی حاشیه‌ها و معضلات درباره قلم انسولین نیز اشاره و تصریح کرد: در برخی موارد شاهد هستیم که عده‌ای سودجو با خرید بیش از حد این دارو، اقدام به قاچاق آن به کشورهای همسایه می کنند که شاید همین امر باعث ایجاد حساسیت‌هایی جهت کنترل توزیع این دارو شده است.
مدیر روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در گفت و گو با ایرنا اظهار داشت: کمبود خاصی درباره قلم انسولین در زمان حاضر در استان نداریم بلکه این دارو به‌صورت کنترل و مدیریت شده در اختیار بیماران قرار می گیرد.
آرش نجیمی توضیح داد: این قلم دارو در بسیاری از داروخانه‌های سطح شهرها به‌طور محدود توزیع شد اما در داروخانه‌های منتخب اصفهان و سایر شهرستان‌ها، این کار بدون محدودیت صورت گرفت تا پاسخگوی نیاز مردم در همه شرایط باشد.
وی با بیان اینکه قلم انسولین به میزان نیاز سه ماه آینده در انبارها موجود است، گفت: اگر داروخانه‌ها بخواهند قلم انسولین به تعدادی که در نسخه‌ها تجویز شده است به بیماران بدهند ممکن است در چند هفته آینده با کمبود حاد مواجه شویم به‌همین دلیل به‌گونه ای این دارو در اختیار بیمار قرار می‌گیرد تا علاوه بر مدیریت آن، نیاز بیمار نیز برطرف شود.
به گفته وی، در زمان حاضر، نیاز و درخواست کاذب بین بیماران برای تهیه قلم انسولین به وجود آمده است به همین دلیل در برخی موارد مشاهده می‌شود که پزشکی بنا به درخواست بیمار، ۲ تا سه نسخه جهت خرید قلم انسولین تجویز می‌کند.
نجیمی اضافه کرد: ممکن است بیماری در یک ماه به ۲ یا سه قلم انسولین نیاز داشته باشد و پزشک برای چند ماه وی، بیش از ۱۰ قلم انسولین تجویز کند اما در زمان حاضر برای مدیریت و کنترل هرچه بهتر مصرف آن، داروخانه‌ها با توجه به رفع نیاز فعلی بیمار، قلم انسولین در اختیارش قرار می‌دهند.
جمعیت استان اصفهان حدود پنج میلیون نفر است که با توجه به نرخ شیوع ۱۲ درصدی دیابت در آن، حدود ۶۰۰ هزار در این خطه با این بیماری درگیر هستند.