وقتی وارد جاده بانه - سردشت می‌شوی با طبیعت بکر و چشم نوازش و ابهت جنگل‌های بلوط زاگرس، نوید مسیری زیبا را فرا روی شما، مسافران و گردشگران می‌گذارد اما چند کیلومتری که می‌گذرد، دودی غلیظ، بویی نامطبوع و منظره‌ای زشت و زننده نوید دیدن طبیعتی بکر را به ناامیدی تبدیل می‌کند.
دود غلیظ، بوی نامطبوع و گند نشانه نزدیک شدن به جایگاه دفن زباله‌های شهری است، روزانه ۸۵ تُن زباله شهر بانه و روستاهای اطراف بدون مدیریت با کامیون‌های حمل زباله به سایت هژده‌دولان منتقل می‌شود تا چشم اندازهای طبیعی منطقه را به کابوسی برای رهگذران تبدیل کند.
بانه با طبیعت و بکر و چشم نوازش در سراسر ایران شناخته شده و هر سال توجه گردشگران و مسافران زیادی را به خوب جلب می‌کند در این میان ساماندهی سایت زباله به معضلی بزرگ برای طبیعت این منطقه تبدیل شده است از طرف دیگر سایت زباله هژده‌دولان زندگی ساکنان روستاهای اطراف را نیز با مشکلی جدی مواجه کرده بطوریکه شیرابه زباله‌های این منطقه، صنعت کشاورزی و دامداری را با خطری جدی مواجه کرده است.
جایگاه نامناسب دفن زباله های شهری
مسوول واحد پسماند شهرداری بانه روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: شیرابه‌های ناشی از دفن غیر استاندارد و غیر بهداشتی زباله باعث آلودگی خاک و آب‌های سطحی و زیر زمینی مسیر گذر شیرابه‌ها شده است.
مهدی گلپسندی با اشاره به اینکه چندی پیش مقرر شده بود شهرداری ۷۰۰ متر از اطراف سایت زباله هژده‌دولان را دیوار کشی کند که با توجه به پایان فصل کاری این اقدام قابل انجام نیست، افزود: همچنین به منظور توسعه اقدامات کاهشی آسیب‌ها اطراف سایت نیز درختکاری می‌شود.
وی اضافه کرد: آتش‌سوزی سایت هژده دولان در ایام اخیر عمدی بوده و چند نفر به سایت وارد و اقدام به آتش سوزی کردند که تاکنون این آتش‌سوزی مهار نشده است.
گلپسندی با اشاره به کاهش ۲۰ درصدی تولید زباله در بانه گفت: در گذشته روزانه ۱۱۰ تُن زباله در این شهر تولید می شد اما با توجه به فرهنگ سازی در زمینه کاهش تولید و اجرای طرح تفکیک از مبدا این میزان به ۸۵ تُن در هر روز کاهش یافته است.
وی تاکید کرد: هم اکنون در کارخانه بازیافت ۲۰ کارگر مشغول کارند و زباله تر و خشک را که بیشترین آسیب را به محیط زیست وارد می‌کند، از همدیگر جداسازی می‌کنند.
این مسوول مدیریت شهری یادآور شد: مقرر شده بود کارخانه بازیافت به کارخانه کمپوست تبدیل شود که از سال ۹۶ تاکنون به دلیل شرایط نامساعد مالی شهرداری و نابسامانی در مدیریت شهری این اقدام عملی نشده و موضوع تفکیک از مبدا و مقصد نیز همچنان کج‌دار و مریز ادامه دارد و هفته‌ای یک بار کیسه‌های پلاستیکی برای این منظور در محلات شهر توزیع می‌شود.
آلودگی آب و خاک
رییس حفاظت محیط زیست بانه نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اشاره به نامناسب بودن جایگاه دفن زباله گفت: جانمایی سایت هژده‌دولان با توجه به اینکه از سال‌های گذشته انجام شده به لحاظ زیست محیطی قابل قبول نیست و باید در انتخاب جایگاه دفن زباله به شرایط توپوگرافی منطقه توجه می‌شد.
رحمان رحیم‌پور افزود: در انتخاب جایگاه دفن زباله باید شرایط جنگل‌های منطقه، جهت بادهای غالب، حفظ آب‌های سطحی و زیر زمینی، دسترسی به جاده و مناطق مسکونی توجه شود که در این جایگاه این شرایط لحاظ نشده است.
وی اظهار داشت: رودخانه‌ای در پایین دست جایگاه دفن زباله وجود دارد و روستای اله و سویرو نیز در پایین دست جایگاه دفن زباله هژده دولان واقع هستند و با توجه به اینکه در مسیر جاده اصلی قرار گرفته منظره‌ای زشت و بوی نامطبوع آن باعث مشکلات زیادی برای مسافرین متردد از این مسیر می‌شود ضمن اینکه به محلی برای تجمع حیوانات و حشرات موزی تبدیل شده است.
رحیم پور ادامه داد: شیرابه زباله‌های سایت هژده دولان، آب‌های سطحی و زیر زمینی منطقه در مسیر را آلوده کرده که برای کشاورزی و دامداری از این آب استفاده می‌شود بنابراین مشکلات فراوانی برای مصرف کنندگان به وجود آورده است.
وی با اشاره به اینکه سایت هژده‌دولان در جهت باد غالب قرار گرفته است، گفت: باید شهرداری اطراف جایگاه زباله را فنس کشی و یا دیوار کشی کرده و منطقه را از وجود زباله‌های پراکنده پاکسازی و برای مهار شیرابه ها حوضچه های ایجاد و دستگاه تصفیه در محل راه اندازی کند.
رییس اداره حفاظت محیط زیست بانه اضافه کرد: باید بیش از ۱۰ درصد اطراف فضاهای صنعتی فضای سبز ایجاد شود که اطراف سایت زباله هژده دولان بانه چنین فضای ندارد.
وی اظهار داشت: از یک ماه قبل آتش سوزی در سایت هژده دولان ایجاد شده و دود ناشی از این اتش سوزی مشکلات محیط زیستی را ۲ چندان کرده است.
رحیم پور اضافه کرد: بسیاری از افراد، نخاله‌های ساختمانی خود را در اطراف جاده سلیمان بگ و اطراف شهر بانه تخلیه می‌کنند که این مهم بلای جان طبیعت بکر منطقه شده است.
وی افزود: آتش سوزی جایگاه زباله عمدی در روزهای اخیر بود البته این آتش هنوز مهار نشده که باید در این زمینه اقدامات سریعتر انجام شود چرا که به محیط زیست اطراف آسیب‌های جبران ناپذیری وارد می‌کند.
رییس اداره حفاظت محیط زیست بانه یادآور شد: اداره محیط زیست یک سازمان نظارتی است و چندین بار نظارت و پایش در این ارتباط انجام داده و بر اساس قانون تذکرهای لازم را نیز به شهرداری داده و مکاتبات اداری در این خصوص انجام شده است.
وی گفت: یکی از اقدامات مهم که در راستای کاهش زباله انجام شده تفکیک از مبدا است که باعث کاهش حجم زباله شده و ضروری است در راستای کاهش تولید زباله نیز اقدامات فرهنگی انجام شود.
رحیم پور اظهار داشت: یک طرح سازمانی به عنوان سازمان بدون کاغذ نیز در حال اجراست که مصرف کاغذ در سازمان‌ها را به حداقل رسانده همچنین طرح نه به کیسه‌های پلاستیکی و خذف آنها در فروشگاه‌ها نیز به صورت شهرستانی اجرا شود که با توجه به اینکه تبلیغات محیطی زیادی نداشته، از این طرح ها به خوبی استقبال نشد.
وی با اشاره به بحرانی بودن وضعیت سایت زباله هژده دولان افزود: تاکنون شهرداری در راستای حل بحران هژده دولان اقدامی انجام نداده در صورتی که به اخطاریه‌ها توجه نشود برای پیگیری موضوع از طریق قانونی عمل می‌کنیم.
رحیم پور تاکید کرد: با توجه به اینکه منطقه بانه بیشتر پوشش جنگلی و از منابع آبی خوبی برخوردار است، جابجایی هژده دولان اقدامی نامناسب است چون منطقه دیگری را آلوده می‌کند پس بهتر است شهرداری در راستای کاهش آسیب زیست محیطی آن اقدامات مناسب انجام دهد.
وی یادآور شد: در شهر آرمرده نیز با توجه به اینکه شهرداری ماشین آلات مناسبی ندارد یک سایت دفن زباله ایجاد شده که آن هم در آینده معضلاتی برای محیط زیست این منطقه ایجاد می‌کند.
رییس حفاظت محیط زیست بانه به زباله‌های بیمارستانی نیز اشاره کرد و گفت: زباله‌های بیمارستان‌های صلاح الدین ایوبی و رازی بی خطر سازی می‌شود اما دستگاه خورد کن زباله ها از یکسال گذشته شکسته و تاکنون نسبت به تعمیر و تعویض آن اقدام نشده است.
سایت دفن زباله هژده دولان بیش از ۳۰ سال قبل جانمایی شد و در ۱۰ کیلومتری غرب بانه و در حوزه استحفاظی بخش نمشیر واقع شده است.
شهرستان مرزی بانه ۱۵۸ هزار نفر جمعیت در ۲۷۰ کیلومتری غرب سنندج مرکز استان کردستان واقع شده است.