علی ماجدی سفیر اسبق ایران در ژاپن، روز دوشنبه در نشست «توسعه روابط تجاری ایران و ژاپن» در دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران گفت: باوجود عضویت ژاپن در گروه هفت و روابط سیاسی پرتنش ایران با بیشتر اعضای این گروه اقتصادی، اما شاهد کمترین فراز و نشیب در روابط ایران و ژاپن در چهار دهه گذشته بوده ایم.
وی در سخنرانی خود با عنوان «درآمدی بر دیپلماسی اقتصادی ایران و ژاپن؛ چشم انداز آینده» با بیان این موضوع که ژاپن شریک استراتژیک آمریکا است، خاطرنشان کرد: اینکه باوجود خصومت بین تهران و واشنگتن، رابطه تهران و توکیو دچار تنش نیست، نشان دهنده شناخت دو کشور از همدیگر است و این موضوع یک نقطه کلیدی در روابط دوجانبه آنها است.
ماجدی، سفیر ایران در سال های ۱۳۷۸ تا ۱۳۸۳ روابط اقتصادی ایران و ژاپن را درهم تنیده و آمیخته ندانست و در عین حال تاکید کرد: ایران و چین رابطه اقتصادی درهم تنیده‌ای برقرار کرده اند و تهران می‌تواند روابط مشابهی را هم با ژاپن داشته باشد.
سفیر اسبق ایران در ژاپن، روابط اقتصادی ایران و ژاپن را مکمل یکدیگر ارزیابی کرد و گفت: ژاپن به منابع انرژی ایران از جمله نفت، گاز و پتروشیمی نیاز دارد و دو کشور می‌توانند در حوزه معدن همکاری تنگاتنگی داشته باشند.
وی به پیشرفت‌های صنعت خودروسازی ژاپن هم اشاره کرد و افزود: صنعت خودروسازی ایران برای رشد لازم است با یک خودروساز پیشرفته همکاری و شراکت داشته باشد و شرکت‌های خودروسازی ژاپنی از بهترین گزینه‌ها در این رابطه هستند.
وی، ضعیف بودن شناخت ژاپنی‌ها از ایرانی‌ها و در عین شناخت ایرانی‌ها از ژاپنی‌ها را یکی از موانع توسعه روابط اقتصادی دو کشور ارزیابی کرد و خاطرنشان کرد: باید ما این موضوع را درک کنیم که از بعد از جنگ جهانی دوم، ژاپن به لحاظ امنیتی در سایه آمریکا است و تحت فشار این قدرت قرار دارد.
ماجدی به سفر قریب الوقوع رئیس جمهوری ایران به توکیو اشاره کرد و گفت: ژاپنی‌ها بر اساس وفاق جمعی تصمیم می‌گیرند و باید برای توسعه روابط، همه تصمیم‌گیران موثر در این کشور را متقاعد کنیم و تحفظات امنیتی آنها را نیز مدنظر قرار دهیم.
ژاپنی‌ها اهل آزمون و خطا نیستند
رضا نظرآهاری سفیر سابق ایران در ژاپن نیز در این نشست گفت: دوران قاجار و دوران میجی در ژاپن همزمان هستند و هر دو کشور با موج مدرنیسم مواجه شدند و این درحالیست که ژاپن توانست خود را خیلی سریع توسعه دهد.
وی با بیان این موضوع که ایران توسعه را همزمان با ژاپن آغاز کرد اما به خاطر موقعیت خاص جغرافیایی و قرار گرفتن در چهارراه منافع قدرت های جهانی از ریل توسعه خارج شد، گفت: یکی از مشکلات اساسی امروز ما تقویت بخش خصوصی و اعتیاد به بودجه نفت است.
این کارشناس مسائل ژاپن، تلاش‌های انجام شده در یکی دو دهه گذشته برای کاهش وابستگی بودجه به نفت را یادآور شد و تاکید کرد: ژاپن از همان ابتدا، رابطه صحیحی با بخش خصوصی و دولتی تعریف کرد و الان اقتصاد ژاپن یک اقتصاد موفق در آسیا و سرمشق خیلی از کشورها در شرق دور است و می تواند الگویی برای تعیین روابط بخش خصوصی و دولتی برای ایران باشد.
وی، رویکرد اقتصادی ژاپنی‌ها را کسب سود کم اما درازمدت عنوان کرد و گفت: برعکس شرکت‌های غربی که دنبال سود زیاد و فوری هستند اما ژاپنی‌ها نگاه بلندمدت دارند و دلیل آن این است که ژاپن نفت ندارد و ۳۰ درصد بلایای طبیعی در این کشور اتفاق می افتد و ژاپنی‌ها نمی‌خواهند آزمون و خطا کنند.
نظرآهاری، بازاریابی شرکت‌های ژاپنی را مبتنی بر بررسی و رسیدن به اجماع عنوان کرد و گفت: شرکت‌های ایرانی باید برای ارتباط با همتایان ژاپنی خود صبور باشند.
ژاپنی‌ها مخالف تبلیغاتی شدن قراردادها هستند
منوچهر متکی دیگر سفیر اسبق ایران در ژاپن نیز در مطلبی با عنوان «رفتارشناسی ژاپنی‌ها در روابط اقتصادی» گفت: ژاپنی ها وقتی به شما می‌گویند موضوع را فهمیده‌اند به این معنی نیست که آنرا پذیرفته‌اند و خیلی دیر توافق می‌کنند اما به توافق خود هم تا جایی که بتوانند پایبند هستند.
وی، رسیدن به اجماع را اساس تصمیم سازی در ژاپن تحلیل کرد و افزود: ژاپنی‌ها، زمانی در مورد موضوعی تصمیم نهایی را می‌گیرند که کسی با آن مخالفت نکند و لازم است شرکت‌های ایرانی با توجه به این ملاحظه، همه طرف‌های قراردادها را راضی نگه دارند.
وزیر خارجه دولت نهم، فرایند تصمیم گیری ژاپنی‌ها را پیچیده ارزیابی و اضافه کرد: ژاپنی ها باید خودشان به تصمیم برسند و مذاکرات شما فقط یک مقدمه است و آنها به هیچ وجه توصیه‌پذیر نیستند.
متکی با اشاره به گردش سریع اطلاعات در نظام اداری ژاپن، از یکپارچگی تصمیم‌گیری در دستگاه دولتی ژاپن و در عین حال هماهنگ بودن شرکت‌های ژاپنی در مناقصه‌ها خبر داد و گفت: نحوه حل اختلاف با شرکت‌های ژاپنی به قدری تخصصی است که در دانشگاه‌های آمریکا تدریس می‌شود.
وی که در سال های ۱۳۷۳ تا ۱۳۷۸ مسئولیت نمایندگی کشومان در ژاپن را عهده دار بوده است به شرکت‌های ایرانی توصیه کرد که در روابط با همتایان ژاپنی، از تبلیغاتی کردن آن پرهیز کنند.
وی افزود: ژاپنی‌ها تمایلی به استفاده تبلیغاتی از روابط و قراردادهای اقتصادی با دیگر کشورها ندارند.
سفیر اسبق ایران در ژاپن، زیرساخت اقتصاد، صنعت و دانشگاه‌های ایران را غربی ارزیابی کرد و یادآورشد: باید دانشجویان بیشتری از ایران برای کشف رفتار تجاری ژاپنی‌ها به این کشور اعزام شوند تا دو ملت بتوانند روابط اقتصادی، سیاسی و فرهنگی بهتری را تجربه کنند.
وی در پایان با اشاره به نقش مهم مشاوره‌ای ایران‌شناسان ژاپنی در تحقق قراردادهای اقتصادی با شرکت‌های ایرانی تصریح کرد: ارتباط مستمر و مثبت با ایران‌شناسان ژاپنی در ارتقای روابط تهران و توکیو بسیار موثر است.