صادق زیباکلام شامگاه دوشنبه در مراسم یاران دبستانی به مناسبت روز دانشجو در دانشگاه ایلام به ضرورت‌های بود و نبود جنبش دانشجویی در ایران پرداخت و اظهار داشت: امروز در شرایطی هستیم که برخی عنوان می‌کنند آیا چیزی به نام جنبش دانشجویی در ایران وجود دارد، آیا باید چنین جنبشی در ایران همواره وجود داشته باشد و چه کسی این ضرورت را ایجاد کرده است.
وی افزود: جنبش دانشجویی به شکلی که در ایران مشاهده می‌کنیم در کشورهایی همچون هند، آمریکا، انگلستان، ژاپن، آلمان و بسیاری از کشورهای دیگر دیده نمی‌شود چرا که در این مجامع احزاب، تشکل‌های صنفی و سیاسی این وظیفه را عهده‌دار هستند.
این کنشگر مسایل سیاسی با تاکید بر اینکه حرکت‌های دانشجویی در طول سال‌های پیش و پس از انقلاب همواره پیشگام تحولات کشور بوده است، یادآور شد: معتقدم دانشگاه یک جزیره متروک و دورافتاده وسط اقیانوس نیست و به اشکال مختلف با جامعه مرتبط بوده و از آن تاثیر می‌پذیرد.
زیباکلام ادامه داد: قبل از پیروزی انقلاب اسلامی تعداد دانشجویان کشور حدود ۱۰۰ هزار نفر بود ولی تعداد زندانیان سیاسی به پنج هزار نفر می‌رسید که ۸۵ درصد زندانیان سیاسی دانشجو بودند و پیشگامی داشجویان باعث تعطیلی دانشگاه‌ها قبل از انقلاب شد.
وی اضافه کرد: پس از انقلاب نیز باید دانشجویان را به ۲ گروه طرفدار جریان‌های چپ و مارکسیستی و جریان اسلامگرا تقسیم کرد که جریان چپ و بویژه طرفداران مجاهدین خلق پس از جدایی از سیاست‌های نظام دست به اقدامات مقابله‌ای و حتی حرکت‌های مسلحانه زدند که بسیاری از آنها سرنوشت متفاوتی پیدا کردند.
استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران گفت: بخش اسلامگرا نیز در درون حاکمیت و نظام حل و ادغام شده و بسیاری از دانشجویان این طیف نسل اول نیروهای سپاه، جهاد سازندگی و سایر نهادهای انقلابی را تشکیل دادند.
زیباکلام اظهار داشت: دانشجویان اسلامگرا پس از پایان جنگ تحمیلی با سیاست‌های دولت سازندگی همخوانی نداشتند ولی در این دوره جنبش دانشجویی چندان دوران پرتحرکی را شاهد نبود و نوعی سکون و سکوت در این سال‌ها بر دانشگاه‌ها حاکم بود.
وی افزود: انتخابات ۲ خرداد سال ۷۶ بار دیگر فضای دانشگاه‌ها را زنده کرد ولی شاهد بودیم بسیاری از دانشجویان فعال بویژه در دفتر تحکیم وحدت جذب دولت اصلاحات شده و مسوولیت‌هایی پذیرفتند که با ماجراهای تیرماه سال ۷۸ و برخوردهای صورت گرفته با دانشجویان بار دیگر شاهد جدایی دانشجویان از دولت اصلاحات بودیم.
این تحلیلگر مسایل سیاسی یادآور شد: این وضعیت در دولت‌های محمود احمدی‌نژاد نیز ادامه یافت که با شکل‌گیری انتخابات سال ۸۸ بار دیگر دانشجویان پیشگام و پیش‌قراول حرکت برای دستیابی به خواسته‌های خود شدند.
زیباکلام تاکید کرد: پس از حوادث سال ۸۸ بار دیگر جنبش دانشجویی دچار نخوت و سکون شدیدی شد و بدون تردید سال‌های ۸۸ تا ۹۲ را باید بدترین سال‌ها برای حرکت و فعالیت‌های دانشجویی دانست.
وی ادامه داد: جنبش دانشجویی را نمی‌توان با بخشنامه و یا دستور زنده کرد یا از حرکت بازداشت چرا که سکوت و سکون دانشجویان و یا فعالیت آنها متاثر از شرایط اجتماعی کشور است.
زیباکلام با طرح این پرسش که کارکرد و شان نزول دانشگاه‌ها تربیت افراد متخصص در رشته‌های مختلف علمی برای اداره کردن جامعه است، گفت: در کشورهای توسعه‌یافته احزاب و تشکل‌های صنفی مستقل از حکومت شکل گرفته در حالیکه این وظیفه در ایران به دانشگاه‌ها محدود شد چرا که در کشورمان نظام حزبی و صنفی رشد نکرده است.
وی افزود: اگر در جامعه ایران روزی شاهد رشد و بالندگی احزاب و اصناف باشیم و با موانع سیاسی و امنیتی روبرو نباشند دیگر موضوعیتی برای جنبش‌های دانشجویی باقی نمی‌ماند.
اقتصاد دولتی نفس کشیدن برای بخش خصوصی را سخت کرده است
وی از وجود فساد اقتصادی در کشور انتقاد کرد و گفت: با وجود نهادهای مختلف نظارتی، شکل‌گیری فسادهای چندین هزار میلیاردی در دستگاه‌های مختلف نشانگر ناکارآمدی سیستم و لزوم بازنگری در برخی رفتارها دارد.
این استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران افزود: بخش اعظمی از این مشکل ناشی از اقتصاد دولتی است که نفس کشیدن را برای فعالان بخش خصوصی سخت کرده است.
وی یادآور شد: انقلاب های صنعتی در ۲۵۰ سال گذشته شکل گرفته و همگی متکی به اقتصاد خصوصی بوده اند و حتی یک مورد اقتصاد موفق دولتی را نمی‌توان مشاهده کرد و مادامی که این وضعیت ادامه یابد نمی‌توان چشم‌انداز روشنی برای اقتصاد ایران متصور بود.
وی در پاسخ به سوالی در خصوص سهمیه بندی بنزین گفت: قیمت تمام شده بنزین در ایران حدود چهار هزار تومان است و دولت به نوعی به هر لیتر ۳ هزار تومان یارانه می‌دهد، تمامی کارشناسان نیز بر اصلاح قیمت حامل‌های انرژی تاکید دارند ولی هیچکس مدافع این شکل از اجرای طرح سهمیه‌بندی نیست.
زیباکلام یادآور شد: ۲ سال پیش در مقاله‌ای در خصوص بنزین هزار تومانی، آن را خیانت به نسل‌های آینده و محیط زیست عنوان کردم که بر اساس ارزیابی‌های صورت گرفته سه طبقه مرفه جامعه ۲۱ برابر بیشتر از سایر طبقات از این یارانه بهره می‌برند.
روحانی گلگیر نظام است
زیباکلام در پاسخ به سوالی در مورد بحث استعفای دولت، گفت: به عنوان شخصی که حدود سه ماه با سفر به استان‌های مختلف برای جلب آرای مردم به سوی آقای روحانی تلاش کردم به خود اجازه می‌دهم از حسن روحانی به عنوان گلگیر نام ببرم چرا که رییس جمهور فعلی امروز وارث تمامی مصیبت‌ها، ناکارآمدی‌ها و مشکلات است.
این استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران تاکید کرد: دولت در وضعیت بسیار سختی قرار دارد که باید مانند گلگیر، این مشکلات را از چرخه حرکتی نظام و دولت دور کند.
زیباکلام افزود: طرفداران بحث استعفای دولت می‌گویند با توجه به اینکه به احتمال زیاد مجلس آینده در اختیار جریان تندروی اصولگرا و وابسته به جبهه پایداری قرار خواهد گرفت، دولت نیز با واگذاری امور به این افراد، این مشکلات را به آنان انتقال دهد تا بتوان عملکرد این افراد را که همواره منتقد دولت هستند در نحوه اداره مملکت مشاهده کرد.
وی تاکید کرد: من این پیشنهاد را که از سوی افرادی همچون عباس عبدی مطرح شده قبول ندارم و معتقدم در شرایط کنونی آقای روحانی باید شفاف مشکلات پیش‌روی دولت را با مردم در میان بگذارد که چه مقدار از درآمدهای کشور در اختیار دولت قرار می‌گیرد و چه مقدار را سایر نهادهای غیردولتی از آن خود می‌کنند که کوچکترین نظارتی نمی‌توان بر نحوه هزینه‌کرد آن داشت.
وی اظهار داشت: تا زمانی که در میان چهره‌های صاحب نفوذ کشور در اردوگاه های اصولگرا و اصلاح طلب به این درک و تعقل سیاسی نرسیم که باید رویکردهای خود را تغییر و مشکلات را بپذیرند، نمی‌توان معضلات پیش روی کشور را برطرف کرد.