عیسی کلانتری چهارشنبه شب در کارگروه استانی گرد و غبار در سالن شهید رجایی استانداری خوزستان، تصریح کرد: در صورت اداره استان با برنامه‌های ۴۰ سال پیش، حتی با تامین اعتبارات بیشتر نیز در تثبیت کانون‌های گرد و غبار موفقیتی حاصل نمی شود، بنابراین باید اشتباهاتی که باعث شده خوزستان به این روز بیفتد، بررسی و اصلاح شوند.
وی با تاکید بر اینکه سیاست‌های استان باید در راستای از بین بردن ریشه‌های گرد و غبار باشد، افزود: خوزستان تنها استانی در کشور است که در بدترین شرایط کم آبی کشور، مشکلی از نظر تامین آب ندارد، به طوری که در شدیدترین خشکسالی ۱۰ میلیارد مترمکعب آب صرف کشاورزی شده است.
معاون رییس جمهوری با انتقاد از هدرروی حقابه محیط زیست در بخش کشاورزی، اضافه کرد: بر اساس طرح مطالعات نیشکر، مقرر بود که جیره آبی مزارع بعد از سه سال خاکشویی، ۲۳ هزار مترمکعب باشد اما ۲ سال پیش و در شرایط بد آبی، این مزارع بیش از ۳۴ هزار مترمکعب آب مصرف کرده است، در مصرف آب برای مزارع گندم نیز شاهد چنین روندی هستیم به طوری که گندم باید پنج هزار مترمکعب برثانیه آب مصرف کند اما در بدترین شرایط آبی خوزستان، گندمزارها ۹ هزار مترمکعب برثانیه آب مصرف کرده اند که اینها حقابه محیط زیست را از بین برده است.
وی تصریح کرد: با این سبک نمی‌توانید استان را به صورت پایدار اداره کنید زیرا باید نفتی که می فروشید، برای مهار گرد و غبار هزینه کنید.
کلانتری اختلاف نظر میان کارشناسان منابع طبیعی و امور دام وزارت جهاد کشاورزی از سال ۱۳۶۱ را یادآور شد و گفت: در برنامه توسعه اول، کارشناسان منابع طبیعی مخالف افزایش ظرفیت دامی کشور از ۵۴ میلیون واحد دامی به ۶۷ میلیون واحد بودند، این در حالیست که تعداد دام‌های کشور امسال به ۱۲۲ میلیون واحد رسیده که سبب غلبه گرد و غبار شده است.
حقابه تالاب‌ها مقدم بر کشاورزی است
رییس سازمان حفاظت محیط زیست تامین نشدن حقابه تالاب‌ها و چرای بی‌رویه دام را از مهمترین عوامل گرد و غبار در خوزستان برشمرد و افزود: از یک طرف جریان آب رودخانه‌ها با سدها مسدود شده و فقط آب اضافه از سدها به محیط زیست سرازیر می‌شود و از سوی دیگر دام‌ها در دشت‌ها رها شده، بعد می‌گوییم چرا گرد و غبار داریم، با این شرایط چرا نباید گرد و غبار داشته باشیم؟
کلانتری با بیان اینکه توان استان در چرای دام باید بازنگری شود، ادامه داد: مطالعات نباید فقط برای شناسایی کانون‌های گرد و غبار باشد، زیرا اگر سیاست‌های گذشته ادامه یابد، کانون‌های گرد و غبار در خوزستان توسعه می‌یابد، بنابراین در مطالعات باید تعداد دام‌ها و میزان آبی که باید در پشت سدها برای مصرف نگهداری شود، نیز مورد توجه قرار گیرد.
وی با تاکید بر اولویت تامین سهم حقابه تالاب‌ها بر حقابه کشاورزی، اظهار داشت: تصویب حقابه تالاب‌ها در شورای عالی تالاب‌های کشور با همکاری وزارت نیرو در حال انجام است و تاکنون حقابه ۳۸ تالاب مشخص شده است.
کلانتری اضافه کرد: حقابه تالاب‌ها باید همچون سهمیه آب کشاورزی و آب شهری رعایت شود و در زمان کاهش آب سدها حق نداریم سهم تالاب‌ها را به کشاورزی بدهیم.
وی با اشاره به آلودگی هوای تهران در روزهای گذشته اظهار داشت: خودروها و موتورسیکلت‌ها عامل ۸۳ درصد آلودگی هوای تهران هستند، این در حالیست که به بهانه تحریم‌ها، کارخانه تولید موتور یورو۴ را رها کرده‌ایم و مدارس را تعطیل می‌کنیم، چون نمی‌خواهیم کارخانه ها را تعطیل کنیم، درباره گرد و غبار نیز علت را رها کرده و داریم با معلول مبارزه می‌کنیم.
کلانتری تصریح کرد: در برنامه مقابله با گرد و غبار، هدف این بود که ظرف چهار تا پنج سال ریشه گرد و غبار را بخشکانیم که این کار با صرف میلیون‌ها مترمکعب آب برای نهالکاری محقق نمی‌شود، بنابراین انتظار ما این است که استاندار خوزستان به عنوان عالی‌ترین مقام استان، تصمیم بگیرد که ریشه گرد و غبار را بخشکاند، نه اینکه تصمیمات به توزیع بودجه گرد و غبار محدود شود.
وی افزود: ۴۰ سال پیش حجم منابع آب تجدیدپذیر در کشور ۱۴۳ میلیارد مترمکعب بوده که اکنون به کمتر از ۹۰ میلیاردمترمکعب رسیده است، در حالی که سیاست‌های تخریب منابع آبی چند برابر شده است و در آینده مشکلات بیشتری در زمینه آب خواهیم داشت.
کلانتری خواستار استفاده درست از اعتبارات با هدف مهار گرد و غبار خوزستان در میان مدت شد و اظهار داشت: در حال حاضر از یک طرف برای تثبیت کانون‌های گرد و غبار سرمایه گذاری می شود و از سوی دیگر تعداد دام‌ها در خوزستان سه تا چهار برابر شده است.
وی اضافه کرد: اکنون ۱۵۰ هزار هکتار از جنگل‌های زاگرس در خوزستان، به دلیل عدم محافظت خشک شده و نباید بگذارید این اتفاق در گرد و غبار تکرار شود.
کلانتری با بیان اینکه باید از شکل گیری و توسعه کانون‌های گرد و غبار جلوگیری شود، تاکید کرد: همه اقداماتی که اکنون در خوزستان انجام می‌گیرد راهکارهای درمانی گرد و غبار است و از اقدامات پیشگیرانه و بهداشت منابع طبیعی خبری نیست.
وی با اشاره به شرایط دشوار اقتصادی در کشور گفت: ادامه این شرایط برای دولت بسیار سخت است، می‌دانید که وضعیت فروش نفت و درآمدهای کشور چگونه است و امکان تحقق بودجه سال آینده، زیاد نیست، بنابراین منابع اعتباری گرد و غبار باید به درستی تخصیص و به دقت نظارت شود، زیرا شاید اینها آخرین دلارهایی است که داریم مستقیم خرج می‌کنیم.
کلانتری همچنین تاکید کرد: استاندار خوزستان باید بهره‌برداری از کانال آبرسانی به کانون‌های گرد و غبار را تعیین تکلیف کرده و متولی آن را مشخص کند.
سلب اختیار از خوزستان
رییس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی خوزستان در ادامه این نشست گفت: میزان تحقق اعتبارات گرد و غبار به خوزستان کمتر از سایر کشور بوده است.
امید حاجتی افزود: از مجموع سه هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال اعتبارات پارسال گرد و غبار، ۷۰ درصد به خوزستان و ۳۰ درصد به صورت ملی اختصاص یافته اما میزان تحقق این اعتبارات در خوزستان ۶۷.۶ درصد و برای دستگاه‌های ملی (سازمان محیط زیست و وزارت جهاد کشاورزی) ۷۵ درصد بوده است.
به گفته وی عدم تحقق اعتبارات باعث شده برخی از طرح‌ها نیز به اجرا نرسد و تعدادی از دستگاه‌ها بدهکار شوند.
وی عملکرد خوزستان در برنامه مقابله با گرد و غبار را خوب ارزیابی کرد و گفت: تخصیص اعتبارات برای خرید تجهیزات در اولویت قرار گرفته اما عمده تعهدات باقیمانده مربوط به منابع طبیعی و شهرداری اهواز بوده که وعده عملی شدن را داده‌اند.
حاجتی با بیان اینکه امسال در زمینه هزینه کرد اعتبارات هیچ اختیاری به استان داده نشده، خواستار واگذاری اختیار به خوزستان در زمینه توزیع اعتبارات شد.
آسیب‌های زیست محیطی آبگرفتگی شهرها
مدیرکل مدیریت بحران استانداری خوزستان در ادامه این نشست مشکلات این استان در بارندگی‌های اخیر را ناشی از نبود زیرساخت‌های مناسب دانست و گفت: نبود شبکه فاضلاب و شبکه جمع آوری آب‌های سطحی از زیرساخت‌هایی است که به محیط زیست شهروندان آسیب زده و باید همچون طرح گرد و غبار برای آنها برنامه‌ریزی شود.
کیامرث حاجی‌زاده افزود: بارش بی سابقه طی ۲ تا سه ساعت و نبود زیرساخت‌های شهری و آب و فاضلاب باعث آبگرفتگی وسیع شده به طوری که سه روز است که شهرهای خوزستان با آبگرفتگی ناشی از بارندگی درگیر هستند و حتی مرکز شهر اهواز که قدمت لوله‌های فاضلاب ۷۰ سال است، نیز زیرآب رفته است.
وی با اشاره به دستور مقام معظم رهبری برای حل مشکل فاضلاب اهواز خواستار ورود دولت برای حل این معضلات شد.
معاون پشتیبانی و منابع انسانی استانداری خوزستان، طوفان‌های گردو غبار در سال ۹۵ را یادآور شد و گفت: این حادثه که باعث قطع شدن آب و برق و ارتباطات در استان شده بود، مصوبه فروردین ۹۶ دولت را برای کنترل گرد و غبار در پی داشت.
حاجی‌زاده اضافه کرد: در طرح مهار کانون‌های گرد و غبار استان کاشت نهال، مدیریت چرا و مرتع، مالچ پاشی و احداث کانال آبرسانی اجرا شده و تجهیزاتی نیز خریداری شده است.
وی ادامه داد: بارش رحمت الهی اگر چه باعث ابربحران سیل شد اما این سیل نیز برکات زیادی برای استان داشت که از جمله آن رونق کشاورزی و اقتصادی مردم محلی و کشور شد و کانون‌های گرد و غبار را نیز سیراب کرد.
حاجی‌زاده همچنین با اشاره به اینکه برخی تجهیزات از محل اعتبارات گرد و غبار خریداری شده، تاکید کرد: این تجهیزات باید هرچه سریع‌تر نصب و راه‌اندازی شود.
براساس این گزارش، کلانتری رییس سازمان حفاظت محیط زیست عصر امروز وارد اهواز شد. حضور در همایش تالاب‌ها، افتتاح اداره حفاظت محیط زیست هویزه و نشست تخصصی تالاب‌ها از دیگر برنامه های وی در خوزستان است.