«محمد فاضلی» عصر چهارشنبه در نشست "آتش زیر خاکستر" که در انجمن اندیشه و قلم برگزار شد، افزود که در ایران ۱۰ نوع «پسا» اتفاق افتاده است، یک «پسا نفت» که امکان رانت سیستماتیک را به وجود آورده است. «پسا انتخابات» که اعتماد به نهادهای انتخاباتی و بروکراتیک را کاهش داده است، «پسا بروکراسی» که در این فرایند نیز ظرفیت بروکراسی برای تصمیم گیری کاهش پیدا کرده و ۷ پسای دیگر که در مقالاتی آنها را عنوان کرده ام.
وی توضیح داد که نظرسنجی که «ایسپا» انجام داده و قسمتی از داده های آن نیز منتشر شده است نشان می دهد که مردم ناراضی هستند. مردم وقتی اعتراض می‌کنند خارجی از آن سو استفاده می کنند و از به این نتیجه رسیده‌اند که گوش شنوایی هم وجود ندارند، بنابراین چاره‌ای جز اعتراض هم ندارند. این به جامعه ایران استرس زیادی وارد می کند که ما معترضیم اما می‌بینیم کسی به اعتراضمان گوش نمی دهد و هم وقتی اعتراض می‌کنیم به اغتشاش کشیده می‌شود که برای کشور ضرر دارد با این وجود چاره‌ای غیر از این هم نداریم.
افضلی با بیان اینکه مردم در این میان گیر کرده اند، یادآور شد: وقتی نه راه پیش دارند و نه راه پس، مقامات و نظام باید راهی بیابند و چاره ای بجویند. در نظرسنجی اخیر بیش از ۶۰ درصد از پاسخ دهنده ها گفته اند که بهتر است حکومت با معترضان گفت‌وگو کند، پس ما در جامعه قرار داریم که طرفدار گفت‌وگوست.
معاون پیشین پژوهشی مرکز بررسی‌های استراتژیک، گفت: یکی از شعار های انقلاب حمایت از مستضعفان بود. اگر به ریشه عربی مستضعف مراجعه کنیم به معنی کسی که است که به ضعف کشیده شده است. کسی که به ضعف کشیده شده ، الزاماً یک فرد حاشیه نشین جامعه ایران نیست. یک متخصص و نخبه دانشگاهی که می توانست برنده جایزه نوبل باشد ولی شرایط کشور این فرصت را از او گرفته نیز، شخصی است که به ضعف کشیده شده است.
وی ادامه داد: کارخانه داری که می‌توانست تکنولوژی خود را بهبود دهد و شرایطی داشته باشد که امروز محصولش یک پای صادرات در جهان باشد اگر حکومت در عرصه سیاست داخلی و خارجی کشور به گونه‌ای رفتار کرده که امکان پیشرفت این کارخانه دار محدود شده باشد، او را مستضعف کرده است.
این استاد دانشگاه شهیدبهشتی یادآورشد : ما اکنون با خشن ترین صورت های بی عدالتی مواجه شده ایم، شهرهای مثل تهران را داریم که در شمالش خانه های چند ده میلیارد تومانی وجود دارند و ساکنین آن حتی خریدهای خود را از پاریس و دبی و جایی دیگر تهیه می کنند و در حاشیه این شهر بزرگ مردمی که به نان شب محتاجند. در مشهد و دیگر کلان شهرها نیز به همین شکل. این نسبت بین استانهای مرزی و مرکزی نیز صادق است.
عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی با بیان اینکه این سیستم قادر به تصمیم‌گیری های مهم نیست، افزود که مناقشه بین مفاهیم و رویکردها به حدی زیاد است که مسائل کلان کشور شخصی شده است به طوری که مساله را به بودن یا نبودن آقای روحانی تقلیل می دهند. آیا اگر این شخص رئیس باشد یا دیگری مشکل ما حل می شود؟
وی تاکید کرد: مساله پیچیده تر از این حرفها است ، موضوع محیط زیست، آب، نا کارآمدی صندوق بازنشستگی، تولید، فساد، نهادهای موازی و دولت های موازی کمر هر سیستمی را خم می کند. یک نفر، یک گروه یا مجموعه یک بار برای همیشه کسی باید اصلاح قانونی یا چیزی شبیه به آن را انجام دهد. باید این توهم را از سر تمامی مقام های کشور بیرون برود که فکر می کنند مردم بین نظام با دولت تفاوت قائلند، مردم با مشکل معیشت و بیکار این حرف ها را متوجه نمی شوند.
فاضلی گفت: برخی ها تلاش دارند بگویند آنچه اتفاق افتاده است محصول عملکرد روحانی است. با همه احترامی که برای نظرها قائل هستم باید بگویم این توهمی بیش نیست، از نظر مردم نظام با دولت فرق نمی کند. مردم می خواهند زندگی کنند تورم پایین باشد، بیکاری حل شود و مسکن گران نشود، برای آنها فرقی نمی کند که این کارها را حسن روحانی انجام دهد یا کس دیگری.
وی ادامه داد: روحانی از همین نظام است و از مریخ نیامده و در این سیستم در هم تنیده است. در کجای دنیا عملکرد قوه مجریه از نظامشان جداست؟ نمی توانی دولت را از قوه قضاییه، شورای عالی امنیت ملی، نیروهای مسلح و حاکمیت جدا کنید، خوب یا بد در همه چیز با هم شریکند.
این جامعه‌شناس با بیان اینکه مگر ما نظام فرانسه را جدا از دولت مکرون می دانیم، ادامه داد که در کجای دنیا ترامپ را از نظام ایالات متحده جدا می دانند؟ اینکه برخی می گویند نظام حسابش از دولت روحانی جداست، دل خودشان را خوش می کنند، برای مردم پذیرفتنی نیست. همه ما در یک کشتی نشسته ایم مهم نیست که ناخدای کشتی روحانی، احمدی‌نژاد یا سیدمحمد خاتمی است.
فاضلی با بیان اینکه برای ایران بدون جمهوری اسلامی اصالتی قائل نیستم، یادآور شد: در خاورمیانه ای که شاهد تحولات و اتفاقات عراق، لیبی، مصر، الجزایر، افغانستان، یمن و سوریه هستیم، کشور پسا جمهوری اسلامی ویرانه ای بیش نیست و نخواهد بود.
به عقیده وی ، ایران بدون جمهوری اسلامی از این بدتر خواهد بود. فکر نکنید که از سلطنت طلب ها و مجاهدین چیزی در می آید. از رئوس نظام خواهش می کنم، کسی صدای این وضعیت را بشنود و قبل از اینکه دیر شود به دنبال تغییری باشید که سبب افزایش رضایت مردم شود و حداقل خشن‌ترین صورت های بی عدالتی را از میان بردارید و کاری کنید.