به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش‌های خبری ایرنا، «حسن روحانی» رئیس‌جمهوری به دعوت «آبه شینزو» نخست وزیر ژاپن در صدر یک هیات عالی‌رتبه برای انجام گفت‌وگوهای دوجانبه و بررسی مهمترین مسائل بین‌المللی و منطقه‌ای روز جمعه وارد توکیو شد.
دکتر روحانی و آبه در مذاکرات عصر روز جمعه خود در توکیو در مورد برجام و اختلاف تهران و واشنگتن در مورد این توافق بین‌المللی رایزنی کردند. روحانی صبح امروز (شنبه) نیز با مدیران ارشد سیاسی، فرهنگی و اقتصادی در توکیو دیدار و گفت‌وگو و پس از آن توکیو را به مقصد تهران ترک کرد. این دهمین دیدار روحانی و نخست وزیر ژاپن طی ۷ سال گذشته است.
ایران و ژاپن طی چندین دهه روابطی دوستانه داشته و هفته گذشته نیز نودمین سال روابط سیاسی خود را جشن گرفتند. سفر روحانی به ژاپن در شرایطی انجام شد که آمریکا می‌خواهد با بهره‌گیری از تحریم‌های سرسختانه راه تجارت و همکاری اقتصادی کشورها با کشورمان را مسدود کند اما ایران و دیگر طرف‌های بین‌المللی می‌کوشند ضمن برون‌رفت از این چالش مسیرهای تازه‌ای برای بهبود و تقویت روابط پیدا کنند.
آبه شینزو نخست وزیر ژاپن خردادماه سال جاری به عنوان اولین نخست وزیر این کشور در ۴۰ سال گذشته، به تهران سفری سه‌روزه داشت و با مسوولان جمهوری اسلامی ایران از جمله رهبری و رئیس جمهوری دیدار و درباره مسائل دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی گفت‌وگو کرد. آبه هدف خود از آن سفر را کمک به کاهش تنش در منطقه عنوان کرده بود. سفر روحانی به توکیو در پاسخ به سفر آبه و برای تکمیل گفت‌وگوهایی است که در جریان سفر او به ایران انجام شد.
نگاه به شرق در سیاست خارجی دولت روحانی
به نوشته روزنامه «العربی الجدید» چاپ لندن، اهداف سفر روحانی به مالزی و ژاپن در یک عنوان مهمِ «گرایش به شرق» خلاصه شده است. این سفر قطب‌نمای سیاست خارجی ایران را تشکیل می‌دهد. روحانی پیش از این سفر هم گفت سیاست گرایش به شرق و برقراری روابط دوستانه با کشورهای آسیایی مهم همواره بخشی از اهداف جمهوری اسلامی ایران بود و سفر به کوالالامپور و توکیو در چارچوب این سیاست قرار می‌گیرد.
به نوشته روزنامه «الشرق الاوسط» عربستان، «بهنام طالب لو» پژوهشگر مسائل ایران در اندیشکده «دفاع از دموکراسی ها» در واشنگتن گفت سفر روحانی به توکیو در راستای تلاش‌های تهران برای فاصله انداختن میان آمریکا و همپیمانان آسیایی واشنگتن قرار می‌گیرد. ایران امیدوار است که از مواضع این کشور حمایت شود.
به نوشته تارنمای مرکز پژوهش‌های «المزماة» امارات، ایران و ژاپن از سال ۱۹۲۹ میلادی با امضای توافقنامه دوستی میان دو کشور روابط سیاسی خود را آغاز کردند. از آن زمان تاکنون بُعد اقتصادی در روابط میان دو کشور دارای اهمیت بالایی بوده است. از یک سو ژاپن به نفت و گاز ایران نیاز دارد و از سوی دیگر ژاپن به عنوان یکی از اصلی‌ترین بازارها برای فروش نفت به شمار می‌آورد و از این کشور تولیدات صنعتی و فناوری وارد می‌کند. افزون بر این، سیاست خارجی ایران تمایل روز افزونی برای جذب همپیمانان آمریکا دارد و با توجه به اینکه ژاپن قدرت اقتصادی و فناوری بزرگی است ایران تلاش می‌کند که این کشور را از دست ندهد. ژاپن با وجود تحریم‌ها با ایران وارد درگیری سیاسی چندانی نشد و همواره به عنوان یک شریک ایده‌ال برای بسیاری از ایرانی‌ها باقی ماند.
گفت‌وگو در زمینه تبعات برجام‌گریزی آمریکا
به نوشته روزنامه «الخلیج» امارات، اگرچه سفر روحانی به ژاپن به سود روابط اقتصادی دو کشور است اما این سفر کلیدی برای کنترل تنش ایران و آمریکا در منطقه خلیج فارس و تنگه هرمز است. ژاپن نقش برجسته‌ای در مهار تنش‌های منطقه به ویژه منطقه خلیج فارس دارد.
به نوشته روزنامه «الاخبار» لبنان، ژاپن به عنوان دوست ایران و همپیمان آمریکا از زمان عقب نشینی آمریکا از توافق هسته‌ای و بازگشت تحریم‌های ضدایرانی نقش واسطه میان تهران و واشگتن را بازی کرده است. نخست وزیر ژاپن با سفر به ایران برای ورود ایران و آمریکا به میز مذاکره تلاش کرد. با وجود اینکه این تلاش‌ها نتیجه‌ای نداشت بازهم به نظر می‌رسد توکیو برای کاهش تنش‌ها تلاش می‌کند. در این زمینه خبرگزاری «کیودو» ژاپن هفتم ماه جاری میلادی اعلام کرد آمریکا با تصمیم ژاپن برای استقبال از روحانی و انجام گفت و گو درباره برنامه هسته ای ایران موافقت کرده است. واشنگتن از توکیو خواسته است آمریکا را از نتایج دیدار روحانی و آبه آگاه سازد. آبه از روحانی می‌خواهد که ایران به تعهدات خود در توافق هسته ای پایبند باشد. آبه در آستانه سفر روحانی اعلام کرده بود که ژاپن از طریق ارتباط مستمر برای کاهش تنش‌ها در منطقه و بازگشت ثبات تلاش می‌کند. برای تامین امنیت انرژی طبیعی است که ژاپن با هدف برقراری صلح و ثبات در منطقه خاورمیانه و تضمین امنیت کشتی‌های ژاپن در منطقه تلاش کند.
صفحه عربی تارنمای خبرگزاری رسمی چین «شینهوا» نوشت تحلیلگران معتقدند که توجه روحانی به شرق برای یافتن راهی با هدف پیش بردن اقتصاد ایران از طریق روابط اقتصادی و تجاری طبیعی است. «علی ربیعی» سخنگوی دولت ایران هدف از این سفر را گسترش روابط اقتصادی عنوان کرده است. از سوی دیگر آبه هم بر روی این سفر برای حل تنش میان آمریکا و ایران حساب باز کرده است. ژاپن تلاش می‌کند از طریق نقش آفرینی سیاسی و دیپلماسی در این زمینه خود را به عنوان یک واسطه صلح معرفی کند و تاثیر خود در حل تنش‌های بین‌المللی را افزایش دهد. همچنین این کشور به دنبال گسترش روابط اقتصادی و تجاری در منطقه است. ثبات تنگه راهبردی هرمز به سود منافع ژاپن است. در شرایطی که همه نگاه‌ها به سفر روحانی دوخته شده است و این سفر می‌تواند نقطه عطفی در کاهش تنش‌ها در منطقه خلیج فارس باشد بسیاری از تحلیلگران معتقدند که نخست وزیر ژاپن به سفر روحانی به این کشور به عنوان فرصتی برای پیش برد اهداف ژئوپلتیک ژاپن استفاده می‌کند.