فعالیت مراکز عمده علمی تحقیقاتی و اجرایی وزارت جهاد کشاورزی و دانشگاه تهران در استان البرز مانند پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران (با حدود ۱۰۶ سال قدمت) ، موسسه تحقیقات علوم دامی ، موسسه تحقیقات، اصلاح وتهیه نهال و بذر، پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی ایران ، بانک ملی ژن گیاهی ایران ، موسسه علمی آموزشی و کشاورزی امام خمینی (ره) ، موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی ، موسسه تحقیقات خاک و آب و معاونت آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی از جمله مراکز علمی و تحقیقاتی مهم کشور هستند که در استان البرز استقرار دارند.
آنطور که مسوولان و پژوهشگران این مراکز و موسسات می گویند: با اینکه هنوز بخش عمده ای از کشاورزی ایران به صورت سنتی است و به علت کاهش اطلاعات بهره برداران هنوز کشاورزی کشور به تراز واقعی خود نرسیده اما اگر فعالیت های تحقیقاتی پژوهشگران پرتلاش کشور نبود امروز و دراین شرایط تحریم رمق از منبع اصلی تامین غذای کشور بریده می شد و تاب آوری در مقابل تحریم ها به کمترین سطح خود می رسید.
اگر چه تاکنون تصوربراین بود که تکیه بر نفت می تواند کشور را از مشکلات اقتصادی برهاند اما در واقع این بخش کشاورزی است که به لطف پروردگار به عنوان مهمترین تامین کننده مواد غذایی مورد نیاز مردم ، تاب آوری ایران را در برابر تحریم های ظالمانه افزایش داده، بخشی که به همت زنان و مردان دانشمند و پژوهشگر و تلاش زارعان ، باغداران و دامداران امروز سفره های مردم را همچنان رنگین نگه داشته است.
تلاش پژوهشگران این مجموعه ها موجب شده تا امروز کشور کلکسیون بزرگی از دستاوردهای علمی و تحقیقاتی در بخش کشاورزی و دامی داشته باشد ، دستاوردهایی که در جهان و خاورمیانه کم نظیر بوده و اگر همه نتایج تحقیقات علمی به خوبی در کشاورزی و دامپروری ایران به کار گرفته شود به طور قطع ، محصولات غذایی ایران در سفره های بسیاری از مردم جهان خودنمایی خواهد کرد.
پژوهش ها در این مجموعه های ارزشمند از حفظ و اصلاح ژنتیک انواع گیاهان گرفته تا تولید بذرو و ارقام پرمحصول ، زود بازده تا مقاوم به خشکسالی و کم آبی دیده می شود، تولید انرژی های نو و دوستدار محیط زیست، مطالعه و تحقیق چرایی و علت تغییر اقلیم ، بازگرداندن اقلیم به شرایط مناسب ، راه های کنترل فرسایش خاک ، حفظ منابع آبی ، اصلاح روش های آبیاری کشاورزی و باغی، جلوگیری از شوری و تخریب خاک، راه های مبارزه با آفات گیاهی و جنگلی ایران ، دستیبابی به روش های علمی برای کنترل آفات جنگلها، تولید نمونه های مناسب محصولات باغی و کشاورزی سازگار با اقلیم مناطق مختلف کشور، تنوع بخشی به ارقام گیاهی و ده ها دستاورد دیگر از جمله فعالیت های این مراکز علمی تحقیقاتی است.
سخن از زبان نمایندگان این افسران جبهه علم و تحقیق شنیدنی است، دانشمندانی که بشارت های زیادی برای رونق بخشی به کشاورزی، دامپروری ، احیای جنگل ها و مراتع و تغییر اقلیم ایران دارند و تحریم را بهترین فرصت برای تکیه بر داشته های علمی و مادی ایران می دانند.
در عین حال این دانشمندان از دست باندهای مافیایی که به واسطه نفوذ خود دست به واردات بی رویه زده و چوب حراج به داشته های علمی و تولیدی داخلی می زنند، پر است .
پیش از پرداختن به اظهارات مسوولان و نمایندگان پژوهشگران بخش کشاورزی ایران ، بیان خلاصه ای از وضعیت کشاورزی کوچکترین استان کشور در عین حال سر زمین پرجمعیت و اقوام ایرانی یعنی البرز ضروری است ، استانی که در نقشه جغرافیایی کشور کوچکترین وسعت را دارد و کمترین اراضی کشاورزی سهم آن است اما به لحاظ تولید محصولات مرغوب کشاورزی ، باغی و دامی سرآمد می باشد.
این استان با وجود نیم درصد مساحت کل کشور، هفت درصد محصولات کشاورزی ایران را تولید می کند و بالا بودن متوسط تولید محصول در واحد سطح نسبت به متوسط کشوری از شاخص های ویژه بخش کشاورزی البرز است.
سالانه یک میلیون و ۹۰۰ هزار تن انواع محصولات کشاورزی و باغی در البرز تولید و این استان بخشی از سبدغذایی خانواده های ایرانی را تامین می کند.
در مجموع اراضی قابل کشت استان البرز ۶۷ هزار و ۲۵۵ هکتار است که سالانه حدود ۹۳۳ هزار تن انواع محصولات زراعی، ۵۳۲ هزار تن انواع محصولات باغی و ۴۷۸ هزار تن انواع محصولات دامی در این استان تولید می شود.
کشاورزان و بهره برداران البرزی با استفاده از ظرفیت های موجود در این استان از جمله استفاده از آخرین دستاوردها وتحقیقات موسسات تحقیقاتی مستقر در استان توانستند به موفقیت های بسیار خوبی در کشور دست یابند.
صادرات بخش عمده محصولات کشاورزی و باغی استان البرز به کشورهای حوزه خلیج فارس و دیگر مناطق جهان بیانگر آن است که کشاورزان این استان با وجود اراضی کم نقش موثری در درآمد ارزی برای کشور دارند.
فعالیت بزرگترین واحد دامپروری ایران به ظرفیت ۱۲ هزار راس گاو شیری در شهرستان نظرآباد و بالا میزان تولید محصولات کشاورزی نسبت به میانگین کشوری از شاخصه های صنعت کشاورزی و دامی البرز است. با این حال آنچه به عنوان یک دغدغه برای محققان ، مسوولان و مردم در این منطقه و سایر مناطق خوش آب و هوای کشور مطرح است ، این است که اراضی حاصلحیز در این سال ها مورد هجوم ساخت وسازهای بی رویه قرار گرفته و روز به روز خرد و کوچک تر می شوند.
خبرگزاری جمهوری اسلامی با توجه به نقش پژوهش در بخش کشاورزی ایران و بیان توانمندی ها و دغدغه ها در حوزه کشاورزی ، دامپروری ، جنگل ها ، مراتع ، داشته های ژنتیک گیاهی و یافته های جدید علمی متکی بر دانش بومی و داخلی میزگردی با حضور معاونان و کارشناسان
موسسه های تحقیقات علوم دامی، تحقیقات اصلاح و نهال و بذر، پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی ایران و پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران مستقر در کرج برگزار کرد .
در این میزگرد دکتر محمدحسین بنابازی معاون پژوهش، فناوری و انتقال یافته‌های موسسه علوم تحقیقات دامی کشور، دکتر محسن اسماعیل زاده مقدم معاون پژوهش، فناوری و انتقال یافته‌ها در موسسه تحقیقات، اصلاح وتهیه نهال و بذر، دکتر کامبیز پورطهماسی معاون پژوهش و فناوری پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران و دکتر حسین قنواتی عضو هیات علمی پژوهشگاه بیوتکنولوژی ایران حضور داشتند.
انجام حدود ۱۲۰ طرح تحقیقات دامی کشور در البرز
معاون پژوهش، فناوری و انتقال یافته‌های موسسه علوم تحقیقات دامی کشور در این میزگرد به تشریح وضعیت کاری این موسسه و فعالیت های آن پرداخت و گفت : سالانه به طور میانگین حدود ۱۲۰ پروژه و طرح تحقیقاتی توسط این موسسه انجام می شود که در یک برهه زمانی حدود ۹۰ درصد این تحقیقات غیرکاربردی بود، چرا که در این برهه زمانی نگاه ها فقط به پژوهش بدون تسری به ایده و تجاری سازی معطوف شد اما در سال‌های اخیر فضایی به وجود آمد تا به دنبال اثربخشی تحقیقات علمی در این بخش باشیم.
دکتر محمدحسین بنابازی ادامه داد : در سه الی چهار سال گذشته ۷۰ تا ۸۰ درصد پروژه‌های تحقیقاتی ما به شکل خاص درآمده به این معنا که هزینه انجام تحقیق را بخشی خصوصی، بخش اجرا و یا مراکز دیگر پرداخت می کنند. اوایل کار جا انداختن این مساله بسیار سخت بود که هزینه تحقیق را از مراکزی به جز موسسه تحقیقات علوم دامی باید تامین کرد اما به تدریج این مساله جا افتاده و بیشتر نیروهای ما به دنبال این هستند که هزینه تحقیق را از بیرون تامین کنند.
اکنون بیشتر این هزینه‌ها توسط بخش اجرا مانند سازمان جهاد کشاورزی استان‌ها یا معاونت امور دام کشور تامین می شود.
بنابازی گفت: همچنین منابع دیگری مانند معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، صندوق حمایت از پژوهشگران و ستاد توسعه زیست فناوری بخشی از پروژه‌ها را حمایت می کنند، پروژه مستقل که خود موسسه باید هزینه‌اش را تامین کند تنها پروژه‌هایی است که وظایف حاکمیتی موسسه علوم تحقیقات دامی است ازجمله طرح‌هایی که با موضوع حفظ ذخایر ژنتیکی و یا معرفی خوراک‌های جدید برای دام باشد.
وی با بیان اینکه زمانی که بخش خصوصی هزینه می‌کند انتظار کاربردی بودن واثربخشی آن بسیارمهم است، خاطرنشان کرد: فعالیت موسسه‌های تحقیقات کشاورزی ایران و پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه درالبرز موجب شده تا این استان قطب تحقیقات کشاورزی باشد، اما از طرفی موسسه‌هایی مانند علوم و تحقیقات دامی کشور و اصلاح و بذر که جزو موسسات مادر بوده از مزیت های البرز است .
معاون پژوهشی و فناوری موسسه علوم تحقیقات دامی در ادامه به نقش این موسسه در اصلاح و حفظ منابع ژنتیکی دامی کشور اشاره کرد و گفت: یکی ازاصلی ترین وظایف حاکمیتی که برای موسسه در نظر گرفته شده، حفظ ذخایر ژنتیکی دامی کشور است که برای این بخش هزینه نیزمی کنیم و روشی که وجود داشته این بوده که در هراستانی ذخیره ژنتیکی خاصی که وجود داشته را در قالب یک ایستگاه تحقیقاتی نگهداری کنیم. اما این ایستگاه‌ها در یک زمانی تعدادشان بسیار زیاد شد و هزینه‌های نگهداری آنها بالا رفت و مقرر شد تا ایستگاه داری را کنار بگذاریم و حفظ ذخایر ژنتیکی را با روش‌های نوین مانند ایجاد بانک ژن استفاده کنیم.
وی با اشاره به اینکه پنج هزار نمونه «دی. ان. ای » DNA ذخایر ژنتیکی دامی که بیشتر آن ها منقرض شده اند، در موسسه تحقیقات دامی کشور حفظ شده، عنوان کرد: برخی نمونه‌ها از جمله گاومیش و شتر منحصر به فرد است، چرا که نمونه برداری از این دام‌ها بسیار سخت است، به خصوص شتر ۲ کوهانه که جمعیت آن به زیر ۲۰۰ نفر رسیده و نمونه‌های منحصر به فردی از «دی.ان.ای» آنها در موسسه حفظ می شود.
این استاد دانشگاه در ادامه با اشاره به اینکه برخی دستاوردهای تحقیقاتی دیده نمی شوند، گفت: به این توانایی رسیدیم که بهره وری مصرف خوراک را ۲ تا سه درصد با استفاده از پسماندها ارتقا دهیم، اما یک جابه‌جایی بازار کاری می کند که آن ۲ درصد دیده نمی شود و برای دامدار ارزش فکر کردن ندارد.
مافیا واردات اجازه پاگرفتن به دام های بومی را نمی دهد
معاون موسسه تحقیقات علوم دامی کشور، وجود مافیا را یکی از مشکلات بخش پژوهش و تحقیقات عنوان کرد و گفت : فناوری تولید می کنیم، اما مافیا اجازه نمی دهد، فناوری ما دیده شود، مافیای واردات نیز اجازه نمی دهد، دام‌های بومی مان پابگیرند، در حالی که دانش فنی استفاده از ۱۲۰ نوع پسماند و مواد زائدکشاورزی برای خوراک دام در موسسه تحقیقات علوم دامی به صورت یک جلد کتاب درآمده ، اما کسی به کتاب توجهی ندارد .
بنابازی ادامه داد: ۷۰ درصد هزینه های تولید در دامپروری بخش خوراک است، هر فناوری که بتواند آن را یک الی ۲ درصد جابه‌جا کند گردش مالی بسیار بالایی خواهد داشت و امروز دانش فنی تامین خوراک دام از ضایعات کشاورزی در موسسه تحقیقات علوم دامی کشور فراهم است.
وی با بیان اینکه واردات ذخایر ژنتیکی به ثروت دامی کشورآسیب وارد کرده است، گفت: گوسفندی به نام رومانوف تبدیل به معضلی برای ذخائر ژنتیکی کشور شده ، چرا که برای چند شرکت واردات اسپرم این گوسفند سود زیادی دارد و وزیر جهاد کشاورزی را نیز با این عنوان اشتباه توجیه می کردند که واردات این نوع اسپرم گوسفندی برای کشور پربازده است.
بنابازی اظهار داشت: اسپرم این دام، ذخائرژنتیکی کشور را رو به نابودی برده است، در حالی که فرانسه مهد ذخائر ژنتیکی دام سبک است ولی تنوعی که دام‌های سبک این کشور دارند نسبت به ایران یک دهم نیست، کشور ما ۲۷ توده ژنتیک گوسفند دارد ولی فرانسه با وجود اینکه به ۱۰ توده نمی رسد اما بازار ژنتیک دنیا را در این بخش در دست گرفته است و امروز ما وارد کنده ذخائر ژنتیکی از فرانسه هستیم در حالی که خیلی از ذخائرژنتیکی ایران استفاده کردند.
وی تحریم ها را یک فرصت برای این بخش عنوان کرد و افزود: تحریم ها موجب شده تا واردات این اسپرم با محدودیت مواجه شود و از این نظر فرصت خوبی بوده است.
موسسه علوم تحقیقات دامی کشور ۸۵ ساله را در البرز خیلی ها نمی شناسند
معاون موسسه علوم تحقیقات دامی کشور در ادامه به نقد در بخش پژوهش و اجرا اشاره کرد و گفت: این موسسه از سال ۱۳۱۲ در حال کار کردن است اما خیلی ها در استان البرز هنوز موسسه را نمی شناسند، یکی از مشکلات این است که فناورهای مرتبط با علوم دام را خیلی فناوری حساب نمی کنند و به دنبال فناوری های لوکس هستند.
وی در ادامه به ضرورت ارایه مستندات اشاره کرد و گفت: هر جا می رویم از ما مستندات و تاثیر گذاری می خواهند، می گوییم که خط تولید را راه انداختیم اما از ما مستندات می خواهند، عنوان می کنیم که فلان فناوری دانش فنی را ما به یک کارخانه دادیم، می گویند مستندات، اینکه ازما مستند می خواهند و در سال های اخیر نیز خیلی ترویج داشته سبب می شود تا در یک موضع تدافعی قرار بگیریم که یا مستندات پیدا نکنیم و یا بسازیم.
معاون موسسه علوم دامی کشور با داشته های ژنتیک دامی کشور اشاره کرد و گفت: ۲۷ توده جمعیت گوسفند، ۱۶ توده بز بومی، سه اکوتیپ گاومیش، پنج اکوتیپ شتر تککوهانه و شتر ۲ کوهانه ای و ۶ توده گاو بومی از جمله داشته های ژنتیک دامی کشور بوده که ذخایر بی نظیری است.
وی گفت : وجود ۶ توده گاو بومی موجب شده تا سهم دامپروری از کل بخش کشاورزی بیش از ۴۰ درصد باشد یعنی سهم آن در سفره پروتئین مردم بیش از ۶۰ درصد و بالاترین سهم در گردش مالی کشور دارد.
بنابازی به تعداد دام های کشور اشاره کرد و اظهار داشت : بیش از ۵۰ میلیون گوسفند، بیش از ۲۶ میلیون بز، هشت میلیون گاو بومی، شترتک کوهانه ۱۰۰ هزار نفر و شتر۲ کوهانه زیر ۲۰۰ نفر ثروت های دامی کشور را تکسل می دهد که شتر دوکوهانه درحال انقراض می باشد.
واردات دام های پربازده بدترین اصطلاح بود
معاون موسسه تحقیقات علوم دامی کشور ، واردات دام را سبب غیربازده نشان دادن دام های داخلی عنوان کرد و افزود: تا زمانی که سایه سود واردات در دام‌های بومی ما وجود دارد آنها را غیربازده نشان می دهد، در واقع واردات دام‌های پربازده بدترین اصطلاح بوده که به کار گرفته
می شد، چرا که دام های خارجی پرتولید هستند و نه پربازده.
وی ادامه داد: جابه جایی شرایط برای دام وقتی ایجاد شود دیگر آن تولید را دام نخواهد داشت، واردات مصیبتی برای ذخائر ژنتیکی کشور شده اگر ترامپ نمی آمد واردات همچنان ادامه داشت و در واقع تحریم یک فرصت بود.
بنابازی دربخش دیگری از سخنان خود به ضرورت نگاه به داخل اشاره کرد و گفت: در حوزه دام در زمینه گوشت قرمزیک گپ بیش از ۱۰۰ هزار تنی داریم که این هم در صورتی که برنامه ریزی از دام بومی‌مان خودمان ایجاد شود قابل تامین است، گوشت سفید مرغ به صورت کامل در داخل تولید می‌شود اما یک صنعت به صورت کامل مونتاژی و وابسته است، با توجه به اینکه صنعت وابسته‌ای است اگر تحریم ها جدی تر شود به مشکل برمی خورد.
عسل تقلبی چینی تبدیل به معضل شده است
معاون موسسه تحقیقات علوم دامی با بیان اینکه عسل تقلبی چینی تبدیل به معضل برای تولید داخلی شده، گفت: در بخش تخم مرغ زمانی نیز صادرات داشته‌ایم، از نظر تولید عسل و کلونی آن جایگاه خوبی داریم، در بخش شیر نیز علاوه بر اینکه واردات نداریم در مقاطعی نیز صادرات داشتیم، اما با توجه به تغییرات اقلیم، تامین خوراک و علوفه، تولید شیر به صرفه نیست، به همین دلیل است که هر چند وقت یک بار افزایش قیمت هایی صورت می گیرد، از سوی به دامداری ها نیز باید سوبسیدهایی داده شود، در صورتی که بحث امنیت غذایی نبود واردات شیر به صرفه تر بود تا واردات آن.
مشکلات موسسه علوم تحقیقات دامی کشور
بنابازی در ادامه به مشکلات موسسه تحقیقات دامی کشور اشاره کرد و افزود: در موسسه اعتقاد ما بر این است که دشمن داخلی است تا خارجی، یکی از سازمان هایی که سخت گیرهای زیادی می کند و سبب شده تا بخشی از تحقیقات و فناوری ها در نیمه کار رها شود، سازمان دامپزشکی کشوراست، مجموعه دامپزشکی که اینقدر که در داخل کشور سختگیری می کند در واردات سختگیری نمی کند، به حدی ما را درگیر بورکراسی می کنند که پشیمان می شویم.
بنابازی گفت: مجموعه دیگر فدراسیون سوارکاری است که تبدیل به معضلی شده چرا که یک کار تخصصی به نام هویت گذاری ژنتیکی را به اشتباه معاونت امور دام در یک زمان به این فدراسیون واگذار کرد و منبع درآمدی خوبی نیز برایشان شد، اما موفق نشدند که این کار تخصصی را به خوبی انجام و سازمان بازرسی وارد کار شد.
وی ادامه داد: این فعالیت تخصصی از فدراسیون گرفته شد و به موسسه تحقیقات علوم دامی داده شده، هویت ژنتیکی ربطی به فدراسیون ندارد و ارزش بالایی برای صاحبش ایجاد می کند و می بینیم که از هیچ نوع سنگ اندازی دریغ نمی کنند، اسب اگر تائید شود از چه ژنتیکی و نژادی است تفاوت میلیونی و حتی میلیاردی و سبب رانت می شود، شاهدیم که در رقابت ها، اسب هایی که توسط موسسه علوم دامی هویت گذاری شده اند، هویت ژنتیکی شان به رسمیت شناخته نمی شود.
معاون موسسه علوم دامی در ادامه به دام منقرض شده و یا در حال انقراض اشاره کرد و گفت: گاو گلپایگانی منقرض شده، شتر ۲ کوهانه در خطر است و ۲۰۰ نفر بیشتر نمانده، گاو سیستانی، گاو طالشی و گاوهای بومی به شدت به دلیل تصور بر پربازده بودن دام های وارداتی تحت الشعاع قرار گرفتند.
فعالیت موسسه تحقیقات نهال و بذر روی ۳۴ محصول زراعی
محسن اسماعیل زاده مقدم معاون پژوهش، فناوری و انتقال یافته‌ها در موسسه تحقیقات، اصلاح وتهیه نهال و بذر نیز دراین میزگرد خبری با بیان اینکه این موسسه یکی از قدیمی‌ترین موسسات درکشور است گفت: تاریخچه اصلاح در کشوربه ۱۳۰۹ بازمی گردد و با جمع آوری ارقام بومی در گندم و از آن زمان است که بنیان موسسه تهیه و اصلاح بذر ریخته شد.
وی با اشاره به اینکه پنج بخش تحقیقاتی در این موسسه در حال فعالیت هستند، افزود: غلات، ذرت و گیاهان علوفه‌ای، بخش تحقیقات دانه های روغنی، سبزیجات زراعی و حبوبات آبی و بخش تحقیقات ژنتیک و ذخایرتوارثی از جمله این بخش های تحقیقاتی هستند که در موسسه تحقیقات، اصلاح و تهیه نهال و بذر فعال هستند.
به گفته وی موسسه در زمان حاضر بر روی ۳۴ محصول زراعی مختلف در قالب این بخش‌های تحقیقاتی کارانجام می شود.
اسماعیل زاده مقدم ادامه داد: ما یک موسسه کاربردی محورهستیم و فعالیت‌های ما باید وارد عرصه شوند، کمتر کارهای بنیادی انجام می دهیم و بیشتر اقداماتی صورت می گیرد که نتایج آن باید وارد عرصه شود.
وی با بیان اینکه تولید و معرفی اقلام اصلاح شده زراعی یکی از وظایف موسسه است، عنوان کرد: یک سری پروژه‌ها در خصوص بهبود مدیریت‌های زراعی انجام می دهیم که کشاورزان با چه تراکمی، در چه بستری با چه میزان کودی و با چه آرایش کاشتی باید محصولات زراعی خود را بکارند تا عملکرد بهتری به دست بیاورند.
اسماعیل زاده مقدم گفت: موسسه تحقیقات، اصلاح و تهیه نهال و بذر در واقع تولید کننده هسته‌های اولیه بذر محصولات زراعی است و اینکه نگهداری ذخایر توارثی را بر عهده دارد، یکی از بانک‌های ژن قوی خاورمیانه در این موسسه است و کلکسیون مابه خصوص در غلات یکی از بهترین کلکسیون‌های موجود در جهان است.
وی با اشاره به دستاوردهای موسسه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی عنوان کرد: در گروه محصولی غلات در بازه زمانی ۵۸ تا ۹۷، ۱۱۱ رقم را معرفی و حدود سالانه یک هزار و ۷۰۰ بذرهسته‌های اولیه غلات را تولید می کنیم که ۹۷ درصد از سهم بذر گواهی شده کشور در رابطه با غلات از ارقام ما است.
اسماعیل زاده مقدم افزود: در خصوص جو نیز ۹۷ درصد از بذر گواهی شده این محصول مربوط به جوهایی است که توسط بخش تحقیقات موسسه معرفی شده است، همچنین در رابطه با دانه‌های روغنی در بازه زمانی سال‌های ۵۸ تا ۹۷، ۴۳ رقم را معرفی و سالانه حدود ۹۰تن بذر هسته‌های اولیه را تولید می کنیم.
وی با بیان اینکه سهم ارقام سویا ما در بذر گواهی شده کشور حدود ۹۲.۴درصد است گفت: همچنین سهم کلزا موسسه در بذر گواهی شده کشور حدود ۳۲ درصد و ۱۰۰ درصد بذر گلرنگ که در کشور توسط کشاورزان استفاده می شود ماحصل فعالیت‌های موسسه است.
معاون پژوهش، فناوری وانتقال یافته‌ها درموسسه تحقیقات، اصلاح وتهیه نهال و بذر درادامه به حبوبات آبی و سبزی های زراعی اشاره کرد و افزود: ۳۶ رقم از این محصولات را در بازه زمانی ۵۸تا ۹۷ را معرفی و حدود ۴۰ تن بذر این محصولات را سالانه تولید می کنیم، همچنین ۱۰۰ درصدمحصول لوبیا که در کشور تولید می شود، از ارقام موسسه اصلاح بذر است.
وی گفت : ۱۰۰ درصد بذر ارقام باقلا که در کشاورزان ایرانی کشت می کنند از فعالیت‌های موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر است ، در بخش ذرت گیاهان علوفه‌ای نیز در همین بازه زمانی، ۳۱ رقم را معرفی، هشت تن سالانه بذر هسته های اولیه را تولید و ۷۳ درصد از سهم بذر گواهی شده کشور مربوط به اقلام ذرتی است که موسسه معرفی کرده و ۱۰۰ درصد سهم اقلام سورگوم کشور ماحصل تلاش محققان این موسسه است.
محصولات کم آب‌بر، اولویت موسسه تحقیقات اصلاح بذر
اسماعیل زاده مقدم گفت: اکنون نیز با توجه به شرایط اقلیمی که پیش آمده سعی کردیم فعالیت‌های تحقیقاتی را به سمتی ببریم که با این شرایط حادث شده بتواند مقابله کند، با مشکل کم آبی مواجه هستیم و به همین منظور تمرکز خود را بر این گذاشته‌ایم که اقلامی که در اختیار کشاورزان قرار می گیرد باید کم آب بر و بهره وری مصرف آب آن بالا برود.
وی با عنوان اینکه سلامت محصول نیز مهم است، افزود: مقاومت به بیمارهای مختلف نیز در برنامه‌های ما قرار دارد و ارقامی که معرفی و به عرصه های تولید وارد می شود بایستی تحمل به بیماری آنها خوب باشد تا کشاورزان مجبور نشوند از کودهای شیمیایی برای کنترل استفاده کنند.
معاون پژوهش، فناوری وانتقال یافته‌ها درموسسه تحقیقات، اصلاح وتهیه نهال و بذر ادامه داد: ۲۵ مرکز تحقیقاتی پروژه های تحقیقاتی برای ما انجام می دهند ولی به دلیل محدودیت های مالی که در چند سال اخیر با آن مواجه هستیم و به این دلیل که بتوانیم کارآیی را تا حد امکان افزایش دهیم برنامه داریم که در آینده نه چندان دور این میزان را به ۱۶ مرکز کاهش دهیم.
اسماعیل زاده مقدم در بخش دیگری از سخنان خود به نقش موسسه در استان البرز اشاره و خاطر نشان کرد: با توجه به اینکه مراکز تحقیقاتی در این استان وجود ندارد، شاید یک شانس است که مرکز البرز از این نظر به آن رسیده و موسسات به صورت مستقیم با کشاورزان و سازمان‌ها در حال کار کردن هستند و به همین دلیل خیلی زودتر از سایر استان‌ها، یافته‌های ما به دست کشاورزان البرز می رسد.
اراضی موسسه تحقیقات، اصلاح وتهیه نهال و بذر در خطر است
وی ادامه داد: از سوی دیگر استان البرز از این فرصت‌ها استفاده نکرده و ما نیز مانند موسسه تحقیقات علوم دامی، اراضی مان در معرض خطر است و به صورت مرتب به دلیل توسعه برنامه‌های شهری بخش هایی از زمین های زراعی تحقیقاتی ما را جدا کرده و یا در حال جدا کردن هستند، داد ما به کسی نمی رسد و کسی نیز حمایت مان نمی کند.
اسماعیل زاده مقدم افزود: به دلیل توسعه مسایلی که جنبه عمومی دارد، این هجوم و تصرف‌ها به خصوص در استان البرز شروع شده و از سوی دیگر نیز سایر دستگاه‌ها با ما همکاری نمی کنند، موسسه بخش تحقیقاتی است و از نظر تعرفه آب و برق بایستی همکاری‌شود د که صورت نمی گیرد و چالش‌هایی را ایجاد کرده است.
نگهداری ۷۱ هزار نمونه ژنتیک گیاهی در بانک ژن ایران
وی در ادامه با اشاره به اینکه ۷۱ هزار نمونه ژنتیکی شامل گیاهان زراعی و خویشاوندان وحشی ژن در بانک ملی ژن گیاهی ایران مستقر در کرج نگهداری می شود، گفت: از این تعداد، ۱۸ هزار نمونه گندم که یکی از بی نظیر ترین بانک های خاورمیانه است، جو ۱۰ هزار نمونه ، حبوبات شامل نخود، عدس، لوبیا، چشم بلبلی، ماش و باقلا ۱۲ نمونه است.
اسماعیل زاده مقدم با بیان اینکه در محصولاتی از جمله نخود رتبه ششم وعدس رتبه چهارم در بانک ژن را در سطح دنیا داریم افزود: در بخش دانه‌های روغنی چهارهزار نمونه ژنتیکی کشور مانند کنجد، گلرنگ، پنبه ،بادام زمینی و کرچک در گیاهان علوفه‌ای هشت هزار نمونه ژنتیکی و سبزی و صیفی ۱۰ هزار نمونه در بانک نگهداری می شوند.
کوتاهی موسسات مرتبط برای افزایش تولیدات
معاون پژوهش، فناوری وانتقال یافته‌ها درموسسه تحقیقات، اصلاح وتهیه نهال و بذربه عدم همکاری موسسات برای افزایش تولید اشاره کرد و گفت: در تمام دنیا معتقد هستند که یک سوم بذر، یک سوم مدیریت زراعی و یک سوم سیاستگذاری در تولید می تواند تاثیر داشته باشد، از دیدگاه ما موسسه تحقیقات اصلاح نهال و تهیه نهال و بذرسهم ۳۰ درصدی خود را در بخش تولید بذرو محصولات کشاورزی ایفا کرده اما بخش های دیگر یک مقدار کوتاهی کردند، این در حالی است که اگر این بخش هابه خصوص مدیریت های زراعی بتوانند سیاستگذاری مناسب انجام شود تولید ما بیش از آن چیزی هست که امروز انجام می شود.
اسماعیل زاده با بیان اینکه تحریم‌ها برای ما تبدیل به یک فرصت شده افزود: دربرخی محصولات از قبیل سبزی وصیفی ۹۰ درصد وارد کننده بذر هستیم، از گذشته‌های دور معتقد بودند چون بخش‌های خصوصی در این زمینه فعال هستند دلیلی وجود ندارد که بخش‌های دولتی وارد تحقیقات آن شوند، در اوایل انقلاب شاید خیلی خوب در این زمینه کار می کردیم اما بعدها به دلایلی که اشاره شد در این بخش ضعیف عمل کردیم.
وی ادامه داد: با این وجود طی یک الی ۲ سال گذشته با محدودیت و تحریم‌های پیش آمده ما نیز ورود پیدا کردیم و در یکی الی۲ سال آینده بذرهیبریدی گوجه فرنگی را به بازار وارد، بذر هیربید فلفل را اماده معرفی هستیم و در لوبیا سبزنیز ارقامی را معرفی خواهیم کرد و درخصوص سیب زمینی و پیازنیز همچنان فعال هستیم.
به گفته وی همچنین در یک الی ۲ سال اینده هیبریدهای کلزا را نیز معرفی و این فرصت پیدا شده در این زمینه نیز ورود پیدا کنیم.
به سفره های زیرزمینی اجازه نفس‌کشیدن بدهیم
اسماعیل زاده در بخش دیگری از سخنان خود به خشکسالی در کشور اشاره و گفت: کشور ما خشک است و تمام محصولات را نمی توانیم در داخل تهیه کنیم، باید مردم را باید قانع کنیم که فرهنگ مصرف شان را تغییربدهند، در گذشته های دور هرگز در زمستان و پائیز خیار و گوه استفاده نمی کردیم، اما امروز این فرهنگ ایجاد شده که سفره بدون این ۲ معنی ندارد، این یعنی برداشت بی رویه ازآب‌های زیر زمینی امکان فرصت به چاه ها را نمی دهیم که تنفسی داشه باشد.
وی ادامه داد: در گندم خودکفاهستیم و این خودکفایی می تواند پایدار باشد، جو نیزچون کم آب بر است می توانیم برای آن برنامه ریزی کرده و به خودکفایی برسیم اما در محصولاتی مانند روغن نمی توانیم و باید وارد کننده باشیم ، اما سهم واردات را می توانیم کاهش دهیم.
موسسه تحقیقات، اصلاح وتهیه نهال و بذر نه تنها درداخل و در بین کشورهای منطقه حرف برای گفتن دارد، خیلی از ارقامی که توسط موسسه معرفی شده کشورهای اطراف البته به صورت غیر رسمی استفاده می کنند، این مهم نشان می دهد که بخش تحقیقات بذر کشور نیاز کشورهای منطقه را نیز می تواند برطرف کند.
پردیس دانشگاه تهران، قدیمی‌ترین دانشگاه کشاورزی در کشور
کامبیزپورطهماسی معاون پژوهش و فناوری پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران نیز با بیان اینکه این دانشگاه قدیمی‌ترین مرکزآموزش کشاورزی ومنابع طبیعی در کشور است گفت: حدود چهارهزار دانشجو دراین دانشگاه در مقاطع مختلف در حال تحصیل هستند که از حدود ۱۰ سال پیش سیاست دانشگاه تهران به سمت تحصیلات تکمیلی رفت؛ تعداد دانشجویان مقاطع ارشد و دکتری از تعداد کارشناسان بیشتر و از این میزان بیش از ۵۰ درصد دانشجویان تحصیلات تکمیلی هستند.
وی اضافه کرد: ۲۵۰ هیات علمی در بیش از ۱۶ گروه آموزشی در دانشگاه هستند که جنبه‌های منابع طبیعی و کشاورزی را پوشش می دهند، بیش از ۷۰ درصد وقت هیات علمی صرف آموزش و پرورش دانشجویان و حدود ۳۰ درصد نیزصرف تحقیقات و انتقال آن می شود.
پورطهماسی با بیان اینکه به همان میزانی که برای آموزش وقت گذاشته می شود باید برای پژوهش نیز وقت گذاشت عنوان کرد: بخش عمده پژوهش ما توسط دانشجویان در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری که رساله دارند انجام می شود، بنابراین موضوعات تحقیقاتی یا باید به تولید دانش منجر و یا مشکلی را حل و باید یکی از این ۲ هدف را دنبال کند.
وی اضافه کرد:همچنین پژوهش های کاربردی داریم که ازبیرون از دانشگاه سفارش و ما آن را انجام می دهیم، به عنوان مثال کارخانه، ارگان و یا شرکتی که دچار مشکل است مراجعه می کند و با شناختی که از ظرفیت‌های دانشگاه دارد درخواست می کند تا این مشکل را حل کنیم که در قالب پروژه های کاربردی قرار می دهیم.
پورطهماسی با بیان اینکه ممکن است در طرح‌های کاربردی یک بخشی از زمینه‌های کار آن توسط دانشجویان انجام شود اظهار داشت: همچنین پروژه‌هایی در دانشگاه وجود دارد که با مراکز بین المللی به عنوان مثال اتحادیه اروپا، یا مجموعه های مرتبط با فائو قراردادهایی داریم.
وی ادامه داد: بخش دیگر پروژه‌های پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران با شرکت های خصوصی است، به عنوان مثال شرکتی در فرانسه است که بر روی گونه‌های جدید نهال های چوب کارمی کند ولی با توجه به تغییرات اقلیمی و گرمایش زمین به دنبال این است که گونه‌های مقاوم به خشکی را پیدا کند و به ما مراجعه و از تجربیات ایران استفاده می کند.
معاون پژوهش و فناوری پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران افزود: در موضوعات بین المللی نیز مانند تغییرات اقلیمی به صورت منطقه‌ای و بین المللی در گروه‌هایی مشارکت داریم که به این نتیجه برسیم که گستره تغییرات اقلیمی از کجا شروع شده، به کجا در حال پیشروی است و دامنه آن در آینده می تواند چه مناطقی را تحت پوشش قرار دارد.
پورطهماسی گفت: بنابراین یک سری از پروژه ها در دانشگاه به صورت بین المللی در حال تهیه است که مقیاس منطقه ای و بین المللی دارد، همچنین حدود ۶۰ دانشجو بین المللی در دانشگاه پردیس کشاورزی و منابع طبیعی به ویژه از کشورهای همسایه از جمله عراق، سوریه، افغانستان و لبنان مشغول به تحصیل هستند که به دنبال این هستند تا در این دانشگاه فعالیت های تحقیقاتی را آموزش دیده تا بعدها بتوانند در کشورهای خود اجرا کنند.
وی با بیان اینکه تعدادی دانشجو از کشورهای اروپایی و آسیایی دیگر مانند چین در دانشگاه مشغول به تحصیل هستند افزود: که برای فرصت های آموزشی، فرصت های تحقیقاتی و اجرای پروژه های مشترک در دانشگاه حضور دارند، به عنوان مثال با آکادمی علوم چین تبادل همکاری و تبادل دانشجو و مبادلات پروژه‌های تحقیقاتی داریم.
پور طهماسی ادامه داد: همچنین ایستگاه‌های تحقیقاتی در دانشگاه داریم که با مشارکت دانشگاه‌های خارج از کشور تدوین شده و همکارهای مشترکی در این زمینه داریم، در واقع فرآیندهای پژوهش در دانشگاه پردیس کشاورزی و منابع طبیعی گسترده بوده و هدفمند داریم.
معاون پژوهش و فناوری پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران افزود: با سازمان تات نیز تفاهم نامه همکاری داشته و در ۲ یا سه پروژه ملی با مشارکت این سازمان پروژه ها را به پیش می بریم.
وی در ادامه به نقش آفرینی این دانشگاه در استان البرز اشاره کرد و گفت: دانشگاه در قلب کرج واقع شده و در سال یک نوبت روزهای درهای باز را داریم که مردم می توانند از نزدیک با دانشگاه و فعالیت‌های آن آشنا شوند و همکاری بسیار نزدیکی با دستگاه های اجرایی این استان داریم.
پورطهماسی با اشاره به فعالیت‌های دانشگاه در خصوص تغییرات اقلیمی عنوان کرد: درجنگل‌های شمال یک ایستگاهی تحقیقاتی داریم که دانشجویان در آن آموزش واساتید پروژه‌های تحقیقاتی انجام می دهند و درمنطقه غرب نیز همکاری نزدیکی با دانشکده های منابع طبیعی در استان های کردستان، کرمانشاه، چهارمحال و بختیاری، لرستان و ایلام وجود دارد.
وی افزود: همچنین درخصوص آفات و بیماری‌هایی که وارد مناطق زیستی به دلیل تغییرات اقلیمی می شوند، در سطح بین المللی همکاری هایی داریم که بتوانیم این مجموعه را مدیریت کنیم، در خصوص مسایل داخلی نیز در مواردی از جمله بلوط‌های غرب چندین پروژه تحقیقاتی انجام شده، که بتوانیم اقلیم را در منطقه برای دراز مدت بازسازی کنیم.
معاون پژوهش و فناوری پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران با اشاره به اینکه داده‌های هواشناسی‌مان در ایستگاه‌هایی که ثبت می کنند قدمت خیلی زیادی ندارند، گفت: در بهترین شرایط از زمانی که ایستگاه‌های هواشناسی راه اندازی شده بین ۶۰ تا ۱۰۰ سال دیتا داریم، این در حالی است که این امکان وجود دارد که تغییرات اقلیمی در مواقعی در دوره های بسیار درازمدتی به وقوع یپیوندد.
پور طهماسی افزود: به همین منظور یکی از برنامه‌ها در دانشگاه تهران بازسازی اقلیمی بوده که دوره های خشک و گرم ، تر و سرد را با استفاده از داده های موجود در حلقه‌های رشد درختان، به عنوان یک نمونه که در درختان بلوط نیز وجود دارد بازسازی کرده و تلاش کردیم تا این باور را بوجود بیاوریم که به هر حال ایران کشوری نیست که امروز با خشکی مواجه شده باشد، بلکه دوره های خشکسالی بسیار شاید شدیدتر از امروز را نیز پشت سر گذاشته است.
خشکسالی پدیده جدیدی در ایران نیست
وی ادامه داد: پدیده تغییر اقلیم شاید از این نظر که الگوهای بارش و یا نوع آنها تغییر کرده باشد ولی شاید زمان هایی در کشور وجود داشته که از امروز هم مقدار بارندگی مان کمتر بوده و وجود قنات ها نشان می دهد که از دیرباز مشکل آب در ایران وجود داشته است.
این استاد دانشگاه اضافه کرد: بنابراین یکی از کارهایی که انجام دادیم این بوده که دوره‌های خشک و تر، سرد و گرم را در سراسر کشور در مناطق مختلف آن را بازسازی کرده و به این نتیجه برسیم که آیا دوره‌های تکرار در حال بیشتر شدن هستند یا خیر؟ شدت و طول مدت آن تغییر کرده و یا اینکه بارش ما از حال برف به باران تبدیل شده و دربرخی مناطق بارش برف داریم یا خیر؟.
پور طهماسی گفت: هدف این است که این دوره های خشکی را بازسازی و برای آینده نیز این پیش بینی را داشته باشیم که آیا امیدوار باشیم به اینکه یک دوره "تری" به کشور برگردد یا خیر؟ بنابراین بر روی زاگرس به صورت مشخص هم بر بخش بازسازی داده های اقلیمی از اینکه ببینم که آیا این خشکسالی‌ها در قبل بوده و چرا در قبل این مشکلات ایجاد نشده و اکنون حادث شده اند بر روی این موارد در حال کار کردن هستیم.
وی بیان داشت : در این زمینه با کشورهایی مانند اسپانیا، ایتالیا و ترکیه همکاری‌های تحقیقاتی داریم ، چرا که بلوط در این مناطق نیز مشاهده شده که با مشکلاتی مواجه شده است، در بخش آفات و بیماری ها نیز وزارت جهاد کشاورزی طرح هایی در این زمینه دارد و سازمان حفظ نباتات در حال کار کردن است.
آمایش سرزمینی درستی در بخش کشاورزی و منابع طبیعی کشور وجود ندارد
پورطهماسی در ادامه با بیان اینکه آمایش سرزمینی درستی در خصوص کشاورزی و منابع طبیعی در کشور وجود ندارد، اظهار داشت: در بهترین استان‌ها مانند گیلان و مازندران که آب وجود دارد و در بهترین مکان‌هایی که بارندگی حدود یک هزار و۸۰۰ میلیمتر داشته و بهترین شرایط رشد نیز وجود دارد ساخت و ساز صورت می گیرد، تخریب می کنیم و گردشگری به راه می اندازیم.
وی ادامه داد: فضاهای جنگلی و منابع طبیعی را تبدیل به فضاهای توریستی کرده و بعد انتظار داریم که به عنوان مثال در وسط صحرا و در کویر درخت بکاریم؟ در حالی که طرح استراحت جنگل مطرح می شود از اینکه در جنگل های خزری هیچ گونه برداشت چوبی صورت نگیرد ، این درحالی است اگر نتوانیم در ۲ میلیون هکتار جنگل های شمال برای کشور چوب تولید کنیم در کویر باید آن را تامین کنیم؟.
به گفته وی باید آمایشی صورت بگیرد، بهترین تورهای گردشگری را می توان در کویر اجرا کرد، باید بتوانیم درجنگل های غرب کشور تولید محصول و درخت بکاریم، در شمال کشور باید سطح زیر کشت‌مان را بالا ببریم.
معاون پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران گفت : مزارع کشاورزی را به ویلا تبدیل می کنیم و بعد انتظار داریم جای دیگر کشور تولید داشته باشیم، اینگونه نمی توان کار کرد.
پورطهماسی با اشاره به اینکه در کشوراگر بخواهیم کار کنیم باید یک برنامه ریزی منظم، آمایش سرزمین درست و هدفمند داشته باشیم، خاطر نشان کرد: امروز ۸۰ میلیون نفر جمعیت کشور است، اگر این میل وجود داشته باشد که جمعیت افزایش یابد برای همین جمعیت امروز از نظر زیست محیطی و تولید محصولات کشاورزی مشکل داریم.
وی ادامه داد: وزارت جهاد کشاورزی به عنوان متولی که زمین و سیاست ها در اختیارشان است و ما نیز به عنوان دانشگاه باید کمک کنیم اما فقط این ۲ نمی توانند، باید یک اراده ملی وجود داشته باشد، چرا که اگر نتوانیم در بهترین جاهای کشور تولید کنیم پس کجا باید تولید کنیم.
پول نفت برای توسعه زیر ساخت ها باشد نه دلالی
وی در بخش دیگری از سخنان خود به ظرفیت های کشور در بخش دامی و زراعی اشاره و خاطر نشان کرد: ظرفیت کشور در زمینه تولید گیاهی و جانوری بالا است، اگر کشوری نفت خیز هستیم و همیشه پول نفت برای ما نعمت باشد که زیر ساخت‌هایمان را درست کنیم اما این پول عذابی شده که به یک سری دست‌ها رانت‌هایی بدهند.
پور طماسی گفت: پولی وارد کردند و تولیدات داخلی را به ورشکستگی بکشانند، این در حالی است که باید برای توسعه زیر ساخت ها باشد نه دلالی و واردات بی رویه یک سری محصولات کشوری که ظرفیت تامین بخش گیاهی و جانوری خودش را دارد.
پژوهشگاه بیوتکنولوژی ایران با دستاوردهای بی بدیل
دکتر حسین قنواتی عضوهیات علمی و محقق پژوهشگاه بیوتکنولوژی ایران یکی دیگر از اساتیدی بود که در میزگرد پژوهش و کشاورزی حضور داشت.
وی درابتدای سخنان خود به تاریخچه این پژوهشگاه اشاره کرد و گفت: پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی ایران از سال ۷۹ با هدف توسعه و استفاده از فناوری‌های نوین کشاورزی برای حل مشکلات بخش کشاورزی، تامین امنیت غذایی کشور، ارتقای سطح سلامت غذایی جامعه، حفاظت ازمنابع پایه و بسترهای زیست محیطی در راستای توسعه پایدار، تولید علم و ثروت و کمک به ایجاد اشتغال مولد و خوداتکایی در محصولات کشاورزی تاسیس شده است.
قنواتی عنوان کرد: بسیاری از دانشگاه‌ها و موسسه‌های تحقیقاتی در جهان روابط تحقیقاتی، تعامل‌های دانشجویی و بحث‌های مشاوره‌ای با پژوهشگاه بیوتکنولوژی ایران دارند.
این محقق و پژوهشگر با اشاره به اینکه بیوتکنولوژی به عنوان راهکاری که می تواند بسیاری از مشکلات جامعه بشری را حل کند، گفت: به عنوان مثال امروز ایجاد گازهای گلخانه ای در گرمایش جهان و تغییر اقلیم تاثیر گذاشته که یکی از راهکارهایی که در کشورهای پیشرفته دنیا به صورت جدی به دنبال آن هستند، جایگزینی سبد انرژی با انرژی های تجدید پذیر است.
وی اضافه کرد: تولید بایوگس از ضایعات کشاورزی و زباله شهری می تواند جایگزین بسیار ارزشمندی برای سوخت های فسیلی ، به عنوان مثال کشور آلمان بیش از هشت هزار واحد تولید بایوگس دارد و بیش از چهار هزار مگاوات برق تولید می کند، با بررسی انجام شده به این نتیجه رسیدیم که با استفاده از همین روش ایران با توجه به زباله های شهری، ضایعات کشاورزی و فضولات دامی می تواند بالغ بر چهار هزار مگاوات برق تولید کند و به صورت کامل توجیه پذیری اقتصادی دارد.
این استاد دانشگاه ادامه داد: به جای مصرف سوخت ترکیبی که قرار است تمام شود از ترکیبی استفاده کنیم که به طور کامل قابل تجدید است یعنی یک تهدید را به فرصت تبدیل می کنیم که نامش بیوتکنولوژی است.
قنواتی با اشاره به دستاوردهای پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی ایران عنوان کرد: یکی از اقدامات بزرگ این پژوهشگاه خودکفایی تولید بذر سالم سیب زمینی ازطریق انتقال دانش فنی تولید بذر به بخش خصوصی بود، با این اقدام ۲۹ میلیون دلار صرفه اقتصادی برای کشور همین یک رقم داشته است.
وی ادامه داد: دانش فنی سیب مالیک توسط این پژوهشگاه به چهارشرکت و بخش خصوصی، گیاهان تراریخته مقاوم به آفات مانند اولین برنج تراریخته در جهان را تولید کرده، نخستین پنبه تراریخته کشور در مرحله نهایی تجاری سازی است .
قنواتی گفت: همچنین این پژوهشگاه سویای پروبیوتیک بومی را برای غذای دام و طیور تولید و قرار منعقد کرده و آن را به بخش خصوصی واگذار کرده است که از این سویا برای بهبود غذای دام و طیو ر استفاده می کنند.
وی دستیبابی به دانش فنی تولید بیوکمپوست زباله های شهری را از دیگر دستاوردهای پژوهشگاه عنوان کرد و خاطر نشان کرد: در این حوزه اقدامات خوبی صورت گرفته و قراردادی با شهرداری اصفهان برای فرآوری آن منعقد کرده ایم.
قنوانی با اشاره به ظرفیت های کشورمان در باگاس نیشکر گفت: بسیاری از زمین های جنوب کشور زیر کشت این محصول هستند، یک معضل نیشکر، باگاس آن است که برای تولید کاغذ نئوپان، مقوا و بخشی برای سوختن مستقیم استفاده می شود، البته بخش عمده ای از باگاس دپو شده که خودسوزی، آلودگی محیط زیستی دارد.اکنون راهکار اینکه این باگاس را به بیوگاس تبدیل کنیم در دست اقدام است .
وی در ادامه به نقش پژوهشگاه در ناکارآمدی تحریم ها وهمکاری های بین المللی اشاره کرد و خاطر نشان کرد: پژوهشگاه تاکنون قراردادهای بسیاری درصنعت داشته و مشکلات مختلف این بخش را توانسته که برطرف کند، از جمله تولید شبر تخمیرفراسودمند پروبیوتیک، دانش فنی کشت ، داشت و برداشت سالیکورنیا، نهال های ارقام تجاری خرما با استفاده از روش جنین زدایی غیر جنسی که آماده فروش و وارد شدن به صنعت هستند.
وی در ادامه با بیان اینکه در حوزه کود الی و بیولوژک پروژه های خوبی تعریف و در حال اجرا داریم، گفت: این توانایی را داریم که در برخی از حوزه ها از جمله بیوتکنولوژی به خودکفایی رسیده و نیازی به خارج از کشور نداشته باشیم.
سخن آخر
بیان هریک از دستاوردهای علمی این بخش ها فراتر از گزارش و نگاشتن کتاب های قطور است که به طور قطع در زمینه هر کار علمی یک پایان نامه یا کتاب نگاشته شده که اکنون بخشی اندکی از این داشته های علمی در قالب اردوهای کشاورزان پیشرو ایران به بخش تولید انتقال یافته و یا از طریق مراکز ترویج در کشاورزی و دامپروری ایران پیاده سازی می شود.
آنچه در این میان ارزشمند و قابل اتکا است این است که دانشمندان ایرانی در بخش کشاورزی ظرفیت های فراوانی ایجاد کرده که اگر این ظرفیت ها در بوته تولید محصول یک اصلاح روش ها به کار گرفته شود، ضمن پیشگیری از هدر رفت سرمایه های علمی و اقتصادی می توان به تحول در صنعت کشاورزی و دامی کشور با درصد بالا امیدوار بود.
اینک به همت وزارت جهاد کشاورزی و بخش های دیگر یا در تعامل مستقیم مراکز تحقیقاتی بخشی از یافته ها به ثروت و تولید می انجامد اما آنطور که از سخنان این پژوهشگران می توان فهمید باید ابزارهای کنترلی در بخش واردات تشدید شده و نگاه ها به داشته های داخلی معطوف شود.
پیاده سازی یافته های علمی یا تجاری سازی آنها باید به عنوان یک رکن اصلی در نگاه مسوولان و برنامه ریزان قرار گیرد.
امروزه وجود ۱۸ میلیون هکتار اراضی کشاورزی و باغی در ایران که سرجمع محصولات در این بخش به حدود ۱۲۰ میلیون تن در سال می رسد اگر چه می تواند پاسخگوی نیاز کنونی جامعه باشد اما به واسطه تخریب اراضی کشاورزی بر اثر دست اندازی های انسانی و طبیعی و شوری بخشی از اراضی
باید این به این موضوع توجه داشت که بخش کشاورزی است که در شرایط تحریم ما را در مقابل ظالمانه ترین تصمیم های جهانی مقاوم نگه داشته و از داشته های علمی و ثروت های خدادادی خود باید به خوبی صیانت کنیم .
در سخنان این پژوهشگران آمده است که تخریب اراضی کشاورزی و باغی کشور و از بین بردن منابع ژنتیک گیاهی و دامی آثار مخربی برای اقتصاد و منابع اصلی غذایی کشور دارد ، باید ساخت وسازها را به اراضی خالی از کشت و کار و جنگل ها کشاند و دشت های بی آب و علف را احیاء و آباد کرد.
همچنین کوتاه کردن دست باندهای مافیایی از واردات بی رویه محصولات کشاورزی و دامی از مهمترین نکاتی بود که به آنها اشاره شد.
طبق آمار دهه ۷۰ جمعیت دامی ایران در این دهه حدود ۱۲۴ میلیون راس دام سبک و سنگین بوده که اکنون شاهد کاهش این جمعیت دامی به زیر ۱۰۰ میلیون راس هستیم که باید برای افزایش جمعیت دامی کشور با رعایت الزامات زیست محیطی و صیانت از مراتع چاره جویی کرد.
همانطور که در میزگرد به آن اشاره شد ، استان البرز قطب علم و فناوری درعرصه کشاورزی ، دامی و صنعتی ایران است و باید داشته های ملی در این استان به خوبی صیانت کرد. وجود این مراکز و صنایع بزرگ در کنار دانشگاه ها فرصتی به وجود آورده تا البرز به الگوی علمی درایران تبدیل شود چرا که بخشی از نیروی انسانی متخصص این مراکز از ساکنان استان البرز هستند.
همچنین حفاظت ار اراضی کشاورزی البرز که دراین سال ها آماج ساخت وسازهای بی رویه قرار گرفته از نکاتی بود که پژوهشگران به عنوان دغدغه از آن یاد کردند و خواستار توقف این حرکت خسارت بار شدند.
و دست آخر اینکه سرمایه های کشور در بخش کشاورزی ، دامی و منابع طبیعی متنوع بوده و باید برای تقویت ، صیانت و استفاده بهینه از آنها اقدامات لازم را انجام داد. آموزش بهره برداران در بخش دام و کشاورزی و هدایت آنان به سمت تولید روز آمد مهمترین گام برای نجات بخشی تولید و توسعه اقتصادی به شمار می رود.