تحریم‌های ظالمانه آمریکا و به تاسی از آن کشورهای اروپایی، مدت زیادی است که بخش‌های مختلف تولیدی و خدماتی کشور را تحت تأثیر قرار داده است. حتی تهیه دارو و تأمین مواد اولیه آن نیز مستثنی نشده، به شکلی که امروز بیماران بسیاری در تأمین داروهای خود با مشکلات جدی مواجه‌اند. به طوری که هم واردات مواد اولیه برای تولید این داروها در داخل و هم واردات داروهای تولید شده با محدودیت شدید مواجه شده است.
تحمیل چنین تحریم‌هایی از سوی آمریکا علیه ایران در حالی شکل گرفته است که بر اساس کنوانسیون‌های بین‌المللی، کشورها نباید در مسیر تأمین غذا و دارو مانعی ایجاد کنند. سازمان جهانی بهداشت نیز بارها بر برخورداری از حق سلامتی، غذا، آب آشامیدنی سالم، محیط زیست سالم و... صحه گذاشته است. علاوه بر اساس‌نامه سازمان جهانی بهداشت، ماده ۲۵ اعلامیه جهانی حقوق بشر، میثاق بین‌المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، ماده ۲۴ کنوانسیون حقوق کودک و در سطح منطقه‌ای منشور اجتماعی اروپا بر چنین مواردی تاکید دارند. مضاف بر اینها، در رای قرار موقت دیوان بین‌المللی دادگستری در دعوای ایران علیه آمریکا، بر مستثنی بودن غذا و دارو به عنوان اقلام غیر تحریمی تاکید شده است.
با وجود چنین مکانیزم ها و اسناد معتبری، آمریکا و غرب همچنان از پایبندی به این سلسله از تعهدات شانه خالی می‌کنند. جنگ یا تروریسم اقتصادی آمریکا و به پیروی از آن کشورهای اروپایی، با خروج آمریکا از برجام رقم خورد. آمریکا با خروج از برجام و نقض قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل، «سخت‌ترین تحریم‌ها» را علیه صنایع و بانک‌های ایران به اجرا گذاشت و به شرکت‌های خارجی که درصدد همکاری با ایران با وجود محدودیت‌های بسیار بودند، هشدار داد. این در حالی است که بر اساس اسناد بین‌المللی صادرکنندگان اقلام بشردوستانه مانند دارو و تجهیزات پزشکی و شرکت‌های فعال در این زمینه، نباید به خاطر تجارت با ایران توسط آمریکا تحریم شوند. در این باره ریچارد نفیو، کارشناس تحریم آمریکا بر این باور است که «مشکل در این است که باید بانکی را پیدا کنید که حاضر باشد خط مالی و اقدامات مالی سازگار با تحریم ها را برای ارائه تسهیلات لازم برای چنین مبادلاتی فراهم کند که غالبا از نظر بانکها چنین معامله‌ای به دردسرش نمی ارزد، بنابراین بانکها هرگز حاضر به ریسک در این زمینه نیستند. با این وجود سئوال این است که آیا بانکها می‌توانند چنین تسهیلاتی را فراهم کند؟ قطعا می‌توانند.» جاستین واکر، مدیر روش‌های تحریم در موسسه یو کی فایننس، که نماینده بانک‌های انگلیسی است در این باره گفت: «معامله با ایران در زمینه اقلام بشردوستانه و عملیات مربوط به آن پیچیده است. از نظر قانونی، دارو مشمول تحریم نیست اما اگر طرف معامله یک نهاد یا عامل تحت تحریم باشد، ارسال آنها مشمول تحریم می‌شود. برای بانک‌های انگلیسی که معاملات محدودی با ایران دارند، فرستادن دارو به آن کشور دشوار است.»
از سوی دیگر باید این نکته را نیز در ذهن داشت که اصولا هیچ‌وقت حرف ها با عمل این بازیگران نمی‌خواند در جایی که «مایک پمپئو» وزیر خارجه آمریکا نیز چندی قبل در توئیتی مدعی می‌شود، «تحریم‌های آمریکا علیه ایران، شامل فروش غذا، محصولات کشاورزی، دارو و تجهیزات پزشکی نمی‌شود.»، اما این ادعا به فاصله تنها ۷۲ ساعت بعد باطل شده و وی در مصاحبه با شبکه بی بی سی فارسی، صریحا اعلام کرد: «اگر مقامات ایران می‌خواهند مردم این کشور، غذا برای خوردن داشته باشند، باید دست از فعالیت‌های منطقه‌ای بردارند».
با تمام این تفاسیر به درستی روشن است که آمریکا عملا ثابت کرده جدا کردن تحریم‌ها از اقدامات بشردوستانه، صرفا یک شعار بی‌محتوا است، چرا که علاوه بر موارد فوق در جریان برگزاری سی و سومین کنفرانس بین المللی صلیب سرخ و هلال احمر، که اساس آن برای شرکت‌کنندگان، پایبندی به تعهداتشان نسبت به حقوق بین‌المللی بشردوستانه است، هیات آمریکا به همراه هیات‌های کانادا و انگلیس با تصویب بند پیشنهادی کشورمان راجع به آثار منفی تحریم‌ها بر ارائه کمک های بشردوستانه مخالفت کردند. مخالفت علنی واشنگتن با ابراز نگرانی کنفرانس راجع به آثار منفی تحریم‌ها بر امور بشردوستانه به روشنی دروغ بودن ادعاهای این کشور مبنی بر مستثنی بودن موضوعات بشردوستانه از شمول تحریم ها را ثابت می‌کند.
کارشناس سیاسی