مازندران هر ساله میزبان بیش از ۳۰ میلیون گردشگر و مسافر است و این استان همواره رتبه نخست را در این زمینه بی چون و چرا در اختیار دارد.
مهر ماه امسال رویداد بزرگی در تاریخ گردشگری مازندران رقم خورد و این استان به عنوان پایتخت گردشگری کشورهای عضو سازمان همکاری های اقتصادی (اکو) در سال ۲۰۲۲ انتخاب شد که به گفته مسئولان هدف این میزبانی معرفی مازندران به عنوان یکی از مهم ترین مقاصد گردشگری منطقه خزر و توسعه صنعت گردشگری استان و ایران است.
البته میزبانی مازندران صرفا از ۹ کشور عضو سازمان همکاری اقتصادی اکو نخواهد بود و شامل کشورهای خاور دور و خاورمیانه و حتی کشورهای شرق اروپا نیز خواهد بود.
این رویداد می تواند فصل تازه‌ای برای قدم نهادن مازندران در مسیر توسعه صنعت گردشگری باشد، زیرا میزبانی این استان از پایتخت گردشگری کشورهای عضو اکو به معنای پرده برداری از زیبایی های طبیعی و معنوی و داشته های تاریخی استان برای جمعیت ۴۲۰ میلیون نفری کشورهای عضو است که در نوع خود فرصت اقتصادی بزرگی برای استان و حتی اقتصاد ایران محسوب می شود. اما همانند فرصت‌های بزرگ گردشگری دنیا مانند جام جهانی ، المپیک ، جشنواره رنگ ها و دیگر مناسبت های جهانی، این رویداد نیز نیاز به پیش زمینه ها و برنامه ریزی درخور خود دارد.
تاکنون دبیرخانه اجرایی این مناسبت ، برگزاری جلسات ساماندهی راهنمایان گردشگری را انجام داده و از " لوگو " یا نماد ساری ۲۰۲۲ به عنوان شناسنامه میزبانی مازندران از پایتخت گردشگری اکو رونمایی کرده است، اما استقبال از چنین رویدادی با اهدافی که برای آن تعیین شده، آمادگی بیشتری از رونمایی از لوگو می طلبد.
توسعه جاده‌های استان ، کیفیت بخشی به حمل و نقل عمومی ، حل مشکلات زباله ، ایجاد فضای پاک در استان ، کیفیت بخشی و تنوع بخشی به ظرفیت اقامتگاهی ، تنوع اماکن تفریحی و سرگرمی ، مناسب سازی چیدمان شهرهای استان بویژه ورودی های شهری و از همه مهمتر ایجاد نگاه گردشگر پذیری در میان مردم و مسئولان است.
اکنون پرسش این است که با توجه به مشکلات برشمرده شده یا کمبودهایی که وجود دارد ، مازندران چه میزان برای میزبانی پایتخت گردشگری ۲۰۲۲ آمادگی دارد و در فرصت باقی مانده تا میزبانی چه برنامه هایی دارد و تا چه میزان می تواند این برنامه ها را اجرایی کند؟
فرصت کم است و راه طولانی
بیتا نیاکی کارشناس ارشد جهانگردی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: از زمانی که مازندران به عنوان میزبان پایتخت گردشگری کشورهای اکو برگزیده شد، هیچ اتفاق جدیدی در استان رخ نداد و گویا نگاه به این رویداد همانند میزبانی از مهمانان آخر هفته است .
وی با بیان اینکه عملا در چهار ماه اخیر پس از انتخاب مازندران هیچ برنامه جامع گردشگری اعلام نشده است، افزود: این در حالی است که مازندران در زمان پیشنهاد چنین رویدادی باید نقشه راه میزبانی خود را تدوین و آماده می کرد.
این کارشناس جهانگردی گفت: این طور به نظر می رسد که مسئولان تصور می کنند زمان زیادی در اختیار دارند، در صورتی که برای میزبانی از یک رویداد بین المللی زمان ۲ ساله فرصتی اندک محسوب می شود.
وی افزود : مازندران در حالت عادی نیز برای میزبانی از مسافران آخر هفته و تعطیلات نوروز و تابستان با مشکلات زیادی مواجه است که ترافیک ، زباله ، نابسامانی اقامتی ، نبود مجموعه های تفریحی و سرگرمی و ضعف های دیگر تنها گوشه ای از آن است و باید قبل از هر اقدامی فکری به حال این مشکلات شود.
وی با بیان اینکه میزبانی مازندران از پایتخت گردشگری اکو برای استان بسیار حیاتی و حساس خواهد بود و می تواند آینده گردشگری استان را متحول کند، تاکید کرد : زمینه سازی برای این رویداد باید از قالب همایش و رونمایی از لوگو خارج و عملیاتی شود.
اندر خم یک کوچه
نیاکی با اشاره به اینکه برای دهه ها نگاه به مازندران به عنوان تفرجگاه بوده است، توضیح داد : هنوز سایه گردشگری سنتی بر سر مازندران سنگینی می کند و برای اثبات این حرف بررسی وضعیت مسافرانی که تنها یک آخر هفته به استان می آیند، کفایت می کند.
وی خروج مازندران از گردشگری سنتی و انبوه را برای حرکت به سمت صنعت گردشگری اجتناب ناپذیر دانست و تاکید کرد: برای چنین اتفاقی ۲ سال زمان کمی است که همین زمان نیز در حال هدر رفتن است.
این کارشناس جهانگردی شناخت گردشگران اکو را برای فراهم سازی زیرساخت ها در مازندران گامی مهم دانست و توضیح داد: ۱۰ کشور عضو اکو از نظر اقتصادی چندان توسعه یافته نیستند، اما بخش قابل توجهی از جمعیت این کشورها از طبقه مرفه و ثروتمند هستند، در نتیجه هدف گذاری بر روی گردشگران خاص یکی از راه های استفاده حداکثری از میزبان بودن برای گردشگران اکو است و برای این منظور هم گردشگری مازندران باید از نگاه فله ای به صنعتی لوکس کوچ کند.
این کارشناس گردشگری به ضعف های مازندران در حوزه اقامتگاه های گردشگری اشاره کرد و گفت : ضعف کمی اقامتگاه‌های رسمی ، نابسامانی در حوزه اقامتگاهی و ویلاهای استیجاری، کیفیت پایین هتل ها و خدمات ارائه شده در آن ، قیمت گذاری های متناقض و دلسرد کننده و همچنین عدم تنوع اقامتگاه‌ها برای اقشار مختلف گردشگر در مازندران محسوس است و این وضعیت نمی تواند برای گردشگران خاص کشورهای اکو جذاب باشد.
وی به وجود ضعف های فراوان در حوزه تفریحاتی در استان مازندران اشاره کرد و توضیح داد : نبود مجموعه های سرگرمی همچون شهرهای بازی پیشرفته در حالی که استان با شهرهای بازی های فرسوده و بدقواره انباشته شده ، فقدان زیرساخت های لازم برای تفریحات آبی متنوع و قابل دسترس و فصلی بودن تفریح و سرگرمی از جمله ضعف های مهمی است که در این حوزه قابل مشاهده است.
نیاکی مشکلات حمل و نقل را یکی دیگر از حوزه های ضروری برای ساماندهی عنوان و تاکید کرد : متاسفانه همواره شهرهای مازندران و جاده با ترافیک سنگین رو به رو هستند که جز کلافگی ، آورده ای دیگر برای گردشگران ندارد ضمن این که استان از شبکه حمل و نقل داخلی که بتواند گردشگران را برای دیدن زیبایی ها و داشته های تاریخی و فرهنگی هدایت کند، تهی است.
وی غیر کاربردی بودن حمل و نقل عمومی مازندران و مسافرت با خودروهای شخصی را برای آینده صنعت گردشگری مازندران زیان آور توصیف کرد و گفت: گسترش راه آهن به شهر های غربی مازندران می تواند نسخه شفا بخش برای حمل و نقل مازندران باشد.
این کارشناس در نهایت به بحران زباله در مازندران اشاره کرد و اظهار داشت : تا زمانی که راه حلی برای خروج از بحران زباله اجرا نشود و شهرها و خیابان های مازندران تبدیل به زباله دانی هستند ، نباید انتظار چهره زیبا از استان داشت.
نیاکی تاکید کرد: تا زمانی که مشکل زباله مازندران حل نشود ، هر اقدام دیگری بیهوده خواهد بود و زباله های انباشته شده در نقطه نقطه مناطق شهری و روستایی و منابع طبیعی استان چون زخمی عفونتی در برابر دیدگان گردشگران خارجی جلوه خواهد کرد.
اکنون آماده نیستیم
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مازندران هم به خبرنگار ایرنا گفت: اگر ملاک را وضعیت امروز استان قرار دهیم باید اعتراف کرد که مازندران برای چنین رویدادی آماده نیست.
مهران حسنی افزود : باید واقع گرا باشیم و وضعیت فعلی استان را بدون کمی و کاستی تحلیل و عیب یابی کنیم تا بتوانیم به صورت جدی برای ضعف های استان راه حل بیابیم.
وی ادامه داد : خوشبختانه نقطه قوت مازندران این است که تمامی ظرفیت های گردشگری در آن فراهم است و فقط باید این ظرفیت ها را با یکدیگر هماهنگ و هم صدا کرد.
معاون گردشگری میراث فرهنگی مازندران با اظهار این که اقدامات اولیه برای میزبانی مازندران از پایتخت گردشگری انجام شده اما هنوز وارد فاز اجرایی برنامه‌ها نشده است، توضیح داد: فهم مشترک همه دستگاه های اجرایی و مردم از رویداد پیش رو مهم ترین قدمی است که ابتدا باید برداشته شود و باید همه به میزبانی استان از پایتخت گردشگری کشورهای اکو به چشم فرصت طلایی نگاه کنند.
وی نیز حل مشکلاتی از جمله زباله ، ترافیک ، چیدمان شهری ، مناسب سازی سواحل و افزایش امنیت راههای مازندران را از اولویت های میزبانی پایتخت گردشگری اکو برای استان توصیف کرد و گفت : این ضعف ها چندین دهه است که گردشگری مازندران را رنج می‌دهند و بلاخره در فرصتی باید مرمت شوند و رویداد پیش رو همان فرصت است که در اختیار قرار گرفته است و همه باید همت کنند.
حسنی افزود : برنامه های خوبی در دبیرخانه اجرایی ساری ۲۰۲۲ تدوین شده که تحقق آن مشروط به همکاری و همصدایی مشترک مدیران و مردم است و برای این همصدایی همه باید منافع مشترک خود را در این رویداد ببینند و مهم ترین منافع مشترک هم داشتن استانی آباد با زیرساخت های لازم برای تولید ثروت است.
گردشگری باید محور تصمیم‌گیری و عمل قرار گیرد
معاون گردشگری میراث فرهنگی مازندران با بیان اینکه نباید مدیران از محوریت گردشگری نگران باشند زیرا سود گردشگری به تمامی بخش های جامعه خواهد رسید، گفت: محوریت گردشگری در تمام طرح های عمرانی و فرهنگی تنها راه برون رفت ضعف های استان است و برای تحقق این مهم ابتدا باید نهادهای اجرایی استان با نگاه گردشگری یکپارچه شوند.
وی ادامه داد: البته نباید این موضوع به یک شعار تبدیل شود و برای ما کاربرد ابزاری داشته باشد، زیرا آنقدر فرصت باقی نمانده است که بخواهیم وقت را به سخنرانی بگذرانیم.
حسنی با بیان اینکه باید به رویداد پیش‌رو و توان میزبانی مازندران خوش‌بین بود زیرا با نگاه بدبینی و ناامیدی فقط این فرصت طلایی از دست می رود، گفت : البته این به معنای دست روی دست گذاشتن نیست و میراث فرهنگی مسئولیت خود می داند تا همه را در این رویداد سهیم کند.
وی به ساماندهی سواحل ، افزایش ظرفیت اقامتی با هتل های چند ستاره و لوکس در دست ساخت و ایجاد اسکله های گردشگری به عنوان نخستین قدم اشاره کرد و افزود : کار برای میزبانی مازندران از کشور های اکو بسیار است.
حسنی تاکید کرد که نباید به این رویداد به چشم همایش یا میزبانی گذرا نگاه کرد و اظهار داشت: ساری ۲۰۲۲ حتی می تواند راه خروج کشور از بن بست تحریم های اقتصادی باشد.