هنر بافت فرش از قدمت بسیار زیادی در ایران و خراسان جنوبی برخوردار است به طوری که از حدود ۷۰۰ سال پیش در این منطقه بافت فرش رواج داشته است.
مزیت فرش در توسعه اقتصادی و معیشت خانوارها چنان اهمیتی دارد که با تلاش‌های صورت گرفته فرش ۲ منطقه قهستان و مود در خراسان جنوبی صاحب برند بین‌المللی شده است.
عمده فرش‌های خراسان جنوبی با نقوش ریزماهی، خشتی و طرح نایین، صادراتی بوده که همواره طرفدارانی در آن سوی مرزها داشته و با توجه اینکه اغلب تولیدکنندگان در روستا سکونت دارند، کمیته امداد امام خمینی (ره) خراسان جنوبی با ایجاد کارگاه‌های فرش به توانمندی مددجویان زیرپوشش این نهاد کمک کرده است.
یکی از مددجویان کمیته امداد که از حدود ۲۰ سال قبل تحت حمایت قرار گرفته و مشغول بافت فرش است گفت: هنر فرش بافی یادگاری از دوران‌های کودکی‌ام است، آن زمانی به سختی می‌توانستم روی تخته قالی کنار مادر بنشینم اما اشتیاق داشتم بتوانم روزی همچون دیگر خواهرانم با مهارت این کار را انجام دهد.
صغری محمدپور که از هفت سالگی بافت فرش را آموزش دیده است افزود: ۱۴ ساله که بودم به خانه شوهر رفتم و از همین هنر مخارج زندگی را تامین می‌کردیم.
وی اظهار داشت: سال‌های زیادی کنار همسر پشت دارهای ۱۲ متری، فرش می‌بافتم تا آینده فرزندانم از همین معیشت تامین شود اما هنوز به ۳۰ سال نرسیدم که همسرم را در حادثه از دست دادم و بار زندگی را از آن پس به تنهایی به دوش کشیم.
این بانوی تولیدکننده گفت: بعد از فوت همسر زیر پوشش حمایتی کمیته امداد امام خمینی(ره) قرار گرفته و از آن پس بافنده این نهاد حمایتی شدم.
وی تصریح کرد: ابتدا چون دست تنها بودم دارهای کوچک را می‌بافتم اما کم کم دخترم بزرگ شد و به کمک او می‌توانستم دارهای بزرگتری را ببافم.
محمدپور که از درآمد این کار راضی است اضافه کرد: با کمک همین بافت فرش جهیزیه دخترم را کامل کردم گرچه نقش‌های کمیته امداد بسیار ظریف است و کار به کندی پیش می‌رود اما وقتی که تمام می‌شود زیبایی نقش‌های آن چشم هر خریداری را به خود جلب می‌کند.
بافت سالانه چهار هزار متر مربع فرش توسط مددجویان خراسان جنوبی
معاون اشتغال و خودکفایی کمیته امداد امام خمینی (ره) خراسان جنوبی نیز با بیان اینکه از ابتدای امسال ۲۶۰ تخته فرش توسط مددجویان استان بافته شده است گفت: متراژ این دستباف‌ها یک هزار و ۴۰۰ متر مربع بوده که یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان آورده ریالی داشته است.
سید رضا حسینی مهمترین نقوش بافته شده توسط مددجویان را ریزماهی، خشتی، نایین و بوته جقه معرفی کرد و افزود: سالانه مددجویان استان بیش از چهار هزار متر مربع فرش را می‌بافند که برای فروش به تهران ارسال می‌شود.
وی با تاکید بر اینکه عمده فرش بافته شده توسط مددجویان صادراتی است اضافه کرد: امسال در راستای برگزاری شورای قیمت‌گذاری فرش دستباف توانستیم بخشی از فرش‌های غیر مددجویی را هم با استفاده از توان شرکت صنعت آفرین کمیته امداد به فروش برسانیم و هنوز هم این آمادگی وجود دارد.
معاون اشتغال و خودکفایی کمیته امداد خراسان جنوبی با اشاره به اینکه بخش مهمی از بافندگان را زنان سرپرست خانوار تشکیل می‌دهند افزود: بافت فرش در کنار سایر امور روزمره زندگی برای این بافندگان صرفه اقتصادی داشته و معمولا ماهانه بین ۵۰۰ تا یک میلیون تومان درآمد از این محل کسب می‌کنند.
وی یکی از راه‌های افزایش درآمد بافندگان فرش را ایجاد برند جهانی دانست و گفت: با توجه به اینکه نظر سازمان جهانی مالکیت معنوی به سمت برند فرش امداد جلب شده امیدواریم با کسب برند جهانی از مزایای آن بهره‌مند شویم.
حسینی افزود: برنامه پنج ساله تجاری سازی محصولات ایرانی از شهریور سال گذشته با همکاری مرکز مالکیت معنوی سازمان ثبت اسناد و املاک و سازمان جهانی ثبت مالکیت معنوی امضا شده که شرکت توسعه و نوآوری کره جنوبی نیز حامی این حوزه است و فرش امداد نیز در این قالب برای ثبت برند جهانی ارزیابی می شود.
حسینی تاکید کرد: قطعا زمانی که برند جهانی فرش امداد به ثبت برسد شاهد افزایش درآمد بافندگان خواهیم بود زیرا ارزش این فرش به دنیا معرفی می‌شود.
آنطور که مدیرکل کمیته امداد امام خمینی (ره) خراسان جنوبی گفته در حال حاضر سه هزار و ۱۰۰ بافنده فرش زیرپوشش این نهاد قرار دارند که در ۲ هزار و ۵۰ کارگاه خانگی و ۱۴ کارگاه تجمیعی مشغول به فعالیت هستند.
رضا سلم‌آبادی با اشاره به صادرات ۹۰ درصدی فرش دستباف مددجویان امداد اظهار داشت: برای ورود بهتر به بازارهای جهانی نیازمند یک برند و علامت تجاری هستیم.
وی تاکید کرد: برندسازی می‌تواند به بازار فروش محصولات کمک زیاد کند که در مرحله نخست بحث فرش دستباف را پیگیری کردیم و در ادامه برای سایر محصولات خوب تولیدی استان علایم تجاری بین‌المللی را اخذ خواهیم کرد.
مدیرکل کمیته امداد امام خمینی (ره) خراسان جنوبی با بیان اینکه اخذ نشان تجاری بین المللی موجب افزایش فروش فرش می‌شود اظهار امیدواری کرد: در جغرافیای استان علامت برندسازی تجاری برای برخی از محصولات تولیدی مددجویان کسب شود.
به گفته وی اخذ نشان تجاری بین‌المللی فرش دستباف مددجویان کمیته امداد در حال بررسی است و امیدواریم تا اوایل سال آینده این برند ثبت جهانی شود.
انعکاش نقش ریزماهی در چشم خارجی‌ها
نماینده موسسه توسعه و نوآوری کره جنوبی کیپا (KIPO) که چند روز پیش در سفر ۲ روزه به خراسان جنوبی از کارگاه های تولید فرش دستباف کمیته امداد بازدید کرد، تحت تاثیر این طرح قرار گرفت و در گفت و گویی با خبرنگاران اظهار داشت: وقتی فرش ریزماهی پهن می‌شود انعکاس جالبی دارد.
«آن کوانگ مین» که در این سفر ۲ روزه ماموریت داشت تا شاخص‌های ثبت برند جهانی فرش امداد را بررسی کند، قدمت طرح فرش ایران و مواد اولیه طبیعی را از جمله مزایای این اثر دستباف دانست و اظهار امیدواری کرد: با اجرای پروژه برندسازی فرش ایران با مشارکت مرکز مالکیت معنوی جمهوری اسلامی ایران و کمیته امداد امام‌خمینی (ره) نتایج خوبی حاصل شود.
پروژه توانمندسازی فرش دستباف در کشور اولین بار از خراسان جنوبی آغاز می‌شود و این نشان تاییدیه فرش از ورود کشورهای رقیب در این حوزه به نام ایران جلوگیری می‌کند.
همچنین در قالب این پروژه فرش دستباف مددجویان امداد صاحب برند جهانی می‌شود که پس از آن دوستداران فرش دستباف ایرانی از طریق این نشان تاییدیه راحت‌تر و بهتر از فرش می‌توانند استفاده کنند.