بلاکچین سیستمی است برای ثبت و ضبط داده‌ها. این داده‌ها می‌توانند برای نمونه تراکنش‌های بانکی باشند یا اسناد مالکیت، قرارها، پیام‌های شخصی یا دیگر اطلاعات. ویژگی بلاکچین یا همان زنجیره بلوکی این است که کار ذخیره این داده‌ها بدون وجود یک مدیر و صاحب‌اختیار مرکزی امکان‌پذیر است و نمی‌توان با تخریب یک نقطه مرکزی داده‌های ذخیره‌شده را تحریف یا نابود کرد. معروف‌ترین کاربرد زنجیره بلوکی پول رمزی بیت‌کوین است. این فناوری نسبتا جدید که در هر عرصه ای قابل مشاهده است تنها یک دهه عمر دارد و می‌توان از آن برای حل مشکلات متنوعی کمک گرفت. برای مثال این فناوری در عرصه بانکداری بسیار مفید ظاهر شده است.
ذخیره‌سازی داده‌ها یکی دیگر از کاربردهای مفید حاصل شده از تحولات بلاکچین است، سرویس‌های مالی به ویژه، فناوری‌های مالی پیشگام این حوزه به حساب می‌آیند. و سایر صنایع، رویکرد محتاطانه‌تری در برابر پیاده‌سازی موارد کاربرد بلاکچین اتخاذ کرده‌اند. بخش عمده بحث در مورد بلاکچین در زمینه پیچیدگی‌ها و موانع ورود به پذیرش تکنولوژی استوار است. بزرگ‌ترین کارکرد بلاکچین در پس لایه‌هایی از موارد کاربردی امن و شفاف، پنهان شده است؛ این تکنولوژی به گسترش و توانمندتر شدن اینترنت کمک می‌کند و زمینه‌ای را فراهم می‌کند که در آینده، رد پای فناوری اینترنت، در پلتفرم کاربری افراد، شرکت‌ها و دولت‌ها باقی بماند. در تصویر زیر عملیات اساسی سازمانها به تفکیک صنعت در پیاده سازی بلاکچین قابل مشاهده است.
بیزنس‌های بزرگ به دنبال چگونگی تبدیل فرایندها و سیستم‌های موجود خود برای هماهنگی با تغییرات در حال ظهور بلاکچین می‌باشند، تعدادی از پدیده‌های نوظهور از ابتدا کسب و کار خود را در حوزه این فناوری ساخته‌اند. این باعث می‌شود که آنها به طور بالقوه چابک‌تر از رقبا باشند و در برابر چالش‌های پیشرو قدرت انطباق بیشتری نسبت به آنهایی که از ابتدا بیزنس مدلشان روی بلاکچین نبوده است، داشته باشند. چابکی در پیاده‌سازی بلاکچین امروز ضروریست، و منجر به چابکی هر چه بیشتر سازمان و یا کسب و کار می‌شود. چابکی سازمان یکی از مفاهیم مدیریت مرتبط با رقابت در کنار سایر تئوری‌های مدیریت در موفقیت شرکت‌ها در محیط متلاطم بازار اساسی است. جالب است بدانید اکثر نوظهورهای متحول‌کننده با کارکنان و منابع مالی کمتر، به حرکت سریعتر نسبت به بیزنس‌های بزرگ عادت کرده‌اند و چهار پنجم آنها انتظار دارند که پیاده‌سازی بلاکچین در سازمانها تا سه سال آینده جواب خواهد داد. در حالی که در سازمان‌های بزرگ این نسبت سه به پنج است. قابلیت نوظهورهای متحول‌کننده باعث شده است که با چابکی بیشتری به تبدیل و ادغام فناوری و کارکنان با زیربنای ارتباطی بلاکچین بپردازند و بهتر به نیازهای متغیر مشتریان در محیط بازاری که دارای تغییرات مدام و پیش‌بینی نشده است واکنش نشان دهد. دولت به عنوان کاربر بلاکچین و رگولاتور آن از سال‌ها پیش تاکنون، قانون‌گذاری بر امور مبتنی بر بلاکچین را بیشتر به سمت ارزهای رمزنگاری شده متمرکز ساخته است، اما اخیرا با توجه به چابکی سازمانها در پیاده‌سازی بلاکچین دغدغه رگولاتوری در مورد این فناوری تنوع بیشتری پیدا کرده و صرفا بخش داراییهای دیجیتال را شامل نمی‌شود.
به منظور انتقال چابک هر کسب و کار بر روی بلاکچین، لازم است چارچوب آمادگی برای بلاکچین دیلویت مورد بررسی قرار گیرد. دیلویت مجموعه‌ای از ملاحظات و سوالات را در چارچوب آمادگی فناوری بلاکچین تدارک دیده که می‌توانند به تعریف و طراحی یک استراتژی تجاری موفق بر مبنای این فناوری کمک کنند. این سوالات، در شش گروه کلی دسته‌بندی شده‌اند (تصویر ۱) و هر یک از آنها، مکانیسمی برای ارزیابی بهتر و بیشتر فرصت‌هایی است که در اختیار ما قرار دارند. توجه به این سوالات و پاسخگویی به آنها، شانس استفاده، همچنین انتقال چابک کسب و کار جاری به فناوری بلاکچین و مزایای بالقوه فوق‌العاده آن را به میزان قابل توجهی افزایش خواهد داد. نظرسنجی جهانی بلاکچین دیلویت در سال ۲۰۱۹ موانع سازمانها در مسیر سرمایه‌گذاری بیشتر روی فناوری بلاکچین را با ۱۰ شاخص موثر مورد بررسی قرار داده است. البته پیاده‌سازی چابک بلاکچین پس از عبور از این موانع در سازمان‌های بزرگ و کوچک از منظر منطقه‌ای نیز قابل تحلیل می‌باشد. نوآوری‌های بلاکچین در کشورها و مناطق مختلف، بر شیوه پیاده‌سازی آن تاثیر می‌گذارند. طبق گزارشی که شرکت دیلویت اخیرا منتشر کرده است اکثر شرکت‌های بزرگ چین، بلاکچین را به‌عنوان یکی از پنج اولویت اصلی خود می‌دانند ولی این میزان علاقه به بلاکچین در ایالات متحده مشاهده نمی‌شود و تنها ۵۶ درصد از شرکت‌های بزرگ آمریکایی اعلام کرده‌اند که استفاده از بلاکچین یکی از پنج اولویت اصلی آن‌هاست.
داستان بلاکچین در حال ورود به یک فصل جدید است. در این فصل سوالاتی که برای مدیران ایجاد می‌شود دشوارتر، جزئی‌تر، اساسی‌تر و عملگرایانه‌تر هســتند. پرسشهای جدید، بیانگر این هستند که سطح آگاهی در مورد بلاکچین ارتقا یافته و این تکنولوژی آماده بهره‌برداری شده است. اگر در اکوسیستم فناوری منافع همه درگیر نشود دچار واگرایی می‌شویم، توزیع اطلاعات باید با توزیع تصمیم‌سازی همراه شود تا همگرایی اصلی رخ دهد. در ده سال آینده، سازمان‌های بزرگ به منظور کاهش هزینه‌های بک‌آفیس، از میان برداشتن ریسک‌های انطباقی و افزایش میزان اعتماد به دفتر کل، تکنولوژی بلاکچین را در گستره وسیعی به کار خواهند گرفت و این وسعت از بکارگیری باعث افزایش شتاب توسعه اقتصاد مشارکتی خواهد شد.
زهرا کوهکن (پژوهشگر کسب‌وکار فناوری اطلاعات)