«شاپور محمدزاده» در سخنرانی پیش از خطبه‌های این هفته نماز جمعه تهران ضمن گرامیداشت چهلمین سالگرد تاسیس نهضت سوادآموزی به فرمان رهبر کبیر انقلاب حضرت امام خمینی(ره)، اظهار داشت: نهضت سوادآموزی از همان ابتدا پس از سازماندهی، شروع به فعالیت کرده و در دهه اول با وجود اینکه شرایط کشور در یک شرایط جنگی بود توانست شاخص سواد را بهبود بخشد.
وی ادامه داد: در سرشماری سال ۱۳۶۵ نزدیک به ۱۴.۳ درصد به نرخ باسوادی کشور افزوده شد و درصد باسوادی کشور از ۴۷.۵ درصد سال ۱۳۵۵ به حدود ۶۱.۸ درصد رسید. به علل گوناگون و از جمله رشد سریع جمعیت و فقدان امکانات آموزشی برای همه خردسالان، قدر مطلق بی سوادی نه تنها کاهش نیافت بلکه حدود ۶۰۰ هزار نفر نیز افزایش را نشان داد.
معاون وزیر آموزش و پرورش افزود: در دهه دوم با اجرای طرح های مختلف و کاربردی موجب شد در سر شماری سال ۱۳۷۵ نرخ باسوادی در ایران با افزایش ۱۸ درصدی به ۷۹.۵ درصد برسد که این افزایش در سرشماری‌های ۱۳۸۵ ، ۱۳۹۰ و ۱۳۹۵ به ترتیب به ۸۴.۶، ۸۴.۸ و ۸۷.۶ درصد ادامه پیدا کرد و در برآورد سال ۱۳۹۸ این رقم به ۸۹ درصد افزایش یافت.
محمدزاده اظهار داشت: اگر این نرخ را در گروه سنی فعال جامعه که اولویت برنامه های سوادآموزی است مورد بررسی قرار دهیم درصد باسواد در گروه سنی ۴۹-۱۰ سال طبق آخرین سرشماری مرکز آمار ایران به میزان ۹۴.۷ درصد رسیده و در برآورد سال ۱۳۹۸ به بیش از ۹۶ درصد افزایش یافته است که این رشد، حاصل ۴۰ سال همت و تلاش همه همکاران عرصه سوادآموزی، آموزشیاران، آموزش دهندگان و به خصوص پیشکسوتان و در رأس آن حجت الاسلام و المسلمین حاج محسن قرائتی که سالها مسئولیت این نهاد انقلابی را به عنوان ریاست سازمان و هم چنین مسئولیت نماینده ولی فقیه در این سازمان را برعهده دارند، بوده است و لازم می دانم بعنوان عضو کوچک این خانواده،از همه این زحمات تقدیر و تشکر کنم.
رییس سازمان نهضت سوادآموزی در ادامه نیز از تمام ائمه جمعه و جماعات به خصوص رییس شورای سیاست گذاری ائمه جمعه آیت الله علی اکبری به خاطر توجه به مسئله سوادآموزی و تبیین اهمیت سواد در آموزه های دینی برای احاد جامعه تقدیر و تشکر کرد و گفت: در راستای ایجاد عدالت آموزشی از لحاظ جنسیت در بین مخاطبین سوادآموزی و ضمانت دسترسی کامل و عادلانه دختران به آموزش پایه با کیفیت مناسب، سازمان با اختصاص حدود ۸۰ درصد از فعالیت های سوادآموزی به دختران و زنان به خصوص در مناطق روستایی موجب شده شاخص سواد در قشر زنان با شتاب بیشتری افزایش پیدا کند.
محمدزاده اضافه کرد: نتایج سرشماری انجام شده در بین سالهای ۱۳۵۵ تا ۱۳۹۵ نشان می‌هد تفاوت نرخ باسوادی در بین زنان و مردان از ۲۳.۴ درصد در سال ۱۳۵۵ به حدود ۶.۸ درصد در سال ۱۳۹۵ کاهش یافته که این رقم در برآورد سال ۱۳۹۸ به کمتر از ۶.۵ درصد رسیده است و این اختلاف در گروه سنی ۴۹-۱۰ ساله به حدود ۲.۲ درصد دربرآورد ۱۳۹۸ کاهش یافته است.
معاون وزیر آموزش و پرورش تصریح کرد: به منظور تحقق عدالت آموزشی و کاهش اختلاف سواد بین مناطق شهری و روستایی کشور، با اختصاص حدود ۵۵ درصد از فعالیت های سوادآموزی به مناطق روستایی در ۴۰ سال گذشته، موجب شده شاخص سواد در مناطق محروم کشور بهبود پیدا کند، به طوریکه طبق سرشماری‌های انجام شده، بین سال های ۱۳۵۵ تا ۱۳۹۵ میزان باسوادی مناطق شهری از ۶۵.۴ درصد در سال ۱۳۵۵ به ۹۰.۸ درصد در سال ۱۳۹۵ افزایش یافته است که در همین زمان نرخ باسوادی مناطق روستایی از ۳۰.۵ درصد به ۷۸.۵ درصد رشد را نشان می‌دهد.
وی اظهار داشت: به عبارت دیگر میزان افزایش باسوادی در مناطق روستایی با شتاب بیشتری صورت گرفته است و تفاوت درصد باسوادی در بین مناطق شهری و روستایی از ۳۴.۹ درصد سال ۱۳۵۵ به حدود ۱۲.۳ درصد در سال ۱۳۹۵ کاهش یافته است و این رقم در برآورد سال ۱۳۹۸ به کمتر از ۱۲ درصد رسیده است و همچنین این عدد در گروه سنی ۴۹-۱۰ ساله طبق برآورد ۱۳۹۸ به حدود ۶ درصد کاهش یافته است.
محمدزاده افزود: طرح بسیج سوادآموزی در سال ۱۳۶۹ همگام با اعلام سال مبارزه جهانی با بی‌سوادی از طریق یونسکو، بسیج ملی سوادآموزی در جمهوری اسلامی ایران به اجرا گذاشته شد. با اجرای این طرح بالغ بر سه میلیون نفر از کودکان لازم التعلیم بازمانده از تحصیل و نوجوانان و جوانان محروم از سواد تحت‌پوشش سوادآموزی قرار گرفتند. همچنین طرح لازم التعلیم از سال ۱۳۶۵ به مدت ۱۴ سال با هدف زیر پوشش قراردادن کودکان و نوجوانان لازم‌التعلیم سنین ۱۷-۶ ساله مناطق روستایی و عشایری که هنوز تحت پوشش نظام آموزش همگانی کشور قرار نگرفته بودند با مساعدت نظام آموزشی کشور اجرا و موجب شد براساس اجرای این طرح سوادآموزی بیش از ۱.۵ میلیون نفر را در پایه های مختلف دوره ابتدائی تحت پوشش قرار دهد و تعداد باز ماندگان از تحصیل در دوره ابتدائی به کمتر از ۲ درصد کاهش پیدا کرده و باعث ارتقا فرهنگ عمومی جامعه در خصوص ضرورت آموزش کودکان نیز گردد.
وی ادامه داد: طرح آموزش اولیای بی سواد دانش‌آموزان با هدف به صفر رساندن بی‌سوادی در بین اولیای دانش‌آموزان از طریق تقویت نقش و مسئولیت مدیر مدرسه، استفاده از ظرفیت و امکانات مدرسه و بهره‌گیری مطلوب از نقش دانش‌آموزان در شناسایی و جذب و آموزش اولیاء را از برنامه‌ها و دستاوردهای نهضت سوادآموزی عنوان کرد و گفت: این طرح از آغاز به کار خود در سال ۹۳ توانسته است، قریب به ۴۴۳ هزار نفر از والدین بی‌سواد را در سراسر کشور شناسایی و آموزش دهد. با توجه به اینکه این طرح در سالهای ۹۳تا ۹۷ به طور جدی پیگیری و دنبال شده است آمار باقی مانده اولیای بی سواد در سال جاری و سالهای آتی رو به کاهش است.
رییس سازمان نهضت سوادآموزی افزود: مراکز یادگیری محلی مراکزی هستند که علاوه بر آموزش پایه سواد، مهارتهای زندگی، اجتماعی، حقوق شهروندی و شغلی و حرفه‌ای را نیز به افراد سوادآموز ارائه می‌دهند. در سال های ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۶ تعداد ۳ هزار و ۵۱۲ مرکز یادگیری محلی راه اندازی شد و مجدداً بر اساس مصوبه هیات دولت از سال ۱۳۹۴ با شیوه جدید و به شکل دولتی، غیر دولتی و مشارکتی راه‌اندازی شد و تاکنون۴۴۸ مرکز در سراسر کشور دایر شده است.
وی همچنین به طرح سوادآموزی اتباع خارجی اشاره کرد و ادامه داد: طرح سوادآموزی اتباع خارجی به منظور ارتقای شاخص باسوادی و آموزش سواد به مهاجران مقیم ایران برای تقویت و ترویج فرهنگ اسلامی و توانمندسازی مهاجرین خارجی با اولویت اتباع کشور افغانستان در جهت بهبود زندگی فردی و اجتماعی شکل گرفته است. سازمان نهضت سوادآموزی توانسته از سال ۶۳ تاکنون ۸۱۱ هزار و ۹۸۹ نفر از اتباع خارجی را در قالب طرح های مختلف با هماهنگی اداره کل اتباع وزارت کشور با انعقاد تفاهم‌نامه‌های همکاری، تحت پوشش قراردهد.
معاون وزیر آموزش و پرورش در ادامه سخنرانی پیش از خطبه‌های نماز جمعه به برنامه های مشارکتی در این سازمان، به منظور توسعه آگاهی های عمومی و مهارت های اساسی زندگی و شغلی افراد بی سواد و کم سواد با بهره گیری از ظرفیت ها و توانائی های دستگاه ها اشاره کرد و تصریح کرد: شورای پشتیبانی سوادآموزی کشور بعد از ۱۰ سال وقفه از سال ۱۳۹۳ مجدد به عنوان بالاترین مقام سیاست گذاری و راهبری فعالیت های سواد آموزی در کشور احیا شد تا با کمک این شورا از توان اجرایی دستگاه های دولتی و سازمانهای مردم نهاد استان و شهرستان‌ها و هدایت آنها برای شتاب بخشی به برنامه های سواد آموزی و ریشه کنی بی سوادی در گروه سنی زیر ۵۰ سال بهینه استفاده شود.
وی از جوایز بین المللی این سازمان گفت و افزود: سازمان نهضت سوادآموزی با هدف از بین بردن بی سوادی ، توسعه و تعمیق سواد و ارتقاء فرهنگ اسلامی با اجرای طرح های مختلف و اثر بخش توانسته، علاوه بر سوادآموزی قشرهای وسیعی از جامعه هدف خود، طرح های موفقی را به مرحله اجراء بگذارد که ۶ طرح در مجامع بین المللی نشان افتخار کسب کرده است.
محمدزاده در پایان سخنرانی پیش از خطبه‌های نماز جمعه این هفته ضمن تشکر از همه دست اندرکاران برگزار کننده نماز عبادی و سیاسی جمعه خاطر نشان کرد: از شما عزیزان خواهش می‌کنم تا تعداد اندک بی سواد باقی مانده را به کلاس های سوادآموزی ترغیب کنید و از آنها بخواهید تا در این فرصت باقی مانده برنامه ششم توسعه باسواد شوند تا باسوادی گروه سنی زیر ۵۰ سال در کشور عزیزمان ایران اسلامی کامل شود.