محمدرضا حیدری شامگاه شنبه در نشستی پیش از برگزاری "همایش اخلاق و فرهنگ شهرنشینی" در مشهد افزود: اگر این بودجه تامین نشود پیش‌بینی می‌شود سال ۱۳۹۹ به دلیل کمبود هزینه در تامین خدمات شهری سال بحران جدی برای شهرها باشد.
وی همچنین بر اجرای "منشور حقوق و مسوولیتهای شهرنشینی" تاکید و بیان کرد: افزون بر یک میلیون نفر در حاشیه شهر مشهد زندگی می‌کنند و بطور همزمان مدیریت شهری قربانی نظام برنامه‌ریزی شهری و کمبود منابع مالی است.
رییس شورای شهر مشهد ادامه داد: موضوع مدرن شدن شهرها به دوره پهلوی باز می‌گردد و مداخله حداکثری در برنامه‌ریزی شهری برگرفته از سوابق همان دوره است.
وی گفت: پیش از پیروزی انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی، نفت تامین‌کننده بودجه شهرها بود. سال ۱۳۶۲ تصمیم بر این شد که شهرداریها به صورت مستقل بودجه خود را تامین کنند و به همین دلیل فروش تراکم یکی از منابع درآمدی شهرداری شد. اکنون نیز تصمیم بر این شده تا لایحه درآمدهای پایدار شهری مصوب شود که شبیه دست کردن در جیب مردم است.
حیدری افزود: شهرداری نمی‌تواند خدمات خود را کاهش دهد زیرا خدمات شهری شامل جمع‌آوری زباله، حمل و نقل روزانه مردم و امور آرامستانها تعطیل‌بردار نیستند.
وی ادامه داد: باید مشارکت مردمی وجود داشته باشد ولی مردم از مشارکت شهری گریزان هستند و نوعی بی‌اعتمادی در این موضوع وجود دارد.
شهرگرایی پدیده غالب جوامع انسانی
یکی از اعضای هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد نیز در این نشست گفت: شتاب شهر نشینی در بعضی از کشورها و مناطق دنیا رو به ازدیاد است و به عبارتی شهرگرایی پدیده غالب جوامع انسانی شده است.
دکترعلی یوسفی افزود: به دلیل تغییر سبک زندگی شهری، نیاز به شناخت و الزامات این نوع سبک زندگی وجود دارد و این همایش ها می تواند محلی باشد تا از زاویه‌های مختلف به پدیده شهرنشینی نگریسته شود تا چالش‌های این نوع سبک زندگی شناخته شود.
او ادامه داد: بعضی از پدیده‌ها مانند اعتیاد، خودکشی و سرقت مرتبط با جوامع شهری و روستایی است ولی بعضی از معضلات فقط به شهر نشینی اختصاص دارد به عنوان مثال می توان به حالت بی تفاوتی در شهرها اشاره کرد، به عبارتی بی‌تفاوتی، یک حالت دفاعی در شهرهای مدرن شناخته می‌شود که فرد نسبت به بعضی از محرک‌های محیطی گزینشی، واکنش نشان می‌دهد.
وی بیان کرد: یکی از علل این بیگانگی و بی‌تفاوتی به واسطه ایجاد شبکه‌های اجتماعی و غلبه فضای مجازی بر فضای شهری است که به عنوان یک چالش قابلیت برسی دارد.
رییس پژوهشکده زیارت و گردشگری دانشگاه فردوسی مشهد گفت: دولت‌ها با بعضی از تصمیم‌های خود و همچنین تعریف بعضی کاربری‌ها و طراحی‌هایی که ایجاد می‌کنند، بعضی از حقوق اولیه شهروندان را به خطر می‌اندارند در حالی که باید برای این حق بشری و صیانت از آن برنامه ریزی کرد.
او ادامه داد: یکی از مسائل مرتبط با شهر مشهد نیز تجمع گسترده حاشیه نشینان در حاشیه این شهر است که بسیار متفاوت از همه جای کشوراست.
یوسفی گفت:مداخله دولت در بازسازی بافت فرسوده باعث عیان سازی وهمچنین جابه جایی گسترده بسیاری از خرده فرهنگ‌ها شده است.
فقر در حال شهری شدن است
عضو هیات علمی دانشگاه بوعلی سینا همدان هم گفت: در گزارش هزاره سازمان ملل، اسکان غیر رسمی و حاشیه نشینی یکی از مهم ترین مسائل جهانی شناخته شده است.
اسدالله نقدی افزود: پدیده حاشیه نشینی در شهر، از دوره مشروطیت و آغاز حکومت پهلوی در ایران آغاز شد و اکنون حدود ۷۷ درصد جوامع بشری، شهرنشین هستند.
وی ادامه داد: مجموع بافت‌های ناکارآمد و حاشیه شهری حدود ۲۰ میلیون نفر، که جمعیت قابل توجهی است را به خود اختصاص داده است.
او بیان کرد: فقر در حال شهری شدن است و این یکی از اتفاقات بزرگی است که در حال رخ دادن است و به همین دلیل حاشیه شهرها فرصتی ایجاد کرده که بهشت کاندیداها به شمار می‌رود.
حاشیه شهرها فرصتی ایجاد کرده که بهشت کاندیداها به شمار می رود. نقدی افزود: حاشیه نشینها در بخش اشتغال غیررسمی نیز حضور فراوانی دارند که با رقم‌های پائین در آنجا مشغول کار کردن هستند.
این استاد دانشگاه گفت: بخش بزرگی از حاشیه نشینها زنان روستایی هستند که می‌توان گفت برای به به دست آوردن زندگی بهتر و امید به بهبود شرایط خانواده به عنوان مشوق در هجرت خانواده به حاشیه شهرها نقش پر رنگی داشته‌اند.
او افزود: مسوولان با یک نقشه واحد نمی‌توانند برای حل مشکلات خانواده‌هایی که در بافت‌های فرسوده زندگی می‌کنند اقدام کنند.
یک استاد دانشگاه تهران نیز گفت: در نگاه کلان به کشور، ویژگی‌های یک بحران شهری دیده می‌شود زیرا بین مرکز شهر و پیرامون آن شکاف وجود دارد.
حسین ایمانی جاجرمی افزود: یکی از دلایل اتفاقات آبان ماه سال جاری که در پی افزایش قیمت بنزین رخ داد به خاطر بحران طبقات شهری بود که نسبت به عدالت شهری کوتاهی صورت گرفته بود.
وی ادامه داد: مطالعات انتقادی شهری که در دهه ۵۰ شکل گرفته بود دوباره در حال شکل گیری است و اگر می خواهیم برای شهر کاری کنیم نیاز به درک مسائل شهری است و نباید از زیر مسوولیت اجتماعی آن شانه خالی کنیم زیرا غیر از ثروتمندان، فقرا هم حق زندگی در شهر را دارند.
ارتباطات گمشده زندگی شهرنشینی
در ادامه این نشست، یکی از اساتید دانشگاه علامه طباطبایی نیز گفت: ارتباط مساله گمشده شهرهای کنونی است، زیرا یکی از مشکلات جامعه ما عدم ارتباطات درست و ناموزون بین فعالیت های صورت گرفته مراکز آکادمیک و نهادهای اجرایی است.
دکتر هادی خانیکی افزود: از الزامالت توسعه یافتگی ایجاد ارتباط بین مراکز علمی، آکادمیک و مدیران اجرایی و مردم است.
این استاد دانشگاه گفت: شهر نشینی در نگاه ما همراه با نوعی نگاه تخریب در روابط اخلاقی است. در تحقیقی در مورد تصویر مطلوب شهر در کتاب‌های درسی ایران، بازگشت به روستاها به عنوان یک آرزو تعریف شده است که با واقعیت جامعه فعلی ما متفاوت است.
خانیکی ادامه داد:باید به دنبال جواب این پرسش باشیم که شهر چگونه از این تصویر که شامل انباشت خشونت، نفرت و کینه است شکل گرفته است که باعث تهدید شهرها می باشد؟
همایش اخلاق و فرهنگ شهر نشینی در تاریخ ۷ تا ۱۰ خرداد سال ۹۹ در تهران برگزار می‌شود.