«بهزاد شاهنده»، استاد مطالعات شرق آسیا دانشگاه تهران پیش از ظهر امروز دوشنبه در نشست تخصصی به مناسبت گشایش برنامه پژوهشی آسیا-پاسیفیک که در مرکز مطالعات عالی بین‌المللی دانشگاه تهران برگزار شد، گفت: واژه آسیا- پاسفیک جای صحبت بسیاری دارد چراکه حوزه مشخصی نیست که بگوییم که این تعداد کشور در آن منطقه قرار دارند چراکه این منطقه براساس یک مفهوم طرحی شده است و نه منطقه جغرافیایی.
وی با بیان اینکه گفته می‌شود ۴۴ کشور در این منطقه حضور دارند، اظهار داشت: از مهمترین کشورهای آسیایی که در این منطقه حضور دارند، ۱۰ کشور در پیمان آسه‌آن عضویت دارند و شش کشور هم در شرق آسیا هستند که شامل چین، تایوان، مغلوستان، کره شمالی، کره جنوبی و ژاپن هستند.
چین شریک اول و اصلی کشورهای آسیا- پاسفیک است
این استاد دانشگاه تهران با بیان اینکه قدرت بزرگ این منطقه، چین است که شریک اول و اصلی کشورهای آسیا- پاسفیک است، تصریح کرد: این نشان دهنده قدرت فزاینده چین است. در حالی که قبلا آمریکایی‌ها در این جایگاه قرار داشتند. چین با این کشورها به گونه‌ای رابطه دارد که اقدام خاصی نمی‌تواند علیه چین انجام دهد.
شاهنده با بیان این که منطقه آسیا- پاسفیک از دهه ۸۰ میلادی برای خود نامی دست پیدا کرد که همزمان با مطرح شدن کشورهای "ببرهای آسیایی" بود،گفت: حضور چین و رقابت با آمریکا در این منطقه اهمیت دارد. هم‌اینک تمام هم و غم آمریکا، ثبات‌بخشی نسبی به خاورمیانه و پرداختن به مسائل شرق آسیاست چراکه جدال اصلی در منطقه آسیا- پاسفیک است.
فرانسه، انگلیس و آلمان به صورت خزنده مناسبات خود با چین را افزایش داده‌اند
وی با اشاره به اختلافات چین و آمریکا خاطرنشان کرد: منطقه آسیا- پاسفیک در اختیار چین است و برای چینی‌ها قابل مذاکره نیست. در منطقه جنوبی دریای چین هم چینی‌ها گفته‌اند حاکمیتش در اختیار ماست ولی می‌تواند درباره اداره‌اش گفت‌وگوهایی داشت. جزایری مانند گوآم و مارشالدر این منطقه هستند که تحت حمایت آمریکا هستند و آمریکا در این مناطق، پایگاه نظامی دارد اما سیاست یکجانبه‌گرایی آمریکا موجب دور افتادن از این منطقه شده است به گونه‌ای که چین توانسته این منطقه را از دست آمریکا پس بگیرد.
این تحلیلگر ارشد مسائل شرق آسیا افزود: رقابت‌ها در منطقه آسیا- پاسفیک رو به تزاید بوده و فرانسه، انگلیس و آلمان به صورت خزنده و آرام در حال افزایش مناسبات خود با چین هستند.
چینی‌ها پیشرفته‌ترین ناو خود در رزمایش اخیر به منطقه آوردند
شاهنده به رزمایش اخیر مشترک ایران، روسیه و چین در شمال اقیانوس هند اشاره کرد و ابراز داشت: رزمایش اخیری که چینی‌ها هم در آن حضور داشتند، بسیار مهم است. این اولین حضور چینی‌ها در منطقه است. چین قبلا وارد هیچ گونه ائتلاف و پیمان نمی‌شد و خود را مستقل می‌دانست ولی امروز در این رزمایش شرکت کرد. برخی‌ها می‌گویند سمبلیک است ولی من فکر می‌کنم این رزمایش پیچیده‌تر از آن است چراکه آنها پیشرفته‌ترین ناو و کشتی خود را به منطقه آوردند.
وی اضافه کرد: ژاپنی‌ها در منطقه آسیا- پاسفیک فعالند ولی به دلیل سابقه تاریخی در شرق و جنوب شرق آسیا خیلی خوش‌نام نیستند. کره جنوبی عملا چین را به آمریکا ترجیح داده است و روابط سئول و پکن بسیار گسترده شده است. مجموعه این عوامل نشان دهنده اهمیت منطقه آسیا- پاسفیک است.
کم‌صداترین کشور در رزمایش شمال اقیانوس هند، چین بود
این کارشناس مطالعات شرق آسیا با اشاره به توافق تجاری چین و آمریکا بیان کرد: هفته قبل که آمریکایی‌ها در فاز اول با چین به توافق اقتصادی رسیدند، این مساله موجب رشد یک درصدی چین شد که این رقم به بیش از شش و نیم درصد رسید. آمریکا فکر می‌کرد می‌تواند چین را لیبرال دموکرات کند ولی چین به دلیل تاریخ و ساختار نمی‌تواند دموکرات باشد. حالا آمریکایی‌ها به این رسیده‌اند که چین دشمن اول‌شان است و هر دو حزب اصلی آمریکا به کمک تینک تنکهایشان به دنبال مهار چین هستند.
شاهنده با اشاره مجدد به رزمایش اخیر دریایی ایران، روسیه و چین یادآور شد: کم‌صداترین کشور در این رزمایش، چین بود. آنها نه گفتند ائتلاف و نه پیمان بلکه گفتند یک مانور است در حالی روس‌ها خیلی با شور و شعف وارد شدند. مطالعه کشورها در این رابطه و مقایسه آنها در این رابطه مهم است.
می‌توانستیم از ظرفیت چینی‌ها در چابهار بهره‌مند شویم
وی در رابطه با چابهار عنوان کرد: هندی‌ها آنقدر چاله و چوله در کشورشان دارند که اگر آنها را پر کنند باید کلاه‌شان را به آسمان هفتم بیندازند. آنها به هیچ کدام از توافقات عمل نخواهند کرد. پول چندانی هم ندارند اما ما در چابهار به گونه‌ای عمل کردیم که چینی‌ها چابهار را رها کرده و به گوادر پاکستان رفتند.
استاد دانشگاه تهران ادامه داد: هم‌اینک چنان حجمی از جرثقیل‌ها در گوادر وجود دارد که از این بندر به عنوان دوبی دوم نامبرده می‌شود. ما می‌توانستیم از ظرفیت چینی‌ها بهره‌مند شویم و مقداری از سرمایه‌گذاری چینی‌ها را در گوادر جذب و صرف سرمایه‌گذاری در چابهار کنیم.